WEBVTT 00:00:01.200 --> 00:00:06.877 W tym filmie chciałbym zająć się różnymi sposobami mierzenia ilości pieniądza w obiegu 00:00:06.877 --> 00:00:13.585 Zaczniemy od spraw związanych z bankiem centralnym, w USA jest to przypomnę Rezerwa Federalna 00:00:13.585 --> 00:00:17.769 i powiedzmy, że wydrukowali 4 dolary 00:00:17.938 --> 00:00:21.625 aby łatwiej było nam sobie to wyobrazić, skupimy sie na nich w formie materialnej 00:00:21.625 --> 00:00:25.764 bo oczywiście mogli to zrobić także elektronicznie 00:00:25.764 --> 00:00:29.118 te cztery dolary trafią do obiegu 00:00:29.118 --> 00:00:35.200 ponieważ bank kupi za nie na otwartym rynku papiery wartościowe, zwykle bardzo bezpieczne i płynne instrumenty 00:00:35.200 --> 00:00:39.200 Płynny oznacza, że bardzo łatwo je kupić i sprzedać w dużych ilościach 00:00:39.200 --> 00:00:44.267 na przykład, rządowe instrumenty skarbowe są płynnym papierem wartościowym lub płynnym aktywem 00:00:44.267 --> 00:00:46.533 a pudełka po cukierkach nie są płynnym aktywem 00:00:46.533 --> 00:00:48.800 Gdybym kupił pudełka po cukierkach o wartości milarda dolarów 00:00:48.800 --> 00:00:52.333 trudno byłoby mi sprzedać jedno, trudno byłoby mi kupić pudełka warte miliard 00:00:52.333 --> 00:00:55.533 i jeszcze trudniej byłoby mi sprzedać 00:00:55.533 --> 00:00:58.600 w krótkim czy nawet średnim terminie 00:00:58.600 --> 00:01:03.431 Bank centralny kupuje, powiedzmy, 1 płynny papier wartościowy za 4 dolary 00:01:03.431 --> 00:01:05.659 zaznaczmy go tutaj 00:01:05.659 --> 00:01:09.610 a osoba, od której bank odkupił papier wartościowy, decyduje włożyć otrzymane pieniądze w banku 00:01:09.610 --> 00:01:13.067 Mogła ona albo zrobić depozyt albo przenaczyć pieniądze 00:01:13.067 --> 00:01:15.267 które pozyskała ze sprzedaży ppaierów wartościowych na zakupy 00:01:15.267 --> 00:01:17.667 a osoba, od której kupiła rzeczy, mogła zdeponować pieniądze w banku 00:01:17.667 --> 00:01:21.067 tak czy inaczy, wyobraźmy sobie, że pieniądze trafiają do banku w formie depozytu 00:01:21.067 --> 00:01:27.267 tutaj mamy nasz bank, który nazwę bank nr 1 00:01:27.267 --> 00:01:37.108 i teraz wszystkie te dolary są przeniesione do PB#1 00:01:37.154 --> 00:01:42.867 Rezerwa Federalna czy uogólniając bank centralny już tych pieniędzy nie ma 00:01:42.867 --> 00:01:48.800 Zostały przeniesione do banku nr 1 [zetrę to wszystko, aby łatwiej było nam śledzić to, co się dzieje] 00:01:48.800 --> 00:01:55.200 Ale mając depozyt w ba,nku nr 1 osoba chce mieć możliwość natychmiastowej wypłaty 3 dolarów na żądanie 00:01:55.200 --> 00:01:57.133 i chce móc wystawiać czeki do tej wartości 00:01:57.133 --> 00:02:14.200 więc wkłada 3 dolary na konto bieżące, żeby mieć taką możliwość 00:02:14.200 --> 00:02:16.800 i aby mieć nieco wyższe oprocentowanie,a bank daje wyższe oprocentowanie na rachunku oszczędnościowym, 00:02:16.800 --> 00:02:20.600 bo nie musi utrzymywać rezerw 00:02:20.600 --> 00:02:25.600 Osoba deponuje 1 dolara na rachunku oszczędnościowym 00:02:25.738 --> 00:02:28.159 do rachunku oszczędnościowego nie przysługują czeki 00:02:28.159 --> 00:02:33.369 Wsytępują tutaj szczególne