0:00:01.200,0:00:06.877
W tym filmie chciałbym zająć się różnymi sposobami mierzenia ilości pieniądza w obiegu

0:00:06.877,0:00:13.585
Zaczniemy od spraw związanych z bankiem centralnym, w USA jest to przypomnę Rezerwa Federalna

0:00:13.585,0:00:17.769
i powiedzmy, że wydrukowali 4 dolary

0:00:17.938,0:00:21.625
aby łatwiej było nam sobie to wyobrazić, skupimy sie na nich w formie materialnej

0:00:21.625,0:00:25.764
bo oczywiście mogli to zrobić także elektronicznie

0:00:25.764,0:00:29.118
te cztery dolary trafią do obiegu

0:00:29.118,0:00:35.200
ponieważ bank kupi za nie na otwartym rynku papiery wartościowe, zwykle bardzo bezpieczne i płynne instrumenty

0:00:35.200,0:00:39.200
Płynny oznacza, że bardzo łatwo je kupić i sprzedać w dużych ilościach

0:00:39.200,0:00:44.267
na przykład, rządowe instrumenty skarbowe są płynnym papierem wartościowym lub płynnym aktywem

0:00:44.267,0:00:46.533
a pudełka po cukierkach nie są płynnym aktywem

0:00:46.533,0:00:48.800
Gdybym kupił pudełka po cukierkach o wartości milarda dolarów

0:00:48.800,0:00:52.333
trudno byłoby mi sprzedać jedno, trudno byłoby mi kupić pudełka warte miliard

0:00:52.333,0:00:55.533
i jeszcze trudniej byłoby mi sprzedać

0:00:55.533,0:00:58.600
w krótkim czy nawet średnim terminie

0:00:58.600,0:01:03.431
Bank centralny kupuje, powiedzmy, 1 płynny papier wartościowy za 4 dolary

0:01:03.431,0:01:05.659
zaznaczmy go tutaj

0:01:05.659,0:01:09.610
a osoba, od której bank odkupił papier wartościowy, decyduje włożyć otrzymane pieniądze w banku

0:01:09.610,0:01:13.067
Mogła ona albo zrobić depozyt albo przenaczyć pieniądze

0:01:13.067,0:01:15.267
które pozyskała ze sprzedaży ppaierów wartościowych na zakupy

0:01:15.267,0:01:17.667
a osoba, od której kupiła rzeczy, mogła zdeponować pieniądze w banku

0:01:17.667,0:01:21.067
tak czy inaczy, wyobraźmy sobie, że pieniądze trafiają do banku w formie depozytu

0:01:21.067,0:01:27.267
tutaj mamy nasz bank, który nazwę bank nr 1

0:01:27.267,0:01:37.108
i teraz wszystkie te dolary są przeniesione do PB#1

0:01:37.154,0:01:42.867
Rezerwa Federalna czy uogólniając bank centralny już tych pieniędzy nie ma

0:01:42.867,0:01:48.800
Zostały przeniesione do banku nr 1 [zetrę to wszystko, aby łatwiej było nam śledzić to, co się dzieje]

0:01:48.800,0:01:55.200
Ale mając depozyt w ba,nku nr 1 osoba chce mieć możliwość natychmiastowej wypłaty 3 dolarów na żądanie

0:01:55.200,0:01:57.133
i chce móc wystawiać czeki do tej wartości

0:01:57.133,0:02:14.200
więc wkłada 3 dolary na konto bieżące, żeby mieć taką możliwość

0:02:14.200,0:02:16.800
i aby mieć nieco wyższe oprocentowanie,a bank daje wyższe oprocentowanie na rachunku oszczędnościowym,

0:02:16.800,0:02:20.600
bo nie musi utrzymywać rezerw

0:02:20.600,0:02:25.600
Osoba deponuje 1 dolara na rachunku oszczędnościowym

0:02:25.738,0:02:28.159
do rachunku oszczędnościowego nie przysługują czeki

0:02:28.159,0:02:33.369
Wsytępują tutaj szczególne okoliczności, ale dla uproszczenia przyjmijmy, że osoba nie moze wypisywac czeków

