< Return to Video

COVID-19 Sahte Tedaviler ve Yanlış Teşhisler

  • 0:00 - 0:02
    Merhabalar, ben Hari Sreenivasan.
  • 0:02 - 0:04
    ''Yalanı Ortaya Çıkar''a hoş geldiniz.
  • 0:04 - 0:07
    Amacımız sizlere neyin gerçek
    neyin gerçek olmadığını söylemek.
  • 0:07 - 0:10
    Fakat birçoğunuzda da olduğu gibi,
  • 0:10 - 0:12
    koronavirüs gerçekliğiyle beraber
  • 0:12 - 0:15
    görevimiz, niyetimiz tamamen değişti.
  • 0:15 - 0:17
    Bu sebeple, bugün sizlere
  • 0:17 - 0:20
    mükemmel stüdyomdan,
    yani evimden sesleniyorum.
  • 0:20 - 0:22
    Bu benim için yeni bir durum,
  • 0:22 - 0:24
    hepimiz için yeni bir durum.
  • 0:24 - 0:25
    Fakat aslında şu anki görevimiz
  • 0:25 - 0:28
    her zamankinden daha önemli.
  • 0:28 - 0:31
    Çünkü internette koronavirüsle ilgili
  • 0:31 - 0:33
    birçok yanlış bilgi var.
  • 0:33 - 0:37
    Bu sebeple size koronavirüsle ilgili
  • 0:37 - 0:40
    birkaç yanlış ve çarpıtılmış bilgi
    örneği göstereceğiz.
  • 0:40 - 0:43
    Sizlere gerçeği yalandan nasıl
    ayırabileceğinizi anlamanızda
  • 0:43 - 0:44
    yardımcı olacağız.
  • 0:44 - 0:46
    Bulduğumuz örneklerden bir tanesi,
  • 0:46 - 0:50
    sosyal mesafesini koruyan
    yapımcılarımdan bir tanesiyle ilgiliydi.
  • 0:50 - 0:52
    Nefesini 10 saniye boyunca tutuyordu.
  • 0:53 - 0:56
    Evet, Erin Mclntyre, konu nedir?
  • 0:56 - 0:57
    Neden nefesini tutuyordun?
  • 0:57 - 1:00
    Herkes gibi facebook'ta geziniyordum.
  • 1:01 - 1:05
    Koronavirüsle ilgi bir bilgi
    var mı diye bakıyordum.
  • 1:05 - 1:07
    Bir arkadaşım bir liste paylaşmıştı.
  • 1:07 - 1:10
    Koronavirüse maruz kalmanın
    etkilerini azaltacak
  • 1:10 - 1:13
    veya virüse yakalanıp
    yakalanmadığını anlamanı sağlayacak
  • 1:13 - 1:17
    sözde Stanford Hastanesi'nin
    önerdiği yöntemlerle alakalıydı.
  • 1:17 - 1:20
    Bunlardan birisi şuydu:
    ''Nefesini 10 saniye tut,
  • 1:20 - 1:23
    10 saniye boyunca nefesini tutabiliyorsan
  • 1:23 - 1:26
    ciğerlerinde virüs yok demektir.''
  • 1:27 - 1:28
    (Gülüşmeler)
  • 1:28 - 1:30
    ''Ama nefesini tutamazsan,
  • 1:30 - 1:33
    10 saniyeden önce, 5. saniyede
    falan nefes alma ihtiyacı hissedersen
  • 1:33 - 1:35
    koronavirüse yakalanmış olabilirsin.''
  • 1:35 - 1:38
    Koltukta kocamın yanında oturuyordum
  • 1:38 - 1:40
    ve 10 saniye nefesimi tuttum
  • 1:40 - 1:44
    ve dönüp kocama
    ''Bu listeyi gördün mü?'' dedim.
  • 1:44 - 1:46
    Bu yöntem hiç de bilimsel gözükmüyor.
  • 1:46 - 1:50
    Eminim kendine saygısı olan
    herhangi bir doktor da
  • 1:50 - 1:52
    bunun doğru olmadığını söylerdi.
  • 1:52 - 1:54
    Listede aşağılara doğru indim.
  • 1:54 - 1:56
    Şöyle diyordu:
    ''15 dakikada bir su için.
  • 1:56 - 2:00
    Böylece virüsü midenize itmiş olacaksınız
  • 2:00 - 2:02
    ve mide asidiniz virüsü yok edecek.''
  • 2:03 - 2:05
    Tam da bu noktada sorgulamaya başladım.
  • 2:05 - 2:07
    (Gülüşmeler)
  • 2:07 - 2:09
    Ama her türlü size
    bir yöntemi denetiyorlar.
  • 2:09 - 2:12
    Bu e-postalardan herhangi birini
    birilerine gönderdiyseniz
  • 2:12 - 2:16
    ve hatta bu mucizevi tedavilerden
    birini denediyseniz, aptal değilsiniz.
  • 2:16 - 2:18
    Bu normal, insanın doğası böyle.
  • 2:18 - 2:22
    Kontrolümüzün çok ötesinde
    görünen bir durumda
  • 2:22 - 2:25
    kontrol bizdeymiş gibi
    bir görüntü çizmek isteriz.
  • 2:25 - 2:28
    Fakat şunu unutmayın,
    bir şeyin içeriğini değiştirmek
  • 2:28 - 2:31
    kopyala yapıştır yapmak kadar kolay.
  • 2:31 - 2:34
    Aslına bakarsanız bu konuda
    güvenilir bilgi bulmak
  • 2:34 - 2:36
    çok da zor değil.
  • 2:36 - 2:39
    Hatta, factcheck.org sitesinde
  • 2:39 - 2:42
    Stanford Hastanesi yönetimiyle
    alakalı facebook gönderisini
  • 2:42 - 2:44
    detaylıca inceleyen bir kısım var.
  • 2:44 - 2:46
    Bu bilgileri, Dünya Sağlık Örgütü
  • 2:46 - 2:49
    ve Hastalık Kontrol
    Korunma Merkezi'nden ediniyorlar.
  • 2:49 - 2:53
    Detayları Temple Üniversitesi'nden
    bir tıp uzmanıyla tartışıyorlar.
  • 2:53 - 2:55
    Viral gönderiler genelde zararsızdır.
  • 2:55 - 2:57
    Fakat özellikle herkesin
  • 2:57 - 2:59
    bilgiye ulaşmaya çalıştığı
    böyle bir dönemde
  • 2:59 - 3:02
    konu sağlığımızla alakalı olunca
  • 3:02 - 3:04
    işler resmen tehlikeli bir hâl alabiliyor.
  • 3:04 - 3:07
    Alkolün, koronavirüsün yayılma hızını
  • 3:07 - 3:10
    azalttığına dair bir gönderi vardı.
  • 3:10 - 3:13
    Sonuç olarak bu, İran'da düzinelerce
    kişinin ölümüne yol açtı.
  • 3:13 - 3:16
    Bu sebeple internette şüpheli görünen
  • 3:16 - 3:19
    bir gönderiye denk gelirseniz
    bize gönderin.
  • 3:19 - 3:21
    Belki ekibimiz dikkatlice inceleyebilir.
  • 3:21 - 3:24
    Ben Hari Sreenivasan,
    ''Yalanı Ortaya Çıkar''dan.
  • 3:24 - 3:27
    Bir daha görüşene kadar,
    yalan haber yaymayın.
  • 3:27 - 3:28
    Gerçekçi olun.
  • 3:28 - 3:34
    (Müzik)
  • 3:34 - 3:35
    Hey, ben Hari.
  • 3:35 - 3:38
    ''Yalanı Ortaya Çıkar''ın
    bu bölümünü izlediğiniz için teşekkürler.
  • 3:38 - 3:40
    Yorumlarda düşüncelerinizi belirtin.
  • 3:40 - 3:42
    Yeni bölüm geldiğinde
    haberdar olmak isterseniz
  • 3:42 - 3:44
    kanalımıza abone olabilirsiniz.
  • 3:44 - 3:48
    Çeviri: Özümsu Alagöz
    Gözden geçiren:
Title:
COVID-19 Sahte Tedaviler ve Yanlış Teşhisler
Description:

