1 00:00:01,200 --> 00:00:06,877 W tym filmie chciałbym zająć się różnymi sposobami mierzenia ilości pieniądza w obiegu 2 00:00:06,877 --> 00:00:13,585 Zaczniemy od spraw związanych z bankiem centralnym, w USA jest to przypomnę Rezerwa Federalna 3 00:00:13,585 --> 00:00:17,769 i powiedzmy, że wydrukowali 4 dolary 4 00:00:17,938 --> 00:00:21,625 aby łatwiej było nam sobie to wyobrazić, skupimy sie na nich w formie materialnej 5 00:00:21,625 --> 00:00:25,764 bo oczywiście mogli to zrobić także elektronicznie 6 00:00:25,764 --> 00:00:29,118 te cztery dolary trafią do obiegu 7 00:00:29,118 --> 00:00:35,200 ponieważ bank kupi za nie na otwartym rynku papiery wartościowe, zwykle bardzo bezpieczne i płynne instrumenty 8 00:00:35,200 --> 00:00:39,200 Płynny oznacza, że bardzo łatwo je kupić i sprzedać w dużych ilościach 9 00:00:39,200 --> 00:00:44,267 na przykład, rządowe instrumenty skarbowe są płynnym papierem wartościowym lub płynnym aktywem 10 00:00:44,267 --> 00:00:46,533 a pudełka po cukierkach nie są płynnym aktywem 11 00:00:46,533 --> 00:00:48,800 Gdybym kupił pudełka po cukierkach o wartości milarda dolarów 12 00:00:48,800 --> 00:00:52,333 trudno byłoby mi sprzedać jedno, trudno byłoby mi kupić pudełka warte miliard 13 00:00:52,333 --> 00:00:55,533 i jeszcze trudniej byłoby mi sprzedać 14 00:00:55,533 --> 00:00:58,600 w krótkim czy nawet średnim terminie 15 00:00:58,600 --> 00:01:03,431 Bank centralny kupuje, powiedzmy, 1 płynny papier wartościowy za 4 dolary 16 00:01:03,431 --> 00:01:05,659 zaznaczmy go tutaj 17 00:01:05,659 --> 00:01:09,610 a osoba, od której bank odkupił papier wartościowy, decyduje włożyć otrzymane pieniądze w banku 18 00:01:09,610 --> 00:01:13,067 Mogła ona albo zrobić depozyt albo przenaczyć pieniądze 19 00:01:13,067 --> 00:01:15,267 które pozyskała ze sprzedaży ppaierów wartościowych na zakupy 20 00:01:15,267 --> 00:01:17,667 a osoba, od której kupiła rzeczy, mogła zdeponować pieniądze w banku 21 00:01:17,667 --> 00:01:21,067 tak czy inaczy, wyobraźmy sobie, że pieniądze trafiają do banku w formie depozytu 22 00:01:21,067 --> 00:01:27,267 tutaj mamy nasz bank, który nazwę bank nr 1 23 00:01:27,267 --> 00:01:37,108 i teraz wszystkie te dolary są przeniesione do PB#1 24 00:01:37,154 --> 00:01:42,867 Rezerwa Federalna czy uogólniając bank centralny już tych pieniędzy nie ma 25 00:01:42,867 --> 00:01:48,800 Zostały przeniesione do banku nr 1 [zetrę to wszystko, aby łatwiej było nam śledzić to, co się dzieje] 26 00:01:48,800 --> 00:01:55,200 Ale mając depozyt w ba,nku nr 1 osoba chce mieć możliwość natychmiastowej wypłaty 3 dolarów na żądanie 27 00:01:55,200 --> 00:01:57,133 i chce móc wystawiać czeki do tej wartości 28 00:01:57,133 --> 00:02:14,200 więc wkłada 3 dolary na konto bieżące, żeby mieć taką możliwość 29 00:02:14,200 --> 00:02:16,800 i aby mieć nieco wyższe oprocentowanie,a bank daje wyższe oprocentowanie na rachunku oszczędnościowym, 30 00:02:16,800 --> 00:02:20,600 bo nie musi utrzymywać rezerw 31 00:02:20,600 --> 00:02:25,600 Osoba deponuje 1 dolara na rachunku oszczędnościowym 32 00:02:25,738 --> 00:02:28,159 do rachunku oszczędnościowego nie przysługują czeki 33 00:02:28,159 --> 00:02:33,369 Wsytępują tutaj szczególne okoliczności, ale dla