okoliczności, ale dla uproszczenia przyjmijmy, że osoba nie moze wypisywac czeków 00:02:33.369 --> 00:02:36.769 istnieją takie rachunki z ograniczoną zdolnością wystawiania czeków i tym podobne 00:02:36.769 --> 00:02:40.867 bank mówi: ok, nie musimy tworzyć rezerw na tego 1 dolara 00:02:40.867 --> 00:02:43.056 więc możemy go pożyczyć 00:02:43.056 --> 00:02:46.800 i załóżmy, że osoba, której bank pożycza 1 dolara, natychmiast go deponuje w innym banku 00:02:47.036 --> 00:02:52.882 mamy tutaj bank nr 2 00:02:53.159 --> 00:03:00.648 czyli 1 dolar nie jest już w banku nr 1 [narysuję bank nr 2 tutaj] 00:03:05.294 --> 00:03:10.748 jest natomiast na rachunku oszczędnościowym w bank nr 2 00:03:10.917 --> 00:03:13.515 załóżmy, że z tych 3 dolarów 00:03:13.515 --> 00:03:17.648 bank musi utworzyć rezerwę 00:03:17.648 --> 00:03:19.274 bo to się dzieje w systemie rezerw cząstkowych) 00:03:19.274 --> 00:03:22.385 ale może pożyczyć - w USA można pożyczyć do 90% 00:03:22.385 --> 00:03:26.267 niech ten bank będzie bardziej konserwatywny i moze pożyczać tylko 2/3 00:03:26.267 --> 00:03:28.600 zatem pożyczy 2 z 3 dolarów 00:03:28.600 --> 00:03:33.867 a w wyniku niezwykłego przypadku osoba, której bank nr 1 pożycza te 2 dolary, zostawia je w depozycie w banku nr 2 00:03:33.867 --> 00:03:46.082 czyli kolejne 2 dolary lądują w banku nr 2 i nie ma ich w banku nr 1 00:03:46.082 --> 00:03:49.933 chociaż ta osoba (bank nr 1) może nadal wystawiać czeki do wartości 3 dolarów 00:03:49.933 --> 00:03:58.600 w banku nr 2 te dwa dolary są zdeponowane na rachunku bieżącym 00:03:58.600 --> 00:04:01.502 i teraz bank nr 2 ma do wyboru kilka opcji 00:04:01.502 --> 00:04:03.600 Musi utrzymać jakieś rezerwy dla rachunku bieżącego 00:04:03.600 --> 00:04:06.544 załóżmy, że jest jeszcze bardziej konserwatywny i decyduje się pożyczyć tylko połowę 00:04:06.590 --> 00:04:08.410 chociaż mógłby 90% 00:04:08.425 --> 00:04:11.979 i pożycza 1 dolara 00:04:11.995 --> 00:04:18.067 a osoba, której pożycza, wkłada pieniądze do portfela 00:04:18.067 --> 00:04:20.729 Bank może także pożyczyć całą wartość oszczędności 00:04:20.729 --> 00:04:29.067 i powiedzmy, że osoba, której bank pożycza 1 dolara oszczędności, także chowa pieniądze do portfela 00:04:29.067 --> 00:04:33.354 Zauważmy, że początkowe 4 dolary ciągle są tutaj ... 00:04:33.354 --> 00:04:38.179 żeby było jasne, ta osoba z banku nr 1 może wystawiać czeki do wysokości 3 dolarów 00:04:38.179 --> 00:04:54.133 a ta druga osoba (bank nr 2) może wystawiać czeki do wartości 2 dolarów 00:04:54.133 --> 00:04:57.462 Teraz zajmijmy się różnymi formami pieniądza, które mamy tutaj 00:04:57.462 --> 00:05:02.867 Możemy myśleć o pieniądzu w bardzo wąskim pojęciu, czyli że, to coś, co wydrukował bank centralny 00:05:02.867 --> 00:05:08.533 lub stworzone elektronicznie (jak elektronicznie utrzmywane rezerwy w banku podległym) 00:05:08.533 --> 00:05:13.133 ale upraszczając mozecie myślec o pieniądzu jako materialnej walucie drukowanej przez bank centralny - jest pieniądz bazowy 00:05:13.133 --> 00:05:17.764 dlatego często mówi sie o nim jako o bazie monetarnej 00:05:17.764 --> 00:05:21.964 w USA (i innych krajach) często jest to to samo co M0 00:05:21.964 --> 00:05:23.785 aczkolwiek występują niewielkie różnice pomiędzy krajami 00:05:23.785 --> 00:05:27.846 w tym przykładzie 4 dolary zostały wydrukowane i dostały się do obiegu 00:05:27.846 --> 00:05:31.867 i mamy 4 dolary pieniądza bazowego 00:05:31.867 --> 00:05:35.733 jest to oczywiste, ponieważ pieniądze zostały wydane na zakup papierów wartościowych i znalazły się w obiegu 00:05:35.733 --> 00:05:39.333 i 4 dolary mogły zostać wykorzystane do zakupów 00:05:39.333 --> 00:05:42.400 mogły być wykorzystywane do przeprowadzania transakcji 00:05:42.400 --> 00:05:47.738 I nie są to wszystkie możliwości wykorzystania pieniędzy w tym małym świecie stworzonym przez nas 00:05:47.738 --> 00:05:53.246 Mamy 4 dolary, ale banki mogą także wystawiać czeki 00:05:53.246 --> 00:05:55.779 czyli mamy nieco szerszą definicję pieniądza 00:05:55.779 --> 00:05:57.508 i określamy ten zbiór M1 00:05:57.569 --> 00:06:00.129 możemy podchodzić do tego pojęcia na kilka sposóbów 00:06:00.129 --> 00:06:04.190 możecie rozumieć je jako wszystkie środki płatnicze znajdujące się ludzkich kieszeniach 00:06:04.190 --> 00:06:07.615 plus cała zdolność do wypisywania czeków, wtedy 00:06:07.631 --> 00:06:13.231 mamy te 2 dolary plus 5 dolarów stąd 00:06:13.231 --> 00:06:18.015 czyli mamy 2 dolary w formie materialnej, znajdujące się portfelu (nie w rezerwach banku) 00:06:18.015 --> 00:06:27.133 plus 5 dolarów zdolności czekowej, w efekcie otryzmjemy 7 dolarów 00:06:27.133 --> 00:06:40.733 Można określić to jako M0 powiększone o depozyty, których właściciele moga sie posługiwać czekami [napiszę tutaj czeki] 00:06:40.733 --> 00:06:42.723 ale wtedy liczymy podwójnie 00:06:42.723 --> 00:06:46.575 ponieważ w M0 znajdują sie też rezerwy w depozytach których właściciele mogą sie posługiwać czekami 00:06:46.575 --> 00:06:50.559 albo mogę powiedzieć, że niektóre z depozytów, których właściciele mogą sie posługiwać czekami, są utrzymywane jako rezerwy dla M0 00:06:50.559 --> 00:06:57.467 dlatego należy odjąć rezerwy bankowe 00:06:57.467 --> 00:06:59.544 i wtedy otrzymujemy 4 dolary 00:06:59.544 --> 00:07:05.026 ponieważ nie chcemy podwójnie liczyć i mamy M0 w wysokości 4 dolarów 00:07:05.041 --> 00:07:07.292 [napiszę to na biało] 00:07:07.292 --> 00:07:11.438 M0 wynosi 4 dolary 00:07:11.438 --> 00:07:15.154 Depozyty, których właściciele mogą sie posługiwać czekami, to 5 dolarów 00:07:15.154 --> 00:07:18.310 [napiszę to na różowo] 00:07:18.310 --> 00:07:19.804 dodać 5 dolarów 00:07:19.804 --> 00:07:22.775 i teraz odejmujemy rezerwy 00:07:22.775 --> 00:07:27.552 nasza wartość rezerw wynosi 2 dolary, czyli odjąć 2 00:07:27.567 --> 00:07:31.538 i mamy z powrotem 7 dolarów 00:07:31.538 --> 00:07:34.867 Najważniejsze, żeby nie liczyć podwójnie 00:07:34.867 --> 00:07:42.313 Nie liczymy podwójnie części depozytów, których właściciele mogą poslugiwać się czekami i części M0 00:07:42.313 --> 00:07:45.800 nie wykorzystujemy tego podwójnie 00:07:45.800 --> 00:07:50.113 Jest zarazem baza monetarna i depozyty, których właściciele mogą sie posługiwać czekami, dlatego nie potrzebujemy tego liczyć dwa razy 00:07:50.113 --> 00:07:55.277 Najprostszym sposobem myślenia o tym jest: co można wykorzystać w tej węższej definicji do ułatwienia transakcji? 