Гевер Тали говори за пет опасни работи за деца
-
0:00 - 0:05Добредојдовте на „Пет опасни работи што треба да им ги дозволите на децата“.
-
0:05 - 0:07Јас немам деца.
-
0:07 - 0:09Ги позајмувам децата на моите пријатели, па...
-
0:09 - 0:12(Смеа)
-
0:13 - 0:15Примете ги овие совети со резерва.
-
0:15 - 0:18Јас сум Гевер Тали.
-
0:18 - 0:22По струка сум компјутерски научник,
-
0:22 - 0:27но основач сум и на нешто што се вика Училиште за мајсторисување (Tinkering School).
-
0:27 - 0:30Тоа е летна програма чија цел е да им помогне на децата да научат
-
0:30 - 0:33како да ги градат нештата што ќе ги замислат.
-
0:33 - 0:35Па, така, градиме разни нешта.
-
0:35 - 0:38Во рацете на второодделенци ставам моќни алати.
-
0:38 - 0:42Па, ако мислите да го пратите вашето дете во ова училиште,
-
0:42 - 0:45знајте дека децата се враќаат изгребани, со модрици и крвави.
-
0:47 - 0:49Живееме во свет
-
0:49 - 0:53кој е подложен на сè построги закони за безбедност на децата.
-
0:53 - 0:59Се чини дека нема граница на тоа колку луди
-
0:59 - 1:01можат да бидат овие закони.
-
1:01 - 1:06Ставаме предупредувања за гушење на секоја пластична ќеса
-
1:06 - 1:08што се произведува во САД или се продава
-
1:08 - 1:10со друг производ во САД.
-
1:10 - 1:13Ставаме предупредување на шољите за кафе, кое ни вели
-
1:13 - 1:16дека течноста можеби е жешка.
-
1:16 - 1:20И се чини дека мислиме дека секој предмет
-
1:20 - 1:22поостар од топче за голф е преостар
-
1:22 - 1:24за деца помали од 10 години.
-
1:24 - 1:28Па, каде е крајот на овој тренд?
-
1:28 - 1:33Кога ќе го затапиме секој ќош и ќе го елиминираме секој остар предмет,
-
1:33 - 1:35секој шпицаст предмет во светот,
-
1:36 - 1:40тогаш првиот пат кога децата ќе стапат во контакт со нешто остро
-
1:40 - 1:43или нешто што не е направено од округла пластика,
-
1:43 - 1:45ќе се повредат.
-
1:46 - 1:52Така, како што границите на тоа што го сметаме за безбедно
-
1:52 - 1:58се смалуваат, на нашите деца им ускратуваме вредни можности
-
1:58 - 2:00да научат како да дејствуваат во светот околу нив.
-
2:01 - 2:05И покрај сите наши најдобри напори и намери,
-
2:05 - 2:06децата секогаш ќе смислат
-
2:06 - 2:09како да ги прават најопасните нешта што може да се прават,
-
2:09 - 2:11во која било средина.
-
2:12 - 2:18И покрај провокативниот наслов, оваа презентација всушност е за безбедноста
-
2:19 - 2:23и за некои мали работи што може да ги направиме
-
2:23 - 2:29за децата да ги воспитуваме да бидат креативни, сигурни
-
2:29 - 2:31и да ја контролираат средината околу нив.
-
2:32 - 2:37Ова што сега го презентирам е извадок од книгата на која работам.
-
2:38 - 2:40Книгата се вика „50 опасни нешта“.
-
2:40 - 2:42Ова се пет опасни нешта.
-
2:42 - 2:45Прво - играње со оган.
-
2:45 - 2:50Учењето како да се контролира една од основните сили во природата
-
2:50 - 2:54е клучен момент во личната историја на секое дете.
-
2:54 - 2:56Без разлика дали се сеќаваме или не,
-
2:56 - 2:59тоа е првиот пат кога навистина имаме
-
2:59 - 3:02контрола над нешто мистериозно.
-
3:02 - 3:04Овие мистерии им се откриваат само
-
3:04 - 3:06на оние што имаат можност да си играат со нив.