uproszczenia przyjmijmy, że osoba nie moze wypisywac czeków 34 00:02:33,369 --> 00:02:36,769 istnieją takie rachunki z ograniczoną zdolnością wystawiania czeków i tym podobne 35 00:02:36,769 --> 00:02:40,867 bank mówi: ok, nie musimy tworzyć rezerw na tego 1 dolara 36 00:02:40,867 --> 00:02:43,056 więc możemy go pożyczyć 37 00:02:43,056 --> 00:02:46,800 i załóżmy, że osoba, której bank pożycza 1 dolara, natychmiast go deponuje w innym banku 38 00:02:47,036 --> 00:02:52,882 mamy tutaj bank nr 2 39 00:02:53,159 --> 00:03:00,648 czyli 1 dolar nie jest już w banku nr 1 [narysuję bank nr 2 tutaj] 40 00:03:05,294 --> 00:03:10,748 jest natomiast na rachunku oszczędnościowym w bank nr 2 41 00:03:10,917 --> 00:03:13,515 załóżmy, że z tych 3 dolarów 42 00:03:13,515 --> 00:03:17,648 bank musi utworzyć rezerwę 43 00:03:17,648 --> 00:03:19,274 bo to się dzieje w systemie rezerw cząstkowych) 44 00:03:19,274 --> 00:03:22,385 ale może pożyczyć - w USA można pożyczyć do 90% 45 00:03:22,385 --> 00:03:26,267 niech ten bank będzie bardziej konserwatywny i moze pożyczać tylko 2/3 46 00:03:26,267 --> 00:03:28,600 zatem pożyczy 2 z 3 dolarów 47 00:03:28,600 --> 00:03:33,867 a w wyniku niezwykłego przypadku osoba, której bank nr 1 pożycza te 2 dolary, zostawia je w depozycie w banku nr 2 48 00:03:33,867 --> 00:03:46,082 czyli kolejne 2 dolary lądują w banku nr 2 i nie ma ich w banku nr 1 49 00:03:46,082 --> 00:03:49,933 chociaż ta osoba (bank nr 1) może nadal wystawiać czeki do wartości 3 dolarów 50 00:03:49,933 --> 00:03:58,600 w banku nr 2 te dwa dolary są zdeponowane na rachunku bieżącym 51 00:03:58,600 --> 00:04:01,502 i teraz bank nr 2 ma do wyboru kilka opcji 52 00:04:01,502 --> 00:04:03,600 Musi utrzymać jakieś rezerwy dla rachunku bieżącego 53 00:04:03,600 --> 00:04:06,544 załóżmy, że jest jeszcze bardziej konserwatywny i decyduje się pożyczyć tylko połowę 54 00:04:06,590 --> 00:04:08,410 chociaż mógłby 90% 55 00:04:08,425 --> 00:04:11,979 i pożycza 1 dolara 56 00:04:11,995 --> 00:04:18,067 a osoba, której pożycza, wkłada pieniądze do portfela 57 00:04:18,067 --> 00:04:20,729 Bank może także pożyczyć całą wartość oszczędności 58 00:04:20,729 --> 00:04:29,067 i powiedzmy, że osoba, której bank pożycza 1 dolara oszczędności, także chowa pieniądze do portfela 59 00:04:29,067 --> 00:04:33,354 Zauważmy, że początkowe 4 dolary ciągle są tutaj ... 60 00:04:33,354 --> 00:04:38,179 żeby było jasne, ta osoba z banku nr 1 może wystawiać czeki do wysokości 3 dolarów 61 00:04:38,179 --> 00:04:54,133 a ta druga osoba (bank nr 2) może wystawiać czeki do wartości 2 dolarów 62 00:04:54,133 --> 00:04:57,462 Teraz zajmijmy się różnymi formami pieniądza, które mamy tutaj 63 00:04:57,462 --> 00:05:02,867 Możemy myśleć o pieniądzu w bardzo wąskim pojęciu, czyli że, to coś, co wydrukował bank centralny 64 00:05:02,867 --> 00:05:08,533 lub stworzone elektronicznie (jak elektronicznie utrzmywane rezerwy w banku podległym) 65 00:05:08,533 --> 00:05:13,133 ale upraszczając mozecie myślec o pieniądzu jako materialnej walucie drukowanej przez bank centralny - jest pieniądz bazowy 66 00:05:13,133 --> 00:05:17,764 dlatego często mówi sie o nim jako o bazie monetarnej 67 00:05:17,764 --> 00:05:21,964 w USA (i innych krajach) często