Τα χέρια σου, από κοντά,
δεν είναι καθόλου λεία.
Με κορυφές και κοιλάδες,
πτυχές και σχισμές,
υπάρχουν πολλές κρυψώνες
για να κρυφτεί ένας ιός.
Αν αγγίξεις μετά το πρόσωπό σου,
ο ιός μπορεί να σε μολύνει.
Αλλά υπάρχουν δύο εξαιρετικά απλοί τρόποι
για να το αποτρέψουμε αυτό:
σαπούνι και νερό, και αντισηπτικό.
Ποιο είναι καλύτερο, λοιπόν;
Ο κορωνοϊός που προκαλεί την COVID-19
είναι ένας από τους πολλούς ιούς,
των οποίων ο εξωτερικός φλοιός
αποτελείται από
μια διπλή στοιβάδα λιπιδίων.
Αυτά τα λιπίδια είναι μόρια με σχήμα
καρφίτσας με υδρόφιλες κεφαλές,
και υδρόφοβες ουρές.
Οπότε, σε περιβάλλοντα πλούσια σε νερό,
τα λιπίδια σχηματίζουν ένα τέτοιο κέλυφος
με τις κεφαλές στο εξωτερικό
και τις ουρές στο εσωτερικό.
Αυτή η κοινή αντίδραση στο νερό κάνει
τα λιπίδια να κολλάνε χαλαρά μεταξύ τους--
αυτό ονομάζεται το υδρόφοβο φαινόμενο.
Αυτή η εξωτερική δομή βοηθά
τον μοριακό μηχανισμό του ιού
να διαπεράσει τις κυτταρικές μεμβράνες
και να εισβάλλει στα κύτταρά μας.
Αλλά έχει χιλιάδες αδύνατα σημεία
όπου τα σωστά μόρια
θα μπορούσαν να τον διώξουν.
Και κάπου εδώ έρχεται το σαπούνι.
Μια μόνο σταγόνα οποιουδήποτε σαπουνιού
περιέχει τετράκις εκατομμύρια μόρια
που ονομάζονται αμφιφίλια,
και μοιάζουν με βιολογικά λιπίδια.
Οι ουρές τους,
που είναι και αυτές υδρόφοβες,
ανταγωνίζονται τα λιπίδια για μια θέση
στο κέλυφος του ιού.
Αλλά είναι αρκετά διαφορετικά ώστε
να διαλύσουν την ομαλότητα της μεμβράνης,
κάτι που οδηγεί στην κατάρρευση.
Τα αμφιφίλια τότε σχηματίζουν δικές τους
φούσκες γύρω από τα σωματίδια
συμπεριλαμβανομένων
του RNA του ιού και πρωτεϊνών.
Με το πλύσιμο με νερό,
μπορείς να διώξεις όλη αυτή τη φούσκα.
Τα αντισηπτικά λειτουργούν λιγότερο
σαν λοστός, και περισσότερο σαν σεισμός.
Όταν περικυκλώνεις έναν κορωνοϊό με νερό,
το υδρόφοβο φαινόμενο δυναμώνει
τους δεσμούς μέσα στην μεμβράνη.
Το ίδιο φαινόμενο επίσης διατηρεί
τις μεγάλες πρωτεΐνες
που σχηματίζουν τις αιχμές
του κορωνοϊού στη θέση
και στο σχήμα που τους επιτρέπει
να μολύνουν τα κύτταρά σου.
Αν στεγνώσεις τον ιό με τον αέρα,
διατηρεί τη σταθερότητά του.
Αλλά τώρα περικύκλωσέ τον
με ένα οινόπνευμα υψηλής συγκέντρωσης,
όπως η αιθανόλη ή η ισοπροπανόλη
που βρίσκεται στα περισσότερα αντισηπτικά.
Αυτό κάνει το υδρόφοβο
φαινόμενο να εξαφανιστεί,
και δίνει στα μόρια περισσότερο χώρο
για να μετακινηθούν.
Το αποτέλεσμα είναι σαν να αφαιρείς
όλα τα καρφιά και τα τούβλα από ένα σπίτι
και μετά να γίνεται σεισμός.
