1
00:00:00,607 --> 00:00:02,229
Videonu dayandırın və üçbucağın

2
00:00:02,229 --> 00:00:04,633
sahəsini tapmağa çalışın.

3
00:00:04,633 --> 00:00:06,583
Sizə 2 ipucu verəcəm.

4
00:00:06,583 --> 00:00:09,375
Birincisi, nəzərə alın ki, bu 
bərabəryanlı üçbucaqdır.

5
00:00:09,375 --> 00:00:12,033
İkincisi, Pifaqor teoremi sizə

6
00:00:12,033 --> 00:00:13,366
kömək ola bilər.

7
00:00:14,254 --> 00:00:16,762
Gəlin birgə baxaq.

8
00:00:16,762 --> 00:00:20,042
Xatırlayaq ki, üçbucağın sahəsi onun 
oturacağı və

9
00:00:20,042 --> 00:00:24,701
hündürlüyünün hasilin yarısına
bərabərdir.

10
00:00:24,701 --> 00:00:25,945
Oturacağı məlumdur.

11
00:00:25,945 --> 00:00:28,430
Oturacağı buradır,

12
00:00:28,430 --> 00:00:29,680
10 - dur.

13
00:00:31,207 --> 00:00:32,859
Bəs hündürlüyü neçədir?

14
00:00:32,859 --> 00:00:34,200
Hündürlüyünü başqa rənglə

15
00:00:34,200 --> 00:00:35,901
işarələyəcəm.

16
00:00:35,901 --> 00:00:40,011
Hündürlüyü buradakı xəttin uzunluğuna 
bərabərdir.

17
00:00:40,011 --> 00:00:41,715
Hündürlüyü tapsaq,

18
00:00:41,715 --> 00:00:44,858
oturacaq, yəni 10 - la hündürlüyün
yarısını hesablayıb

19
00:00:44,858 --> 00:00:46,498
sahəni bilə bilərik.

20
00:00:46,498 --> 00:00:49,154
Bəs hündürlüyü necə tapaq?

21
00:00:49,154 --> 00:00:51,484
Burada yada salmaq lazımdır ki,

22
00:00:51,484 --> 00:00:53,995
üçbucaq bərabəryanlıdır.

23
00:00:53,995 --> 00:00:57,521
Bərabəryanlı üçbucağın yan tərəfləri
bərabərdir.

24
00:00:57,521 --> 00:01:01,688
Həmçinin, oturacağa bitişik bucaqlar da
bərabərdir.

25
00:01:02,529 --> 00:01:06,174
Əgər bura bir xətt çəksək, hansı ki

26
00:01:06,174 --> 00:01:08,197
üçbucağın hündürlüyüdür,

27
00:01:08,197 --> 00:01:12,090
bilirik ki, bu bucaqlar düz bucaq olacaq.

28
00:01:12,090 --> 00:01:14,134
Və əgər bizim 2 bucağı bərabər olan

29
00:01:14,134 --> 00:01:15,808
2 üçbucağımız varsa, onda

30
00:01:15,808 --> 00:01:18,173
üçüncü bucaq da eyni olacaq.

31
00:01:18,173 --> 00:01:21,196
Beləliklə uyğun üçbucaqlar alınır.

32
00:01:21,196 --> 00:01:23,660
Digər tərəfdən, əgər bizim 2 üçbucağımız 
varsa,

33
00:01:23,660 --> 00:01:26,620
məlumdur ki,

34
00:01:26,620 --> 00:01:29,006
2 ortaq bucağımız var və

35
00:01:29,006 --> 00:01:31,566
onlar arasındakı tərəf ortaqdır,

36
00:01:31,566 --> 00:01:33,697
və eyni uzunluqdadır, bu o deməkdir ki, bu

37
00:01:33,697 --> 00:01:35,730
üçbucaqlar

38
00:01:35,730 --> 00:01:37,829
uyğun üçbucaqlardır.

39
00:01:37,829 --> 00:01:39,672
Bilməyimiz yaxşı olar ki,

40
00:01:39,672 --> 00:01:41,543
bu uyğun üçbucaqların,

41
00:01:41,543 --> 00:01:43,635
hər ikisinin bir tərəfi 13 - dür və

42
00:01:43,635 --> 00:01:46,397
bu mavi rəngdəki tərəf ortaq tərəfdir.

43
00:01:46,397 --> 00:01:49,234
Beləliklə, hər ikisi yan tərəfi buradakı
oturacağın,

44
00:01:49,234 --> 00:01:51,151
yəni 10 - un yarısına bərabər olacaq.

45
00:01:52,571 --> 00:01:55,383
Bu hissə və bu hissə 5 olacaq.