jest to to samo co M0 68 00:05:21,964 --> 00:05:23,785 aczkolwiek występują niewielkie różnice pomiędzy krajami 69 00:05:23,785 --> 00:05:27,846 w tym przykładzie 4 dolary zostały wydrukowane i dostały się do obiegu 70 00:05:27,846 --> 00:05:31,867 i mamy 4 dolary pieniądza bazowego 71 00:05:31,867 --> 00:05:35,733 jest to oczywiste, ponieważ pieniądze zostały wydane na zakup papierów wartościowych i znalazły się w obiegu 72 00:05:35,733 --> 00:05:39,333 i 4 dolary mogły zostać wykorzystane do zakupów 73 00:05:39,333 --> 00:05:42,400 mogły być wykorzystywane do przeprowadzania transakcji 74 00:05:42,400 --> 00:05:47,738 I nie są to wszystkie możliwości wykorzystania pieniędzy w tym małym świecie stworzonym przez nas 75 00:05:47,738 --> 00:05:53,246 Mamy 4 dolary, ale banki mogą także wystawiać czeki 76 00:05:53,246 --> 00:05:55,779 czyli mamy nieco szerszą definicję pieniądza 77 00:05:55,779 --> 00:05:57,508 i określamy ten zbiór M1 78 00:05:57,569 --> 00:06:00,129 możemy podchodzić do tego pojęcia na kilka sposóbów 79 00:06:00,129 --> 00:06:04,190 możecie rozumieć je jako wszystkie środki płatnicze znajdujące się ludzkich kieszeniach 80 00:06:04,190 --> 00:06:07,615 plus cała zdolność do wypisywania czeków, wtedy 81 00:06:07,631 --> 00:06:13,231 mamy te 2 dolary plus 5 dolarów stąd 82 00:06:13,231 --> 00:06:18,015 czyli mamy 2 dolary w formie materialnej, znajdujące się portfelu (nie w rezerwach banku) 83 00:06:18,015 --> 00:06:27,133 plus 5 dolarów zdolności czekowej, w efekcie otryzmjemy 7 dolarów 84 00:06:27,133 --> 00:06:40,733 Można określić to jako M0 powiększone o depozyty, których właściciele moga sie posługiwać czekami [napiszę tutaj czeki] 85 00:06:40,733 --> 00:06:42,723 ale wtedy liczymy podwójnie 86 00:06:42,723 --> 00:06:46,575 ponieważ w M0 znajdują sie też rezerwy w depozytach których właściciele mogą sie posługiwać czekami 87 00:06:46,575 --> 00:06:50,559 albo mogę powiedzieć, że niektóre z depozytów, których właściciele mogą sie posługiwać czekami, są utrzymywane jako rezerwy dla M0 88 00:06:50,559 --> 00:06:57,467 dlatego należy odjąć rezerwy bankowe 89 00:06:57,467 --> 00:06:59,544 i wtedy otrzymujemy 4 dolary 90 00:06:59,544 --> 00:07:05,026 ponieważ nie chcemy podwójnie liczyć i mamy M0 w wysokości 4 dolarów 91 00:07:05,041 --> 00:07:07,292 [napiszę to na biało] 92 00:07:07,292 --> 00:07:11,438 M0 wynosi 4 dolary 93 00:07:11,438 --> 00:07:15,154 Depozyty, których właściciele mogą sie posługiwać czekami, to 5 dolarów 94 00:07:15,154 --> 00:07:18,310 [napiszę to na różowo] 95 00:07:18,310 --> 00:07:19,804 dodać 5 dolarów 96 00:07:19,804 --> 00:07:22,775 i teraz odejmujemy rezerwy 97 00:07:22,775 --> 00:07:27,552 nasza wartość rezerw wynosi 2 dolary, czyli odjąć 2 98 00:07:27,567 --> 00:07:31,538 i mamy z powrotem 7 dolarów 99 00:07:31,538 --> 00:07:34,867 Najważniejsze, żeby nie liczyć podwójnie 100 00:07:34,867 --> 00:07:42,313 Nie liczymy podwójnie części depozytów, których właściciele mogą poslugiwać się czekami i części M0 101 00:07:42,313 --> 00:07:45,800 nie wykorzystujemy tego podwójnie 102 00:07:45,800 --> 00:07:50,113 Jest zarazem baza monetarna i depozyty, których właściciele mogą sie posługiwać czekami, dlatego nie potrzebujemy tego liczyć dwa razy 103 00:07:50,113 --> 00:07:55,277 Najprostszym sposobem myślenia o tym jest: co można wykorzystać w tej węższej definicji do ułatwienia transakcji? 