< Return to Video

Gyotaku: Antik Japon balık baskı sanatı - K. Erica Dodge

  • 0:14 - 0:16
    Yakaladığınız balık ne kadar büyüktü?
  • 0:16 - 0:17
    Bu kadar mı?
  • 0:17 - 0:18
    Bu kadar?
  • 0:18 - 0:20
    Yoksa bu kadar?
  • 0:20 - 0:21
    Fotoğrafik bir kanıt olmadan
  • 0:21 - 0:24
    ne kadar büyük bir balık
    yakaladığınızı kanıtlayamazsınız.
  • 0:24 - 0:27
    Ve bu, balıkçılığın
    başlangıcından beri böyleydi.
  • 0:27 - 0:29
    Aslında bundan yüzlerce yıl önce,
  • 0:29 - 0:31
    fotoğrafın, anı yakalamasından
    çok daha önce
  • 0:31 - 0:34
    Japon balıkçılar, önemli
    avlarının kaydını tutmak için
  • 0:34 - 0:35
    bir yöntem geliştirdiler.
  • 0:35 - 0:38
    Ve buna Gyotaku dediler.
  • 0:38 - 0:43
    Gyotaku, günümüz kameralarının
    öncesinde yakalanan önemli avların
  • 0:43 - 0:46
    kaydını tutmak için Japonya'da ortaya
    çıkmış antik bir balık baskı sanatıdır.
  • 0:48 - 0:50
    Gyo, balık demektir,
  • 0:50 - 0:52
    Taku ise baskı.
  • 0:52 - 0:56
    Gyotaku'nun nasıl ortaya çıktığı
    ile ilgili birkaç farklı hikâye var.
  • 0:56 - 1:00
    Ama temel olarak, balıkçıların
    100 yıl kadar önce yakaladığı balıkların
  • 1:00 - 1:03
    türlerinin ve boyutlarının
    kaydını tutması için başlamıştır.
  • 1:03 - 1:07
    Balıkçılar; kağıt, mürekkep ve fırça
    alarak denize açıldılar.
  • 1:07 - 1:10
    Denizlerdeki muhteşem
    maceralarını anlattılar.
  • 1:10 - 1:12
    Japonlar, bazı balıklara
    saygı gösterdiği için
  • 1:12 - 1:16
    balıkçılar, o balıkların baskısını alıp
    ardından serbest bıraktılar.
  • 1:17 - 1:21
    İz almak için, zehirli olmayan
    sumi-e mürekkebini kullandılar
  • 1:21 - 1:23
    ve baskılarını,
    pirinç kağıtlarına yaptılar.
  • 1:23 - 1:27
    Bu sayede serbest bırakılabilir ya da
    temizlenip pazarda satılabilirlerdi.
  • 1:27 - 1:30
    İlk baskılar bunlar gibiydi,
    sadece kayıt içindi.
  • 1:30 - 1:31
    Hiçbir ekstra detay yoktu.
  • 1:31 - 1:37
    Gözler ve diğer ince detaylar, 1800'lerin
    ortalarından sonra baskılara eklenmişti.
  • 1:37 - 1:41
    Ünlü bir asilzade olan Lord Sakai,
    hırslı bir balıkçıydı.
  • 1:41 - 1:46
    Büyük bir balık yakaladığında
    bu anı saklamayı severdi.
  • 1:46 - 1:50
    Bu yüzden yakaladığı balıkların baskısını
    alması için bir balıkçı görevlendirdi.
  • 1:50 - 1:55
    Bunu duyan birçok balıkçı
    Gyotaku baskılarını Lord Sakai'a getirdi.
  • 1:55 - 1:58
    Lord da baskılarını beğendiklerini
    yanına aldı.
  • 1:58 - 2:01
    Edo dönemi boyunca sarayın
    duvarlarında birçok baskı asılıydı.
  • 2:01 - 2:07
    Bu dönemden sonra Gyotaku,
    popülerliğini kaybetmeye başladı.
  • 2:07 - 2:10
    Günümüzde Gyotaku birçok kişinin sevdiği
    popüler bir sanat haline geldi.
  • 2:10 - 2:13
    Baskıların, balıkçılara
    şans getirdiği söylenirdi.
  • 2:13 - 2:16
    Ama sanat formu,
    geçmişteki halinden oldukça farklıydı.
  • 2:16 - 2:19
    Günümüzde sanatçıların birçoğu
    deneme yanılma ile öğreniyor.
  • 2:19 - 2:24
    Sanatçıların baskıya başlamadan önce
    balığı baskıya hazırlaması gerekir.
  • 2:24 - 2:28
    Sanatçı ilk olarak balığı
    oyulmuş yüzeye yerleştirir.
  • 2:28 - 2:31
    Sonrasında ise balığın yüzgeçlerini ayırıp
    tahtaya sabitleyerek kurumaya bırakır.
  • 2:31 - 2:34
    Ardından da balığı temiz su ile temizler.
  • 2:34 - 2:37
    Baskı için kullanılan
    iki farklı yöntem vardır.
  • 2:37 - 2:41
    Dolaylı yöntem, nemli kumaş ya da kağıdın
    pirinç hamuru kullanılarak
  • 2:41 - 2:43
    balığa yapıştırılmasıyla başlar.
  • 2:43 - 2:47
    Sonrasında ise bir tompo ya da
    ipeğe sarılmış bir top pamuğa emdirdiği
  • 2:47 - 2:51
    mürekkep yardımıyla, kumaş ya da
    kağıda baskıyı çıkarmaya başlar.
  • 2:51 - 2:52
    Bu yöntem ustalık gerektirir.
  • 2:52 - 2:56
    Ve kağıdı, balığın üzerinden çekerken
    çok dikkatli olmak gerekir.
  • 2:56 - 2:59
    Yoksa kopabilir.
  • 2:59 - 3:02
    Direkt yöntemde ise sanatçı,
    direkt olarak balığı boyar.
  • 3:02 - 3:06
    Sonrasında ise nemlendirilmiş kumaşı ya da
    kağıdı, balığın üstüne yavaşça bastırır.
  • 3:06 - 3:09
    Hangi yöntemle yapılırsa yapılsın
    iki baskı hiçbir zaman aynı olmaz.
  • 3:09 - 3:12
    Sadece balığın
    etkileyici görüntüsünü yansıtırlar.
  • 3:12 - 3:14
    Son dokunuş olarak da sanatçı,
  • 3:14 - 3:17
    eserini imzalamak için
    bir iz ya da mühür kullanır.
  • 3:17 - 3:21
    "Balık tam olarak da bu kadardı."
    demek için havaya kaldırır.
Title:
Gyotaku: Antik Japon balık baskı sanatı - K. Erica Dodge
Speaker:
K. Erica Dodge
Description:

Dersin tam hâli için: http://ed.ted.com/lessons/gyotaku-the-ancient-japanese-art-of-printing-fish-k-erica-dodge

Fotoğrafçılığın keşfinden önce balıkçılar, yakaladıkları büyük balıkların kayıtlarını nasıl tutuyorlardı? 19. Yy Japonya'sında balıkçı tekneleri, pirinç kağıtları, sumi-e mürekkepleri ve fırçalarla doluydu. Bu sayede Gyotaku yaparak yakaladıkları balıkların baskısını alabiliyorlardı. K. Erica Dodge, bizi zamanda geriye götürüp rekabetçi balıkçılık kültürünü anlatmanın yanı sıra kendi baskılarımızı nasıl yapabileceğimiz hakkında ipuçları veriyor.

Ders: K. Erica Dodge
Animasyon: Franco Barroeta
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:38

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.