0:00:00.083,0:00:03.851
Wiele osób lubi zaczynać dzień[br]od filiżanki kawy,

0:00:03.851,0:00:09.023
a kończyć go kieliszkiem wina[br]albo innego alkoholu.

0:00:09.167,0:00:11.958
Okazuje się jednak, że te dwie substancje,

0:00:11.958,0:00:13.528
alkohol i kofeina,

0:00:13.528,0:00:16.743
mogą w zaskakujący sposób[br]wpływać na nasz sen.

0:00:17.192,0:00:19.266
[Nauka na dobranoc]

0:00:19.266,0:00:21.809
(Muzyka)

0:00:21.833,0:00:23.679
Zacznijmy od kofeiny.

0:00:24.125,0:00:26.333
Kofeina należy do środków,

0:00:26.333,0:00:29.354
które nazywamy pobudzającymi[br]substancjami psychoaktywnymi.

0:00:29.708,0:00:33.125
Wiemy, że kofeina może zwiększać czujność,

0:00:33.125,0:00:34.553
że nas rozbudza.

0:00:35.167,0:00:39.598
Ma jednak jeszcze dwie inne ukryte cechy,

0:00:39.598,0:00:42.214
o których nie wszyscy wiedzą.

0:00:42.458,0:00:46.889
Pierwsza dotyczy czasu jej działania.

0:00:47.083,0:00:49.079
U przeciętnej osoby dorosłej

0:00:49.083,0:00:53.529
okres półtrwania kofeiny[br]wynosi około 5-6 godzin.

0:00:53.875,0:00:57.375
Oznacza to, że po około 5-6 godzinach

0:00:57.375,0:01:02.941
50 procent przyjętej kofeiny[br]wciąż krąży w organizmie.

0:01:03.667,0:01:10.336
Oznacza to też, że po 10-12 godzinach[br]pozostaje 25 procent kofeiny.

0:01:10.980,0:01:15.775
Powiedzmy, że wypijemy[br]filiżankę kawy o 14.00.

0:01:16.417,0:01:20.005
Prawie jedna czwarta kofeiny

0:01:20.005,0:01:23.933
wciąż może zalewać nasz mózg o północy.

0:01:24.083,0:01:28.823
W efekcie możemy[br]mieć trudności z zaśnięciem

0:01:28.827,0:01:32.047
i niespokojnie spać w nocy.

0:01:32.708,0:01:35.254
To pierwsza cecha kofeiny.

0:01:35.458,0:01:37.708
Druga wiąże się z tym,

0:01:37.708,0:01:40.801
że kofeina może zmieniać jakość snu.

0:01:41.375,0:01:43.048
Niektórzy pewnie powiedzą,

0:01:43.048,0:01:47.313
że mogą wypić espresso do kolacji,

0:01:47.313,0:01:50.111
a potem bez problemu[br]zasnąć i spokojnie spać.

0:01:50.583,0:01:53.059
Nawet jeśli to prawda, okazuje się,

0:01:53.059,0:01:57.259
że kofeina może zmniejszać[br]ilość snu głębokiego,

0:01:57.259,0:01:59.917
o wolnych ruchach gałek ocznych,

0:01:59.917,0:02:02.930
czyli fazy trzeciej i czwartej NREM.

0:02:03.083,0:02:05.708
To regenerujący sen głęboki.

0:02:06.042,0:02:11.125
W efekcie rano nie obudzimy się wypoczęci.

0:02:11.125,0:02:13.639
Nie będziemy mieć poczucia,[br]że sen dodał nam energii.

0:02:13.639,0:02:15.458
Ale nie będziemy pamiętać budzenia się

0:02:15.458,0:02:17.998
czy problemów z zaśnięciem,

0:02:17.998,0:02:20.232
więc nie dostrzeżemy związku.

0:02:20.232,0:02:26.726
A jednak rano możemy sięgnąć[br]po dwie filiżanki kawy, żeby się obudzić,

0:02:26.726,0:02:27.857
zamiast jednej.

