Qlükozanın molekulyar quruluşu|Makromolekullar|Biologiya|Khan Academy

Bu videoda sizi biologiyada çox vacib
molekullardan biri ilə tanış etmək

istəyirəm.
Bu qlükozadır.

Bəzən dekstroz kimi də adlandırılır.

və dekstroz termini təbiətdə
olan qlükozanı

məhlul halına gətirəndə, işığı sağa

qütbləşdirdiyindən irəli gəlir və
dekstr sağ

deməkdir.Amma

daha yayğın termin olan qlükoza,yunanca
şirin deməkdir.Əgər yunan bir dostunuzdan

şirin deməyini istəsəniz,"lükoz"kimi
səslənəcək,mən mükəmməl demədim,amma

qlükoza kimi səslənir. Bu ona görədir ki,
sözün mənşəyi oradır.Qlükoza,əslində

bioloji sistemlərdə enerjinin saxlanılması
və ötürülməsinə görə çox vacibdir. Əgər

qanınız,qan şəkəriniz barədə danışırlarsa,
qlükoza miqdarından bəhs edirlər.

Qan şəkərindən danışırlarsa,qlükoza
nəzərdə tuturlar.Bütün fotosintez prosesi

bitkilərin günəş enerjisindən istifadə
edərək, bu

enerjini qlükoza şəklində saxlamasından
ibarətdir. Hüceyrələrimizdə

tənəffüs kimi şeylərin hamısı
qlükoza qəbul etmək

və onu tam istifadə etmək və bədənimizdə
enerjinin molekulyar valyutası olan ATF

əmələ gətirməkdən ibarətdir. Beləliklə,bu
inanılmaz dərəcədə vacib bir molekuldur.

Qlikogen, nişasta əmələ gətirmək üçün
qlükoza zəncirləri yaratmağa başlaya

bilərik, süfrə şəkəri düzəltmək üçün isə
bənzər başqa bir sadə şəkər fruktozanı

istifadə edə bilərsiniz.Amma qlükozanın
özü də şirindir. Gəlin, dərhal

molekul kimi
onu tanıyaq.

Bura baxanda, açıq bir zəncir şəklində
çəkildiyini görürsünüz. Bizim bir,iki,üç..

Əslində, gəlin nömrələyək. 1,2,

3,4,5,6 karbonumuz var. Deməli,

kimyəvi formulda C-nin

alt hissəsində 6 olacaq. Neçə
hidrogenimiz var?

Bizim 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12
hidrogenimiz var.

Beləcə, C6H12. Bəs neçə oksigen var?

1,2,3,4,5,6 oksigen var.
6 oksigen.

Diqqət etsəniz 6 karbon da var.Və hər
oksigenə uyğun olaraq 2 hidrogenimiz

var.Hansı ki,suda da oksigen
və hidrogenlərin mütənasibliyi belədir.

Əgər açıq bir şəkildə demək istəsək,
burada yalnız 2 hidrogen

və 1 oksigenimiz yoxdur.

12 hidrogen və 6 oksigen var.Ancaq burada
nəyin fərqli olduğunu bilmək həqiqətən

yaxşıdır.1 nömrəli karbonun karbonil
qrupunun bir hissəsi olduğunu

görürük. Karbon ikiqat rabitə ilə

oksigenə bu cür bağlanır. Bu karbonildir.

Karbonil qrupudur.

Çünki, bu karbon oksigenə

ikiqat rabitə ilə bağlanmışdır.

Buradakı karbon zəncirində başqa
rabitələr var, zənnimcə

deyə bilərdiniz, digər rabitə
isə hidrogenlədir.Bunu aldehid olaraq

adlandırırıq. Bu aldehid qrupudur.

Aldehid qrupu bütün molekulun aldehid
adlanmasına səbəb olur.Aldehid qrupunuz

varsa, bir aldehidsiniz. Deməli,qlükoza

bu aldehid olaraq düşünülərsə,
düz zəncir olaraq çəkilmişdir.

Əlbəttə,onun hidroksil qrupları var.
Buradakı hidroksil qrupları, OH qrupları.

Bu da qlükozanı rəsmi olaraq alkoqol
edir. Karbonun hansı quruluşda olduğunu

yadda saxlamaq yaxşı olar.
6 karbonunuz var

biri aldehid qrupunun hissəsidir,

digəri isə buradakı karbonil qrupunun.
Və sonra

digər beşinin hər biri bir hidroksilə
bağlanır və mən bu şəkildə yönəltmişəm,

dörd hidroksil sağ tərəfdə,
üçüncü karbonda isə sol tərəfdə və

digər bütün karbon rabitələri
hidrogenlədir.

Karbon, bu altı karbonun hər biri
dörd kovalent rabitə qurmağı sevir.

Buradakı karbonil qrupunu hesabladıqdan
sonra, hidroksil qruplarını

nəzərə aldıqdan sonra,
qalanlarını hidrogenlə dolduracaqsınız.

Qlükozanı düz bir zəncir kimi
çəkdiyiniz zaman,

ancaq bir çox dəfə onu
halqa şəklində görəcəksiniz.

Bu quruluşdan bu quruluşa
necə keçəcəyini bilmək olar?

Beləliklə, burada çəkdiyim şey tam olaraq
eyni açıq zəncirdir,

amma bir az əyməyə başladım, lakin
izləyə bilmək üçün yenidən nömrələyək.