COVID-19 ile ilgili yanlış bilgiler, sahte tedaviler ve yanlış teşhisler çok yaygınlaştı. Gelişmeler -ve koronavirüs- bu kadar hızlı yayılırken gerçeği, uydurmadan nasıl ayırabilirsiniz? Tamamıyla çürütülmüş olmasına rağmen hâlâ gündemde olan birkaç popüler yalana göz atacağız.

Beğenmeyi & Abone Olmayı Unutmayın: https://bit.ly/3dziPoH

Yalanı Ortaya Çıkar, gördüğünüz ya da internette rastladığınız iddiaları çürütüyor. Böylece nasıl bilinçli olabileceğinizi gösteriyor. Ev sahibi Hari Sreenivasan, yanlış bilgiler labirentini takip ediyor, gerçeği ortaya çıkarmak için tek bir başlığı okumak yerine güvenilir kaynaklar bulmaya çalışıyor.

Kaynaklar:
FactCheck.org: https://www.factcheck.org/2020/03/viral-social-media-posts-offer-false-coronavirus-tips/
Dünya Sağlık Örgütü: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public/myth-busters

#YalanıOrtayaÇıkar
more » « less
Video Language:
English
Team:
Amplifying Voices
Project:
Misinformation and Disinformation
Duration:
03:45

Turkish subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.