0:00:07.807,0:00:11.127
Je handen zijn van dichtbij bekeken[br]allesbehalve glad.

0:00:11.127,0:00:13.927
Met pieken en dalen, vouwen en kloven

0:00:13.927,0:00:18.231
zijn er meer dan genoeg verstopplekken[br]waar virussen zich kunnen nestelen.

0:00:18.231,0:00:19.915
Als je dan je gezicht aanraakt,

0:00:19.915,0:00:21.841
kan het virus je besmetten.

0:00:21.841,0:00:24.806
Maar er zijn twee[br]ontzettend simpele manieren

0:00:24.806,0:00:26.566
om dat tegen te gaan:

0:00:26.566,0:00:29.434
zeep en water, en ontsmettende handgel.

0:00:29.434,0:00:31.294
Dus welke is beter?

0:00:32.014,0:00:34.864
Het coronavirus dat COVID-19 veroorzaakt,

0:00:34.864,0:00:41.018
is een van de vele virussen[br]met een lipide dubbellaag als bescherming.

0:00:41.018,0:00:46.523
Deze lipiden zijn speldvormige moleculen[br]wier kop wordt aangetrokken door water

0:00:46.523,0:00:49.287
en wier staart erdoor wordt afgestoten.

0:00:49.287,0:00:54.768
In waterrijke omgevingen vormen de lipiden[br]van nature een schild zoals dit hier,

0:00:54.768,0:00:58.308
met de koppen naar de buitenkant[br]en de staarten naar de binnenkant.

0:00:58.308,0:01:03.691
Hun gemeenschappelijke reactie op water[br]zorgt ervoor dat ze aan elkaar kleven --

0:01:03.691,0:01:07.401
dit noemen we het hydrofobe effect.

0:01:07.401,0:01:11.758
Deze buitenste structuur helpt[br]het moleculaire systeem van het virus

0:01:11.758,0:01:16.052
om door cellulaire membranen te breken[br]en onze cellen te kapen.

0:01:16.052,0:01:19.572
Maar het kent vele duizenden zwakke punten

0:01:19.572,0:01:23.182
waar de juiste moleculen[br]het uit elkaar kunnen wrikken.

0:01:23.182,0:01:26.162
En dit is waar we zeep voor nodig hebben.

0:01:26.162,0:01:31.789
Eén druppel van eender welk merk zeep[br]bezit biljarden moleculen,

0:01:31.789,0:01:33.687
amfifielen genaamd,

0:01:33.687,0:01:36.351
die op de biologische lipiden lijken.

0:01:36.351,0:01:37.481
Hun staarten,

0:01:37.481,0:01:40.091
die ook worden afgestoten door water,

0:01:40.091,0:01:44.590
vechten om een plek met de lipiden[br]waar het schild van het virus uit bestaat.

0:01:44.590,0:01:46.857
Maar ze verschillen genoeg

0:01:46.857,0:01:50.317
om de regulariteit[br]van het virusmembraan te verbreken,

0:01:50.317,0:01:53.567
waardoor het geheel ineenstort.

0:01:53.567,0:01:58.743
Die amfifielen vormen dan[br]hun eigen bubbels rond deeltjes,

0:01:58.743,0:02:02.663
waaronder het RNA van het virus[br]en zijn proteïnen.

0:02:02.663,0:02:03.973
Voeg water toe ...

0:02:03.973,0:02:07.092
en je spoelt de hele bubbel weg.

0:02:07.392,0:02:10.721
Het effect van ontsmettende handgel[br]gelijkt minder dat van een koevoet,

0:02:10.721,0:02:12.893
maar meer dat van een aardbeving.

0:02:12.893,0:02:15.610
Wanneer je een coronavirus[br]met water omringt,

0:02:15.610,0:02:20.556
zorgt het hydrofobe effect[br]voor sterke banden in het membraan.

0:02:20.556,0:02:22.886
Ditzelfde effect zorgt ervoor

0:02:22.886,0:02:26.816
dat de grote proteïnen[br]die de pinnen van het coronavirus vormen,

0:02:26.816,0:02:28.987
op hun plaats en in hun vorm blijven,

0:02:28.987,0:02:31.772
zodat ze je cellen kunnen besmetten.

0:02:31.772,0:02:36.088
Als je het virus in de lucht uitdroogt,[br]behoudt het zijn stabiliteit.

0:02:36.088,0:02:40.789
Maar omring het nu eens[br]met een hoge concentratie alcohol,

0:02:40.789,0:02:45.624
zoals het ethanol of isopropanol[br]in de meeste ontsmettende handgels.

0:02:45.624,0:02:48.354
Dit laat het hydrofobe effect verdwijnen

0:02:48.354,0:02:51.049
en geeft de moleculen ruimte[br]om rond te bewegen.

0:02:51.049,0:02:56.525
Het totale effect lijkt op het verwijderen[br]van alle spijkers en mortel uit een huis

0:02:56.525,0:02:58.825
en het dan treffen met een aardbeving.