46
00:01:55,383 --> 00:01:57,112
Bunu necə bilə bildim?

47
00:01:57,112 --> 00:01:59,293
Deyə bilərsiniz ki, baxıb düz tapmaq olar.

48
00:01:59,293 --> 00:02:00,650
Amma diqqətli olmaq
lazımdır.

49
00:02:00,650 --> 00:02:03,420
Dediyim kimi bu üçbucaqlar

50
00:02:03,420 --> 00:02:06,143
uyğun üçbucaqlardır, ona görə də

51
00:02:06,143 --> 00:02:07,736
10 - u

52
00:02:07,736 --> 00:02:09,515
yarıya bölürlər.

53
00:02:09,515 --> 00:02:12,283
Əla! İndi isə Pifaqor teoremindən istifadə
edərək

54
00:02:12,283 --> 00:02:16,072
mavi rənglə işarələdiyim bu tərəfi, yəni
hündürlüyü tapaq.

55
00:02:16,072 --> 00:02:19,658
Hündürlüyü h ilə işarə etsək, Pifaqor 
teoreminə əsasən

56
00:02:19,658 --> 00:02:23,221
h kvadratı + 5 - in kvadratı = 13 - ün
kvadratına.

57
00:02:23,221 --> 00:02:25,554
h kvadratı + 5 - in kvadratı

58
00:02:27,131 --> 00:02:31,589
bərabərdir 13 - ün kvadratına, yəni

59
00:02:31,589 --> 00:02:33,191
ən uzun tərəfin, yəni

60
00:02:33,191 --> 00:02:35,472
hipotenuzun kvadratına.

61
00:02:35,472 --> 00:02:36,387
Gəlin, hesablayaq.

62
00:02:36,387 --> 00:02:37,970
5 - in kvadratı 25 edir.

63
00:02:40,444 --> 00:02:41,944
13 - ün kvadratı 169.

64
00:02:44,491 --> 00:02:47,808
Sol tərəfdə təkcə h - ın qalması üçün

65
00:02:47,808 --> 00:02:49,949
biz hər iki tərəfdən 25 - i çıxa bilərik.

66
00:02:49,949 --> 00:02:51,599
Gəlin, edək.

67
00:02:51,599 --> 00:02:53,728
Nə qaldı?

68
00:02:53,728 --> 00:02:57,420
h kvadratı bərabərdir, bunlar ixtisar olunur,

69
00:02:57,420 --> 00:03:00,753
169 - 25, yəni 144 - ə.

70
00:03:03,483 --> 00:03:04,843
Sadə hesablama ilə deyə

71
00:03:04,843 --> 00:03:07,017
bilərik ki, bu mənfi müsbət 12 edir.

72
00:03:07,017 --> 00:03:08,322
Amma söhbət məsafədən gedir

73
00:03:08,322 --> 00:03:10,598
deyə cavab müsbət olmalıdır.

74
00:03:10,598 --> 00:03:15,298
Yəni, h = kökaltı 144 - ün həqiqi kökünə 
bərabərdir.

75
00:03:15,298 --> 00:03:17,084
Beləliklə, h = 12.

76
00:03:17,084 --> 00:03:18,043
Amma hələ bitirmədik.

77
00:03:18,043 --> 00:03:19,149
Bizə verilən sual

78
00:03:19,149 --> 00:03:20,307
hündürlüyü yox,

79
00:03:20,307 --> 00:03:22,472
sahəni tapmaq idi.

80
00:03:22,472 --> 00:03:25,389
Sahə hündürlük və oturacağın hasilinin
yarısına bərabərdir.

81
00:03:26,289 --> 00:03:27,430
Bilirik ki,

82
00:03:27,430 --> 00:03:31,052
buradakı oturacaq 10 - a bərabərdir,

83
00:03:31,052 --> 00:03:32,809
başqa rənglə işarələyəcəm,

84
00:03:32,809 --> 00:03:36,309
oturacaq 10 - dur,

85
00:03:37,443 --> 00:03:39,533
hündürlüyü isə bilirik.

86
00:03:39,533 --> 00:03:40,950
hündürlük 12 - ə bərabərdir.

87
00:03:42,328 --> 00:03:45,925
Sadəcə 10 vur 12 böl 2 ifadəsini
hesablamalıyıq.

88
00:03:45,925 --> 00:03:47,875
Cavab,

89
00:03:47,875 --> 00:03:50,096
10 böl 2 = 5,

90
00:03:50,096 --> 00:03:52,072
5 dəfə 12 = 60 edir.

91
00:03:52,072 --> 00:03:55,947
Sahə 60 -dır.

92
00:03:55,947 --> 00:03:57,364
Cavabı tapdıq.