Fluid mosaic model of cell membranes

Gəlin, hüceyrə membranlarının
“maye-mozaik”

modelini araşdıraq.

Ona nə üçün “maye-mozaik” modeli deyilir?

Yaxşı, əgər bir hüceyrə

membranına baxsaq,

əgər bu burada hüceyrə,

bu isə membranıdırsa,

o, hüceyrənin daxili hissəsini

hüceyrənin xaricindən hissədir.

Biz onun səthinin en
kəsiyinə baxırıq, aşağıda olan

hüceyrənin daxilidir.

Bu diaqrama baxsaq, bu hüceyrənin

daxili, bu isə xaricidir.

Böyütdüyünüz zaman burada görünən

kiçik hissə əslində onu əmələ

gətirən fosfolipid ikiqatlıdır.

Eşitdiyiniz zaman deyə

bilərsiniz ki, fosfolipid nədir?

Bu, yaxşı sualdır.

Çünki fosfolipidin nə olduğunu
anladığınız zaman onun

niyə ikiqat meydana
gəldiyini və bioloji

sistemlərdə niyə bu qədər
çox membran üçün əsas

olduğunu anlamağa başlayarsınız.

Bu, bir fosfolipidin göstəricisidir

və adından da göründüyü, bunu qeyd edim,

kimi bu, fosfolipiddir.

Bu, fosfat qrupunu ehtiva edən lipiddir.

Ümumiyyətlə, lipid sözü,

lipidlər haqqında bütöv bir

videomuz var, suda o qədər də yaxşı həll
olmayan bir şey deməkdir.

Bu doğrudur, fosfolipiddə olduğu kimi

yağ turşularından gələn bu

karbohidrogen quyruqları var və

bu karbohidrogen quyruqlarının

heç bir açıq-aşkar yükü və ya
açıq-aşkar polyarlığı yoxdur.

Biz bilirik ki, su polyar molekuldur, bu

ona hidrogen rabitəsini verir və

o özünə cəzb olunur.

Ancaq onlarda bunlar yoxdur və buna

görə də onlar suya cəzb olunmur və su

da onlara cəzb olunmur və belə ki,

bu quyruqlar hidrofobdur.

Deməli, hidrofob quyruqlarınız var

və bunlar

fosfolipidlərin lipid hissəsidir.

Sonra burada fosfat başınız var

və aydın şəkildə gördüyünüz

kimi bunun müəyyən bir yükü var.

Yüklü molekullar su kimi
polyar maddələrdə yaxşı işləyir.

Onlar yaxşı həll olurlar və buna

görə də buradakı hissə hidrofildir.

Əslində hidrofil və hidrofob

hissəyə sahib olan

molekulların xüsusi adı var.

Amfifil - bəzən deməkdə
çətinlik çəkdiyim sözdür.

Fosfolipidlər amfifildir,
bu o deməkdir ki,

onların həm bir hidrofil ucu - suya

cəzb olunan hissəsi, həm də

bir hidrofob - suya cəzb
olunmayan hissəsi var.

Ümid edirəm ki, bu onların niyə

özlərini bu şəkildə təşkil
etdiklərini izah etməyə başlayır.

Təsəvvür edə bildiyiniz

kimi hidrofil başlar suyun olduğu yerdə olmaq istəyəcəklər,

bu da hüceyrənin xaricində və ya

hüceyrələrin içərisində ola bilər.

Bütün quyruqlar hidrofobikdir, su onlardan

uzaqlaşacaq və ya
onlar sudan uzaqlaşacaqlar

və buna görə də
onlar yalnız bir-birləri

ilə üz-üzə qalacaq və membranın

içərisində olacaqlar.

Amma həqiqətən gözəl olan şey budur ki,

bu Amfipatik molekula sahib olan belə

bir quruluş bu bilipid,
bu lipid ikiqatları

kimi şeylərin əmələ gəlməsinə imkan verir.

Bu,əslində heyranedicidir.

Fikirləşərdiniz ki, əgər
kifayət qədər geriyə getsəniz,

hətta hüceyrə formasındakı
həyat əmələ gəlməzdən əvvəl,

ikiqatlı, lipid ikiqatlı olan
bu kürələri kortəbii şəkildə

meydana gətirən fosfolipidlərə
sahib ola bilərsiniz.

Beləliklə, siz nəyisə
təsəvvür edə bildiniz, icazə verin

görüm, əgər kəsiyi
çəkmişəmsə, görək onu nisbətən

səliqəli çəkə biləcəyəmmi?

Sizin anlamanız üçün bütöv

çəkəcəyəm, ümid edirəm

ideanı anlayarsınız.

Bu,fosfat başlarının kənara
baxan bir təbəqəsi olardı.

Bu daxili təbəqədir və mən

burada en kəsiyi çəkirəm.

Sonra hidrofobik quyruqlarınız var, icazə

verin bunu fərqli bir rəngdə edim.

Beləliklə, hidrofobik
quyruqlarınız, məncə, şəkili anlayırsınız.

Hər iki ucunda bir dəstə
hidrofobik quyruq var və

sonra siz kortəbii olaraq
belə bir quruluş yarada

bilərsiniz ki, bu da
hiss etməyə başlayır,

hey, bəlkə də proto
hüceyrə əmələ gəlir.

Açıq-aydın real həyata sahib olmaq üçün

ötürülə bilən bir növ informasiyaya

vəmetabolizmə sahib olmalısınız, hüceyrə

canlı və həyatın bütün tərifləridir.