0:02:33.369,0:02:36.769
istnieją takie rachunki z ograniczoną zdolnością wystawiania czeków i tym podobne

0:02:36.769,0:02:40.867
bank mówi: ok, nie musimy tworzyć rezerw na tego 1 dolara

0:02:40.867,0:02:43.056
więc możemy go pożyczyć

0:02:43.056,0:02:46.800
i załóżmy, że osoba, której bank pożycza 1 dolara, natychmiast go deponuje w innym banku

0:02:47.036,0:02:52.882
mamy tutaj bank nr 2

0:02:53.159,0:03:00.648
czyli 1 dolar nie jest już w banku nr 1 [narysuję bank nr 2 tutaj]

0:03:05.294,0:03:10.748
jest natomiast na rachunku oszczędnościowym w bank nr 2

0:03:10.917,0:03:13.515
załóżmy, że z tych 3 dolarów

0:03:13.515,0:03:17.648
bank musi utworzyć rezerwę

0:03:17.648,0:03:19.274
bo to się dzieje w systemie rezerw cząstkowych)

0:03:19.274,0:03:22.385
ale może pożyczyć - w USA można pożyczyć do 90%

0:03:22.385,0:03:26.267
niech ten bank będzie bardziej konserwatywny i moze pożyczać tylko 2/3

0:03:26.267,0:03:28.600
zatem pożyczy 2 z 3 dolarów

0:03:28.600,0:03:33.867
a w wyniku niezwykłego przypadku osoba, której bank nr 1 pożycza te 2 dolary, zostawia je w depozycie w banku nr 2

0:03:33.867,0:03:46.082
czyli kolejne 2 dolary lądują w banku nr 2 i nie ma ich w banku nr 1

0:03:46.082,0:03:49.933
chociaż ta osoba (bank nr 1) może nadal wystawiać czeki do wartości 3 dolarów

0:03:49.933,0:03:58.600
w banku nr 2 te dwa dolary są zdeponowane na rachunku bieżącym

0:03:58.600,0:04:01.502
i teraz bank nr 2 ma do wyboru kilka opcji

0:04:01.502,0:04:03.600
Musi utrzymać jakieś rezerwy dla rachunku bieżącego

0:04:03.600,0:04:06.544
załóżmy, że jest jeszcze bardziej konserwatywny i decyduje się pożyczyć tylko połowę

0:04:06.590,0:04:08.410
chociaż mógłby 90%

0:04:08.425,0:04:11.979
i pożycza 1 dolara

0:04:11.995,0:04:18.067
a osoba, której pożycza, wkłada pieniądze do portfela

0:04:18.067,0:04:20.729
Bank może także pożyczyć całą wartość oszczędności

0:04:20.729,0:04:29.067
i powiedzmy, że osoba, której bank pożycza 1 dolara oszczędności, także chowa pieniądze do portfela

0:04:29.067,0:04:33.354
Zauważmy, że początkowe 4 dolary ciągle są tutaj ...

0:04:33.354,0:04:38.179
żeby było jasne, ta osoba z banku nr 1 może wystawiać czeki do wysokości 3 dolarów

0:04:38.179,0:04:54.133
a ta druga osoba (bank nr 2) może wystawiać czeki do wartości 2 dolarów

0:04:54.133,0:04:57.462
Teraz zajmijmy się różnymi formami pieniądza, które mamy tutaj

0:04:57.462,0:05:02.867
Możemy myśleć o pieniądzu w bardzo wąskim pojęciu, czyli że, to coś, co wydrukował bank centralny

0:05:02.867,0:05:08.533
lub stworzone elektronicznie (jak elektronicznie utrzmywane rezerwy w banku podległym)

0:05:08.533,0:05:13.133
ale upraszczając mozecie myślec o pieniądzu jako materialnej walucie drukowanej przez bank centralny - jest pieniądz bazowy