-
3:06 - 3:09Значи, играње со оган...
-
3:09 - 3:15Огнот е едно од оние големи нешта што сме ги откриле.
-
3:15 - 3:18Играјќи си со него, тие ги учат основните принципи на огнот.
-
3:18 - 3:22Учат за собирање на воздухот, согорување и горење.
-
3:22 - 3:24Ова се три компоненти кои ви се потребни
-
3:24 - 3:27за да имате добар контролиран оган.
-
3:27 - 3:32Огнот на отворено може да го гледате како лабораторија.
-
3:32 - 3:34Не знаете што ќе научите додека си играат со него.
-
3:34 - 3:39Оставете ги да си играат сами и, верувајте,
-
3:40 - 3:42децата ќе научат работи
-
3:42 - 3:47што не може да се научат од играње со играчки.
-
3:48 - 3:51Број два - џебно ноже.
-
3:51 - 3:55Џебните ножиња некако исчезнуваат од нашата културна свест,
-
3:56 - 3:58што мислам дека е голема загуба.
-
3:58 - 4:01(Смеа)
-
4:02 - 4:07Првото џебно ноже е првиот универзален алат што сте го имале.
-
4:07 - 4:10Тоа е лажица, хебла,
-
4:10 - 4:13шрафцигер и нож.
-
4:13 - 4:18Tоа е моќен алат, кој ви дава моќ.
-
4:18 - 4:21Во многу култури им даваат ножеви...
-
4:21 - 4:23уште додека се во пелени децата имаат ножеви.
-
4:23 - 4:27Ова се инуитски деца како сечат кожа од кит.
-
4:27 - 4:31Ова прв пат го видов во еден канадски филм кога имав 10 години.
-
4:31 - 4:35Тоа што видов бебиња како си играат со ножеви ми остави траен впечаток.
-
4:35 - 4:39Ова покажува дека децата можат да развијат проширено чувство за себе
-
4:39 - 4:41преку еден алат уште на рана возраст.
-
4:41 - 4:43Треба да им дадете неколку основни правила:
-
4:44 - 4:49никогаш не сечи кон себе, одржувај го сечилото остро, не сечи на сила.
-
4:49 - 4:52Ова се работи што децата можат да ги разберат и да ги вежбаат.
-
4:52 - 4:53Да, ќе се случи да се исечат.
-
4:53 - 4:56Имам страшни лузни на нозете каде што се имам избодено.
-
4:57 - 4:59Но, млади се. Ќе им помине како на кутриња.
-
4:59 - 5:03(Смеа)
-
5:03 - 5:05Три - фрлање копје.
-
5:06 - 5:10Испадна дека нашите мозоци имаат предиспозиција за фрлање работи,
-
5:10 - 5:15и исто како и мускулите, ако не користите некој дел од мозокот,
-
5:15 - 5:17тој со тек на времето ќе атрофира.
-
5:18 - 5:21Но, кога вежбате
-
5:21 - 5:23кој било мускул, тоа му дава сила на целиот систем,
-
5:23 - 5:25а истото важи и за вашиот мозок.
-
5:26 - 5:30Докажано е дека вежбањето фрлање работи
-
5:30 - 5:33ги стимулира фронталниот и париеталниот лобус,
-
5:33 - 5:38кои имаат врска со способноста за визуелизација, разбирањето на три-де
-
5:38 - 5:43просторот и структуралното решавање проблеми. Значи, им помага
-
5:43 - 5:47да ги развијат визуелните способности и способноста за предвидување.
-
5:48 - 5:53Фрлањето е комбинација од аналитичка и физичка вештина,
-
5:53 - 5:57па е добар тренинг за целото тело.
-
5:57 - 6:03Овие вежби со мети, исто така,
-
6:03 - 6:08им помагаат на децата да развијат вештини за концентрација и внимание.
-
6:08 - 6:10Тие се супер.
-
6:10 - 6:14Четири: расклопување на уреди за домаќинството.
-
6:14 - 6:18Во машината за садови има цел свет на интересни нешта.
-
6:18 - 6:23Следниот пат кога ќе сакате да фрлите некој уред, не фрлајте го.