0:02:28.333,0:02:32.631
Tak działa kofeina,[br]więc przejdźmy teraz do alkoholu.

0:02:33.167,0:02:38.879
Alkohol jest błędnie traktowany[br]jako substancja wspomagająca sen.

0:02:39.167,0:02:42.329
W rzeczywistości[br]jest mu do tego bardzo daleko.

0:02:42.583,0:02:46.637
Może negatywnie wpływać na sen[br]na co najmniej trzy sposoby.

0:02:47.250,0:02:51.654
Po pierwsze, alkohol jest[br]substancją o działaniu uspokajającym.

0:02:52.208,0:02:54.709
Takie uspokojenie nie jest jednak snem.

0:02:55.083,0:02:58.699
Badania pokazują, że są to różne stany.

0:02:59.263,0:03:01.078
Uspokojenie po zażyciu środka to stan,

0:03:01.078,0:03:07.103
w którym wyłączamy aktywność[br]komórek mózgowych, zwłaszcza w korze.

0:03:07.833,0:03:09.996
To nie jest naturalny sen.

0:03:10.500,0:03:14.474
Na przykład podczas snu głębokiego NREM

0:03:14.474,0:03:20.584
setki tysięcy komórek

0:03:20.584,0:03:24.476
w skoordynowany sposób[br]pobudzają się, a potem wyciszają,

0:03:24.480,0:03:27.384
znów pobudzają się,[br]a potem znów wyciszają,

0:03:27.384,0:03:30.434
tworząc potężne fale mózgowe

0:03:30.434,0:03:32.268
typowe dla snu głębokiego NREM.

0:03:32.792,0:03:36.783
To pierwszy problem związany z alkoholem.

0:03:36.783,0:03:40.268
Mylimy uspokojenie ze snem głębokim.

0:03:40.268,0:03:45.438
Drugi problem to sen przerywany.

0:03:45.637,0:03:52.303
Alkohol może włączać w czasie snu[br]mechanizm walki lub ucieczki

0:03:52.303,0:03:53.507
w układzie nerwowym.

0:03:53.917,0:03:57.529
W efekcie będziemy[br]częściej się budzić w nocy.

0:03:58.208,0:03:59.586
Alkohol może nawet sprawić,

0:03:59.586,0:04:04.144
że mózg będzie wydzielać więcej[br]substancji zwiększających czujność,

0:04:04.144,0:04:06.588
co też spowoduje sen przerywany.

0:04:06.958,0:04:11.018
Trzeci problem wiąże się z tym,

0:04:11.018,0:04:15.072
że alkohol może blokować[br]sen o szybkich ruchach gałek ocznych,

0:04:15.072,0:04:16.348
czyli sen, w którym śnimy.

0:04:16.792,0:04:19.430
A jak wyjaśnią kolejne odcinki,

0:04:19.430,0:04:22.393
sen REM, czyli sen, w którym[br]występują marzenia senne,

0:04:22.393,0:04:24.573
przynosi nam wiele korzyści,

0:04:24.573,0:04:28.020
na przykład wpływa pozytywnie[br]na zdrowie psychiczne i emocjonalne,

0:04:28.020,0:04:29.454
a nawet kreatywność.

0:04:30.125,0:04:33.731
Nie chcę nikomu mówić, jak ma żyć.

0:04:33.875,0:04:35.875
Nie chcę prawić kazań.

0:04:35.875,0:04:37.309
Jestem po prostu naukowcem.

0:04:37.583,0:04:42.047
Staram się dostarczyć[br]wam informacji o tym,

0:04:42.047,0:04:45.981
jaki jest związek między[br]kofeiną i alkoholem a snem,

0:04:46.250,0:04:49.333
tak byście na tej podstawie[br]mogli sami zdecydować,

0:04:49.333,0:04:54.785
jak najlepiej dbać o zdrowy sen.