0:02:58.825,0:03:03.795
Het membraan van de cel stort in[br]en de puntige proteïnen verkruimelen.

0:03:04.195,0:03:10.280
Het virus wordt bij beide methodes[br]in één à twee seconden vernietigt,

0:03:10.280,0:03:14.140
maar artsen adviseren om je handen[br]minstens twintig seconden te wassen,

0:03:14.140,0:03:17.920
vanwege het complexe landschap[br]van onze handen.

0:03:17.920,0:03:21.437
Zeep en ontsmettingsgel[br]moeten overal zitten,

0:03:21.437,0:03:22.798
inclusief handpalmen,

0:03:22.798,0:03:23.888
vingertoppen

0:03:23.888,0:03:25.599
de buitenkant van je hand

0:03:25.599,0:03:27.445
en tussen je vingers,

0:03:27.445,0:03:28.935
om je werkelijk te beschermen.

0:03:28.935,0:03:31.895
En wanneer het om een uitbraak[br]van een coronavirus gaat,

0:03:31.895,0:03:36.731
adviseren dokters om zo vaak mogelijk[br]je handen met water en zeep te wassen.

0:03:36.731,0:03:40.914
Hoewel beide technieken[br]het virus even effectief vernietigen,

0:03:40.914,0:03:43.614
zitten er twee voordelen[br]aan zeep en water.

0:03:43.614,0:03:45.978
Ten eerste wast het al het vuil weg

0:03:45.978,0:03:48.788
waar anders virusdeeltjes[br]in verstopt kunnen zitten.

0:03:48.788,0:03:50.268
Maar nog belangrijker:

0:03:50.268,0:03:51.555
het is gewoon gemakkelijker

0:03:51.555,0:03:55.795
om je handen gedurende twintig seconden[br]volledig met water en zeep te bedekken.

0:03:55.795,0:04:00.707
Natuurlijk is ontsmettende handgel[br]onderweg handiger.

0:04:00.707,0:04:05.648
Gebruik handgel zo grondig mogelijk[br]als er geen gootsteen in de buurt is,

0:04:05.648,0:04:08.678
en wrijf je handen tegen elkaar[br]tot ze droog zijn.

0:04:09.079,0:04:12.067
Jammer genoeg zijn er miljoenen mensen

0:04:12.067,0:04:15.037
die geen toegang hebben[br]tot schoon drinkwater,

0:04:15.037,0:04:17.494
wat sowieso een groot probleem is --

0:04:17.494,0:04:20.004
maar zeker tijdens een uitbraak.

0:04:20.364,0:04:25.146
Onderzoekers en hulporganisaties proberen[br]oplossingen te voorzien voor deze groepen.

0:04:25.146,0:04:29.980
Een voorbeeld is een apparaat dat zout,[br]water en een autobatterij gebruikt

0:04:29.980,0:04:33.980
om chloorwater te maken[br]dat schadelijke ziektekiemen doodt

0:04:33.980,0:04:36.472
en dat veilig is om handen te wassen.

0:04:36.472,0:04:38.100
Indien je erover kunt beschikken,

0:04:38.100,0:04:41.280
worden zeep en water dus aangeraden[br]tegen een coronavirus,

0:04:41.280,0:04:45.440
maar is dat dan het beste[br]bij elke virale uitbraak?

0:04:45.440,0:04:46.910
Niet per se.

0:04:46.910,0:04:50.501
Vele doorsnee verkoudheden[br]worden veroorzaakt door rhinovirussen,

0:04:50.501,0:04:53.332
welke een geometrische[br]proteïnestructuur hebben,

0:04:53.332,0:04:54.782
een eiwitmantel geheten,

0:04:54.782,0:04:57.092
in plaats van een lipide dubbellaag.

0:04:57.092,0:05:00.232
De eiwitmantel heeft bij lange na[br]niet zoveel zwakke punten

0:05:00.232,0:05:03.116
waar amfifielen uit zeep[br]het uiteen kunnen trekken,

0:05:03.116,0:05:06.116
dus het duurt langer[br]voordat zeep werkzaam is.

0:05:06.116,0:05:09.806
Maar sommige proteïnen aan het oppervlak[br]zijn nog steeds gevoelig

0:05:09.806,0:05:13.372
voor het destabiliserende effect[br]van ontsmettende handgel.

0:05:13.372,0:05:18.131
In deze en andere gevallen[br]is ontsmettende handgel doeltreffender,

0:05:18.131,0:05:20.731
vooral als je nadien je handen wast

0:05:20.731,0:05:23.067
om de overblijvende deeltjes[br]te verwijderen.

0:05:23.067,0:05:26.946
De beste manier om te weten[br]welke je bij een uitbraak moet gebruiken,

0:05:26.946,0:05:31.026
is doen wat het beste is[br]bij alles wat met ziektes te maken heeft:

0:05:31.026,0:05:35.093
geef gehoor aan het advies[br]van erkende medische deskundigen.