00:07:55.462 --> 00:08:00.162 Te 2 dolary w kieszeniach ludzi i zdolność wystawiania czeków do wysokości 5 dolarów 00:08:00.162 --> 00:08:02.477 [mamy to tutaj] 00:08:02.569 --> 00:08:06.477 i jeśli chcemy użyć jeszcze węższej niż ta definicji, dochodzimy do zbioru, który się nazywa M2 00:08:07.332 --> 00:08:12.999 Co można natychmiast wykorzystać, aby przeprowadzić transakcje? 00:08:12.999 --> 00:08:20.199 będzie to nasze 7 dolarów z M1 plus to, co można łatwo zamienić na M1 00:08:20.199 --> 00:08:23.653 Na przykład ten rachunek oszczędnościowy można łatwo zamienić na rachunek, którego właściciel ma zdolność do wystawiania czeków 00:08:23.653 --> 00:08:28.066 Zajmie to najwyżej kilka dni (mogą być pewne ograniczenia) 00:08:28.066 --> 00:08:32.332 taka zamiana wpłynie na nieco na poziom rezerw banku, ale pozwoli 00:08:32.332 --> 00:08:36.866 właścicielowi rachunku na wypisywanie większej liczby czeków 00:08:36.866 --> 00:08:41.666 M2 obejmuje M1 plus to wszystko, co łatwo zamienić na M1 00:08:41.666 --> 00:08:48.199 czyli obejmie rachunki oszczędnościowe, rachunki środków lokowanych na rynku pieniężnym (nie będę tutaj wchodził w szczegóły) 00:08:48.199 --> 00:08:51.799 są to podobne rachunki, dostajesz większe oprocentowanie, ale jest więcej ograniczeń 00:08:51.799 --> 00:08:56.137 w dostępie do tego typu rachunków, natomiast nietrudno zamienić je na rachunki, których właściciele mogą sie posługiwać czekami 00:08:56.137 --> 00:09:00.491 oraz rachunki terminowe o niewielkiej wartości 00:09:00.491 --> 00:09:04.319 żeby nam było łatwiej, będą to rachunki oszczędnościowe 00:09:04.319 --> 00:09:16.150 czyli nasze 7 dolarów z M1 plus 2 dolary na rachunku oszczędnościowym tutaj 00:09:16.288 --> 00:09:17.997 Teraz kilka zdań, aby naszkicować Wam obraz 00:09:17.997 --> 00:09:20.797 kiedy ktoś mówi o podaży pieniądza, musicie go zapytać, co konkretnie ma na myśli 00:09:20.797 --> 00:09:24.418 Najpewniej odnosi się do M1 00:09:24.418 --> 00:09:27.977 ponieważ to środki bezpośrednio używane do przeprowadzania transakcji 00:09:27.977 --> 00:09:32.059 Zdolność do wystawiania czeków czy gotówka w czyimś portfelu 00:09:32.059 --> 00:09:34.392 ale może sie odnosić także do bazy monetarnej 00:09:34.392 --> 00:09:38.864 M0, tzw. wąski pieniądz to, zwłaszcza w USA, określenia tej samej rzeczy 00:09:38.895 --> 00:09:40.892 Może też mieć na myśli coś szerszego 00:09:40.892 --> 00:09:46.267 są definicje szersze niż M2, chociaż zaprzestano już raportowania podaży pieniadza M3 00:09:46.267 --> 00:09:50.800 ale zbiór M3 obejmowałby rzeczy, które wykraczają poza definicję prawdziwego pieniądza 00:09:50.800 --> 00:09:54.533 czy rachunków, których właściciele mają zdolność posługiwania się czekami, ale są one mocno płynne 00:09:54.533 --> 00:09:56.800 dlatego obejmują inne typy aktywów 00:09:56.800 --> 00:10:01.133 ale Fed zaprzestał podawania M3 niedawno 00:10:01.133 --> 99:59:59.999 czyli do tych wszystkich zbiorów mogą być odniesienia.