-
6:23 - 6:26Расклопете го со вашето дете или испратете го во моето школо,
-
6:26 - 6:28па ние ќе го расклопиме заедно.
-
6:28 - 6:30Дури и да не знаете кои се деловите,
-
6:30 - 6:33откривањето на тоа што би можеле да бидат
-
6:33 - 6:36е добра вежба за децата,
-
6:36 - 6:42за да добијат осет дека можат да расклопуваат работи,
-
6:42 - 6:44и без разлика колку се сложени,
-
6:44 - 6:48можат да ги разберат деловите, што значи дека на крајот,
-
6:48 - 6:50ќе можат да ја разберат и целината.
-
6:50 - 6:53Тоа е чувство на познавање - дека нешто може да се спознае.
-
6:54 - 6:57Црните кутии со кои живееме и кои ги земаме здраво за готово
-
6:57 - 7:01се всушност комплексни работи создени од други луѓе
-
7:01 - 7:03и можеме да ги разбереме.
-
7:03 - 7:07Број пет е дводелна лекција.
-
7:07 - 7:09Прекрши го законот за дигитални авторски права.
-
7:09 - 7:12(Смеа)
-
7:12 - 7:15Постојат закони, настрана од тие за безбедност,
-
7:15 - 7:18кои се обидуваат да го ограничат начинот на кој работиме со нештата
-
7:18 - 7:20што ги поседуваме - во овој случај, дигиталните медиуми.
-
7:21 - 7:28Вежбата е проста. Купи песна на Ајтјунс, сними ја на цеде,
-
7:28 - 7:31потоа рипувај го дискот во емпетри и пушти ја песната на истиот компјутер.
-
7:31 - 7:33Само што го прекршивте законот.
-
7:33 - 7:37Технички, RIAA (Recording Industry Association of America) може да ве тужи.
-
7:37 - 7:39Важно е децата да научат дека
-
7:39 - 7:43некои од овие закони може случајно да се прекршат
-
7:43 - 7:45и дека законите треба да се интерпретираат.
-
7:45 - 7:48Често зборуваме за тоа со децата,
-
7:48 - 7:52кога си играме и расклопуваме работи
-
7:52 - 7:55и кога ги користиме за други активности...
-
7:55 - 8:00а, исто така, и кога одиме надвор и возиме кола.
-
8:01 - 8:05Возењето е настан што му дава моќ на секое дете.
-
8:05 - 8:07Ова е најдобрата вежба...
-
8:07 - 8:09(Смеа)
-
8:09 - 8:13Оние од вас кои не сакаат да го прекршуваат закон,
-
8:13 - 8:16можат да ја возат кола со детето.
-
8:16 - 8:19Ова е голем настан за секое дете.
-
8:19 - 8:21Ова се случува скоро во истиот период
-
8:21 - 8:24кога децата се фаќаат за работи како диносауруси -
-
8:24 - 8:26големите работи од надворешниот свет,
-
8:26 - 8:28што се обидуваат да ги разберат.
-
8:28 - 8:33Колата е сличен објект и можат да влезат во неа и да ја возат.
-
8:33 - 8:37Тоа им дава поглед на светот на начин
-
8:37 - 8:42до којшто обично немаат пристап.
-
8:42 - 8:44Ова е сосема легално.
-
8:44 - 8:46Најдете голем празен паркинг, осигурајте се дека нема ништо на него
-
8:46 - 8:50и дека е во приватна сопственост и пуштете го детето да вози.
-
8:50 - 8:52Всушност, многу е безбедно.
-
8:52 - 8:54А, и забавно е за целото семејство.
-
8:54 - 8:56(Смеа)
-
8:56 - 8:58Па, да видам...
-
8:58 - 9:01Мислам дека тоа е сè. Тоа беше број пет ипол. Во ред.
- Title:
- Гевер Тали говори за пет опасни работи за деца
- Speaker:
- Gever Tulley
- Description:
-
Гевер Тали, основачот на Училиштето за мајсторисување (Tinkering School), набројува пет опасни работи што треба да дозволите децата да ги прават. Од TED University 2007.
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 09:01