104 00:07:55,462 --> 00:08:00,162 Te 2 dolary w kieszeniach ludzi i zdolność wystawiania czeków do wysokości 5 dolarów 105 00:08:00,162 --> 00:08:02,477 [mamy to tutaj] 106 00:08:02,569 --> 00:08:06,477 i jeśli chcemy użyć jeszcze węższej niż ta definicji, dochodzimy do zbioru, który się nazywa M2 107 00:08:07,332 --> 00:08:12,999 Co można natychmiast wykorzystać, aby przeprowadzić transakcje? 108 00:08:12,999 --> 00:08:20,199 będzie to nasze 7 dolarów z M1 plus to, co można łatwo zamienić na M1 109 00:08:20,199 --> 00:08:23,653 Na przykład ten rachunek oszczędnościowy można łatwo zamienić na rachunek, którego właściciel ma zdolność do wystawiania czeków 110 00:08:23,653 --> 00:08:28,066 Zajmie to najwyżej kilka dni (mogą być pewne ograniczenia) 111 00:08:28,066 --> 00:08:32,332 taka zamiana wpłynie na nieco na poziom rezerw banku, ale pozwoli 112 00:08:32,332 --> 00:08:36,866 właścicielowi rachunku na wypisywanie większej liczby czeków 113 00:08:36,866 --> 00:08:41,666 M2 obejmuje M1 plus to wszystko, co łatwo zamienić na M1 114 00:08:41,666 --> 00:08:48,199 czyli obejmie rachunki oszczędnościowe, rachunki środków lokowanych na rynku pieniężnym (nie będę tutaj wchodził w szczegóły) 115 00:08:48,199 --> 00:08:51,799 są to podobne rachunki, dostajesz większe oprocentowanie, ale jest więcej ograniczeń 116 00:08:51,799 --> 00:08:56,137 w dostępie do tego typu rachunków, natomiast nietrudno zamienić je na rachunki, których właściciele mogą sie posługiwać czekami 117 00:08:56,137 --> 00:09:00,491 oraz rachunki terminowe o niewielkiej wartości 118 00:09:00,491 --> 00:09:04,319 żeby nam było łatwiej, będą to rachunki oszczędnościowe 119 00:09:04,319 --> 00:09:16,150 czyli nasze 7 dolarów z M1 plus 2 dolary na rachunku oszczędnościowym tutaj 120 00:09:16,288 --> 00:09:17,997 Teraz kilka zdań, aby naszkicować Wam obraz 121 00:09:17,997 --> 00:09:20,797 kiedy ktoś mówi o podaży pieniądza, musicie go zapytać, co konkretnie ma na myśli 122 00:09:20,797 --> 00:09:24,418 Najpewniej odnosi się do M1 123 00:09:24,418 --> 00:09:27,977 ponieważ to środki bezpośrednio używane do przeprowadzania transakcji 124 00:09:27,977 --> 00:09:32,059 Zdolność do wystawiania czeków czy gotówka w czyimś portfelu 125 00:09:32,059 --> 00:09:34,392 ale może sie odnosić także do bazy monetarnej 126 00:09:34,392 --> 00:09:38,864 M0, tzw. wąski pieniądz to, zwłaszcza w USA, określenia tej samej rzeczy 127 00:09:38,895 --> 00:09:40,892 Może też mieć na myśli coś szerszego 128 00:09:40,892 --> 00:09:46,267 są definicje szersze niż M2, chociaż zaprzestano już raportowania podaży pieniadza M3 129 00:09:46,267 --> 00:09:50,800 ale zbiór M3 obejmowałby rzeczy, które wykraczają poza definicję prawdziwego pieniądza 130 00:09:50,800 --> 00:09:54,533 czy rachunków, których właściciele mają zdolność posługiwania się czekami, ale są one mocno płynne 131 00:09:54,533 --> 00:09:56,800 dlatego obejmują inne typy aktywów 132 00:09:56,800 --> 00:10:01,133 ale Fed zaprzestał podawania M3 niedawno 133 00:10:01,133 --> 99:59:59,999 czyli do tych wszystkich zbiorów mogą być odniesienia.