0:05:13.133,0:05:17.764
dlatego często mówi sie o nim jako o bazie monetarnej

0:05:17.764,0:05:21.964
w USA (i innych krajach) często jest to to samo co M0

0:05:21.964,0:05:23.785
aczkolwiek występują niewielkie różnice pomiędzy krajami

0:05:23.785,0:05:27.846
w tym przykładzie 4 dolary zostały wydrukowane i dostały się do obiegu

0:05:27.846,0:05:31.867
i mamy 4 dolary pieniądza bazowego

0:05:31.867,0:05:35.733
jest to oczywiste, ponieważ pieniądze zostały wydane na zakup papierów wartościowych i znalazły się w obiegu

0:05:35.733,0:05:39.333
i 4 dolary mogły zostać wykorzystane do zakupów

0:05:39.333,0:05:42.400
mogły być wykorzystywane do przeprowadzania transakcji

0:05:42.400,0:05:47.738
I nie są to wszystkie możliwości wykorzystania pieniędzy w tym małym świecie stworzonym przez nas

0:05:47.738,0:05:53.246
Mamy 4 dolary, ale banki mogą także wystawiać czeki

0:05:53.246,0:05:55.779
czyli mamy nieco szerszą definicję pieniądza

0:05:55.779,0:05:57.508
i określamy ten zbiór M1

0:05:57.569,0:06:00.129
możemy podchodzić do tego pojęcia na kilka sposóbów

0:06:00.129,0:06:04.190
możecie rozumieć je jako wszystkie środki płatnicze znajdujące się ludzkich kieszeniach

0:06:04.190,0:06:07.615
plus cała zdolność do wypisywania czeków, wtedy

0:06:07.631,0:06:13.231
mamy te 2 dolary plus 5 dolarów stąd

0:06:13.231,0:06:18.015
czyli mamy 2 dolary w formie materialnej, znajdujące się portfelu (nie w rezerwach banku)

0:06:18.015,0:06:27.133
plus 5 dolarów zdolności czekowej, w efekcie otryzmjemy 7 dolarów

0:06:27.133,0:06:40.733
Można określić to jako M0 powiększone o depozyty, których właściciele moga sie posługiwać czekami [napiszę tutaj czeki]

0:06:40.733,0:06:42.723
ale wtedy liczymy podwójnie

0:06:42.723,0:06:46.575
ponieważ w M0 znajdują sie też rezerwy w depozytach których właściciele mogą sie posługiwać czekami

0:06:46.575,0:06:50.559
albo mogę powiedzieć, że niektóre z depozytów, których właściciele mogą sie posługiwać czekami, są utrzymywane jako rezerwy dla M0

0:06:50.559,0:06:57.467
dlatego należy odjąć rezerwy bankowe

0:06:57.467,0:06:59.544
i wtedy otrzymujemy 4 dolary

0:06:59.544,0:07:05.026
ponieważ nie chcemy podwójnie liczyć i mamy M0 w wysokości 4 dolarów

0:07:05.041,0:07:07.292
[napiszę to na biało]

0:07:07.292,0:07:11.438
M0 wynosi 4 dolary

0:07:11.438,0:07:15.154
Depozyty, których właściciele mogą sie posługiwać czekami, to 5 dolarów

0:07:15.154,0:07:18.310
[napiszę to na różowo]

0:07:18.310,0:07:19.804
dodać 5 dolarów

0:07:19.804,0:07:22.775
i teraz odejmujemy rezerwy

0:07:22.775,0:07:27.552
nasza wartość rezerw wynosi 2 dolary, czyli odjąć 2

0:07:27.567,0:07:31.538
i mamy z powrotem 7 dolarów

0:07:31.538,0:07:34.867
Najważniejsze, żeby nie liczyć podwójnie

0:07:34.867,0:07:42.313
Nie liczymy podwójnie części depozytów, których właściciele mogą poslugiwać się czekami i części M0

0:07:42.313,0:07:45.800
nie wykorzystujemy tego podwójnie

0:07:45.800,0:07:50.113
Jest zarazem baza monetarna i depozyty, których właściciele mogą sie posługiwać czekami, dlatego nie potrzebujemy tego liczyć dwa razy

0:07:50.113,0:07:55.277
Najprostszym sposobem myślenia o tym jest: co można wykorzystać w tej węższej definicji do ułatwienia transakcji?