Η μεμβράνη του κυττάρου καταρρέει
και οι αιχμές των πρωτεϊνών θρυμματίζονται
Και με τις δύο μεθόδους,
η διαδικασία καταστροφής του ιού
συμβαίνει σε ένα με δύο δευτερόλεπτα.
Αλλά οι γιατροί συνιστούν πλύσιμο
τουλάχιστον 20 δευτερολέπτων
λόγω του ιδιόμορφου εδάφους
που υπάρχει στο χέρι σου.
Το σαπούνι και το αντισηπτικό πρέπει
να πάνε παντού, παλάμες, ακροδάχτυλα,
στο εξωτερικό του χεριού,
και ανάμεσα στα δάχτυλα,
για να σε προστατέψουν κατάλληλα.
Και όταν πρόκειται για έξαρση
του κορωνοϊού,
οι γιατροί συνιστούν να πλένουμε τα χέρια
με σαπούνι και νερό όταν μπορούμε.
Αν και οι δύο προσεγγίσεις είναι το ίδιο
αποτελεσματικές στο να σκοτώσουν τον ιό,
το πλύσιμο με σαπούνι
έχει δύο πλεονεκτήματα:
πρώτον ξεπλένει κάθε βρομιά
που μπορεί να κρύβει σωματίδια του ιού.
Αλλά το πιο σημαντικό,
είναι απλά πιο εύκολο να καλύψεις
εντελώς τα χέρια σου με σαπούνι και νερό
για 20 δευτερόλεπτα.
Φυσικά, το αντισηπτικό είναι
πιο πρακτικό όταν είσαι έξω.
Αν δεν υπάρχει βρύση, χρησιμοποίησε
το αντισηπτικό όσο πιο σχολαστικά μπορείς
και τρίψε τα χέρια σου μεταξύ τους
μέχρι να στεγνώσουν.
Δυστυχώς, υπάρχουν δισεκατομμύρια άνθρωποι
που δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό,
ένα μεγάλο πρόβλημα έτσι κι αλλιώς
αλλά ειδικά στη διάρκεια μιας πανδημίας.
Ερευνητές και ομάδες βοηθείας προσπαθούν
να δώσουν λύση σε αυτές τις κοινότητες.
Ένα παράδειγμα είναι μια συσκευή
που χρησιμοποιεί αλάτι, νερό
και μια μπαταρία αυτοκινήτου
για να φτιάξει χλωριωμένο νερό
που σκοτώνει βλαβερά παθογόνα
και είναι ασφαλές
για το πλύσιμο των χεριών.
Άρα, όποτε είναι δυνατό, το πλύσιμο
με σαπούνι συνιστάται για τον κορωνοϊό,
αλλά αυτό σημαίνει ότι είναι ιδανικό
για κάθε έξαρση ιού;
Όχι απαραίτητα.
Πολλά κοινά κρυολογήματα προκαλούνται
από ρινοϊούς
που έχουν μια γεωμετρική πρωτεϊνική δομή
που ονομάζεται καψίδιο
αντί για μια λιπιδική μεμβράνη.
Το καψίδιο δεν έχει τόσα αδύναμα σημεία
ώστε να το διαλύσουν τα αμφιφίλια,
και έτσι χρειάζεται περισσότερη ώρα
για να είναι αποτελεσματικό το πλύσιμο
Παρ' όλα αυτά, μερικές από τις πρωτεΐνες
στην επιφάνειά του είναι ευάλωτες
στο αποσταθεροποιητικό αποτέλεσμα
του αντισηπτικού.
Σε αυτήν και σε παρόμοιες περιπτώσεις,
το αντισηπτικό είναι πιο αποτελεσματικό,
ειδικά αν πλύνεις μετά τα χέρια σου
για να αφαιρεθούν τα υπολείμματα.
Ο καλύτερος τρόπος για να ξέρεις
τι να χρησιμοποιήσεις σε κάθε έξαρση
είναι να κάνεις αυτό που είναι καλύτερο
για οτιδήποτε σχετίζεται με αρρώστιες:
να ακολουθείς τις συμβουλές
πιστοποιημένων επαγγελματιών υγείας.