Ancaq ən azı hüceyrə membranının
bu əsas quruluşunu, fosfolipid kimi

Amfipatik molekullar sayəsində
hətta həyatdan əvvəlki vəziyyətdə

necə meydana gəldiyini
də təsəvvür edə bilərsiniz.

Kifayət qədər ədalətlidir.

Biz bu fosfolipid
ikiqatını əmələ gətirə bilirik,

bəs burada çəkdiyim digər şeylər nədir?

Yaxşı, bunlar zülallardır və bunlar

nümunələrdir, bu, bir zülaldır,

bu bir zülaldır, bu bir zülaldır və mən

sadəcə zülalların müxtəlifliyini göstərmək

üçün bir neçə damla çəkdim.

Ancaq fərqinə varılması
lazım olan əsas şey, hüceyrələr

haqqında düşünsək,
bütün bu müxtəlifliyin olmasıdır.

Bütün bu mürəkkəblik onun membranının

üzərində və ya içərisinə yerləşdirilib.

Yəni, onu sadəcə bir növ fosfolipid

ikiqatlı kimi düşünmək əvəzinə,

bəlkə bunu bir kəsik kimi nəzərdən

keçirsək, hər cür şey var

və biz onu bu

diaqramda görürük.

Deyə bilərsiniz ki, içərisinə
daxil edilmiş şeyinə mozaikası var.

Mozaika bütün müxtəlif
rəngli müxtəlif komponentlərdən

ibarət bir şəkildir və
burada bütün müxtəlif

komponentlərin, müxtəlif növ zülalların

olduğunu görə bilərsiniz.

Membrandan keçən bu kimi zülallarınız var.

Biz bunları transmembran
zülalları adlandırırıq,

onlar inteqral zülalının xüsusi sinfidir.

Sizin bu kimi ayrılmaz
zülallarınız var, onlar bu cür

zülallar onun üzərindən
keçərkən ikiqatlı təbəqənin yalnız

bir hissəsi ilə qarşılıqlı
əlaqədə ola bilər.

Sizdə qlikolipidlər kimi şeylər var.

Burada, bu, heyranedici

olan qlikolipiddir.

Bu lipid ucuna sahib olduğu üçün

membranda yerləşir, buna

görə də hidrofob olacaq.

O, bütün digər hidrofobik şeylərlə

uyğunlaşacaq, lakin onun sonu

əslində şəkər zənciridir və

bu hissə hidrofil olacaq,

hüceyrədən kənarda qalacaq.

Və bu şəkər zəncirləri əslində

hüceyrənin tanınması üçün açardır.

İmmunitet sisteminiz bunlardan

hansı hüceyrələrin əslində

mənim bədənimə aid olanlar,

mənim qarışmaq istəmədiyim,

qorumaq istədiyim və hansı

hüceyrələrin yad olduğunu ayırd

etmək üçün istifadə edir.

İnsanlar qan qrupu haqqında danışarkən,

hüceyrələrdə hansı növ spesifik

qlikolipidlərin olduğunu danışırlar.

Hüceyrələrin tanınması və ya müxtəlif

yollarla işarələnməsi üçün

qlikolipidlər haqqında

danışarkən hər cür şey var.

Deməli, bu şəkər zəncirlərinin
bizim nöqteyi-nəzərimizdən

belə mürəkkəb davranışlara
və açığını desək, belə faydalı

davranışlara gətirib çıxara
bilməsi heyranedici bir şeydir.

Ancaq siz sadəcə lipidlərdə
şəkər zəncirlərinin olmasını

istəmirsiniz, zülallarda da
şəkər zəncirləriniz var.

Bu, bir qlikoprotein nümunəsidir.

Gördüyünüz kimi, bütün bunları
bir yerə yığdığınız zaman bir

mozaika əldə edirsiniz və
mən əslində heç bitirməmişəm.

Sizdə xolesterol kimi şeylər var.

Xolesterol bir lipiddir,
buna görə də membranın

hidrofobik hissəsində olur və membranın

axıcılığına kömək edir, onun çox maye

və ya çox sərt olmadığından əmin olur.

Deməli, bu, oradakı xolesteroldur.

Siz bu mozaikanı görürsünüz, bəs

maye hissə haqqında nə demək olar?

Və mən indicə xolesterolun
lazımi miqdarda axıcılıq

olduğuna əmin olmaq üçün
onun dəyərindən danışdım.

Bunun gözəl tərəfi odur ki,
sərt bir quruluş deyil.

Əgər bu şey bir az
fırlansa və ya bəlkə də bir

şəkildə qoparılacaq olsaydı, fosfolipidlər

boşluqları doldurmaq üçün kortəbii olaraq

yenidən yerləşərdilər.

Təsəvvür edə bilərsiniz ki,
bunların hamısı ətrafa axır.

Bu membran yağ ya da salat sousu

konsentrasiyasındadır.

Təsəvvür etdiyiniz kimi rezin

toxuması və ya şar
kimi membran kimi deyil.

Əslində mayedir. Bu şeylər

hərəkət edə bilər, lakin maye olsa da, iki

mühiti ayırmaq üçün
kifayət qədər yaxşıdır.

Hüceyrə daxili mühiti

hüceyrə xarici mühitdən.

Maye Mozaika Modeli adı da buradan gəlir.