0:07:55.462,0:08:00.162
Te 2 dolary w kieszeniach ludzi i zdolność wystawiania czeków do wysokości 5 dolarów

0:08:00.162,0:08:02.477
[mamy to tutaj]

0:08:02.569,0:08:06.477
i jeśli chcemy użyć jeszcze węższej niż ta definicji, dochodzimy do zbioru, który się nazywa M2

0:08:07.332,0:08:12.999
Co można natychmiast wykorzystać, aby przeprowadzić transakcje?

0:08:12.999,0:08:20.199
będzie to nasze 7 dolarów z M1 plus to, co można łatwo zamienić na M1

0:08:20.199,0:08:23.653
Na przykład ten rachunek oszczędnościowy można łatwo zamienić na rachunek, którego właściciel ma zdolność do wystawiania czeków

0:08:23.653,0:08:28.066
Zajmie to najwyżej kilka dni (mogą być pewne ograniczenia)

0:08:28.066,0:08:32.332
taka zamiana wpłynie na nieco na poziom rezerw banku, ale pozwoli

0:08:32.332,0:08:36.866
właścicielowi rachunku na wypisywanie większej liczby czeków

0:08:36.866,0:08:41.666
M2 obejmuje M1 plus to wszystko, co łatwo zamienić na M1

0:08:41.666,0:08:48.199
czyli obejmie rachunki oszczędnościowe, rachunki środków lokowanych na rynku pieniężnym (nie będę tutaj wchodził w szczegóły)

0:08:48.199,0:08:51.799
są to podobne rachunki, dostajesz większe oprocentowanie, ale jest więcej ograniczeń

0:08:51.799,0:08:56.137
w dostępie do tego typu rachunków, natomiast nietrudno zamienić je na rachunki, których właściciele mogą sie posługiwać czekami

0:08:56.137,0:09:00.491
oraz rachunki terminowe o niewielkiej wartości

0:09:00.491,0:09:04.319
żeby nam było łatwiej, będą to rachunki oszczędnościowe

0:09:04.319,0:09:16.150
czyli nasze 7 dolarów z M1 plus 2 dolary na rachunku oszczędnościowym tutaj

0:09:16.288,0:09:17.997
Teraz kilka zdań, aby naszkicować Wam obraz

0:09:17.997,0:09:20.797
kiedy ktoś mówi o podaży pieniądza, musicie go zapytać, co konkretnie ma na myśli

0:09:20.797,0:09:24.418
Najpewniej odnosi się do M1

0:09:24.418,0:09:27.977
ponieważ to środki bezpośrednio używane do przeprowadzania transakcji

0:09:27.977,0:09:32.059
Zdolność do wystawiania czeków czy gotówka w czyimś portfelu

0:09:32.059,0:09:34.392
ale może sie odnosić także do bazy monetarnej

0:09:34.392,0:09:38.864
M0, tzw. wąski pieniądz to, zwłaszcza w USA, określenia tej samej rzeczy

0:09:38.895,0:09:40.892
Może też mieć na myśli coś szerszego

0:09:40.892,0:09:46.267
są definicje szersze niż M2, chociaż zaprzestano już raportowania podaży pieniadza M3

0:09:46.267,0:09:50.800
ale zbiór M3 obejmowałby rzeczy, które wykraczają poza definicję prawdziwego pieniądza

0:09:50.800,0:09:54.533
czy rachunków, których właściciele mają zdolność posługiwania się czekami, ale są one mocno płynne

0:09:54.533,0:09:56.800
dlatego obejmują inne typy aktywów

0:09:56.800,0:10:01.133
ale Fed zaprzestał podawania M3 niedawno

0:10:01.133,9:59:59.000
czyli do tych wszystkich zbiorów mogą być odniesienia.