-
W ostatnim filmiku stworzyliśmy pojęcie wyznacznika macierzy 2x2.
-
Zatem, jeżeli mam jakąś macierz, nazwijmy ją B
-
i będzie ona wyglądać następująco:
-
dane są a,b,c,d ,
-
wtedy definiowaliśmy wyznacznik B
-
co można zapisać również jako: B w pionowych kreskach,
-
, co również można zapisać tak, że w pionowe kreski wpisujemy dane macierzy
-
a,b,c,d.
-
Nie chcę, żebyś się pogubił.
-
To jest macierz, bo jest w nawiasach
-
, a to jest wyznacznik macierzy, bo są tylko proste kreski
-
i, z definicji, wynosił on: ad minus bc.
-
I widziałeś w ostatnim odcinku, albo być może widziałeś,
-
jaka jest motywacja dla tego pojęcia.
-
Kiedy tworzyliśmy macierz odwrotną do B,
-
stwierdziliśmy, że ta macierz jest postaci:
-
1 podzielić przez ad minus bc razy kolejna macierz, która miała te dwie liczby zamienione miejscami, czyli d i a,
-
a pozostałe dwie były z minusem, czyli -c i -b.
-
To była macierz odwrotna do B.
-
I próbowaliśmy sprawdzić, kiedy można taką macierz określić?
-
Można to zdefiniować, jeżeli ten mianownik jest różny od zera.
-
Zatem pewnie stwierdzisz, że ta liczba jest naprawdę istotna.
-
Zatem nazwijmy ją wyznacznikiem.
-
A wtedy możemy powiedzieć, że macierz B jest odwracalna
-
wtedy i tylko wtedy, gdy wyznacznik B
-
jest różny od zera.
-
Ponieważ jeśli jest zerem,
-
to Twój wzór na odwracanie macierzy nie będzie dobrze określony.
-
A otrzymaliśmy go poprzez techniki tworzenia
-
czegoś na kształt macierzy z segmentami,
-
Aczkolwiek dużym uproszczeniem było
-
wprowadzenie pojęcia wyznacznika macierzy 2 x 2
-
Teraz, następnym zagadnieniem -
-
cóż, wiadomo, że to tylko macierz 2x2
-
, a w algebrze liniowej wszystko chcielibyśmy uogólnić
-
na większą liczbę wierszy i kolumn.
-
Zatem następnym krokiem... cóż, zróbmy chociaż taki dziecinny
-
i zacznijmy od macierzy 3x3, próbując zdefiniować jej wyznacznik.
-
Pozwolę sobie na skonstruowanie takiej macierzy.
-
Niech A będzie składała się - cóż, wpiszę tylko dane -
-
pierwszy wiersz, pierwsza kolumna
-
pierwszy wiersz, druga kolumna
-
pierwszy wiersz, trzecia kolumna;
-
następnie a21, a22, a23
-
i wreszcie a31, trzeci wiersz, pierwsza kolumna, a32 oraz a33.
-
Oto macierz 3 na 3.
-
Trzy wiersze, trzy kolumny - To jest 3x3
-
Zamierzam teraz zdefiniować wyznacznik A.
-
Zatem oto definicja.
-
Zdefiniuję wyznacznik tej macierzy A
-
jako liczbę równą -
-
i to może być trochę zagmatwane, ale w końcu zrozumiesz -
-
w ciągu następnych filmików będziemy liczyć
-
masę wyznaczników, zatem przywykniesz do tego,
-
czasem to naprawdę wymaga sporych rachunków -
-
ten wyznacznik wynosi:
-
bierzemy pierwszy rząd,
-
a11 razy wyznacznik macierzy, którą dostaniesz
-
jeśli pozbędziesz się kolumny i wiersza w którym a11 się znajduje.
-
Wtedy zostaniesz z taką macierzą,
-
czyli razy wyznacznik macierzy:
-
a22, a23, a32 i a33, właśnie tak.
-
Zatem oto nasz pierwszy wyraz i to jest on z plusem.
-
A mówię, że z plusem,
-
bo następny wyraz będzie z minusem.
-
Teraz bierzemy tą liczbę z minusem,
-
zatem będziesz miał teraz: minus a12 razy macierz,
-
która powstaje, jeśli usuniesz wiersz i kolumnę z tym wyrazem.
-
Zatem, razy, bierzemy te podkreślone dane,
-
czyli a21, a23, a31 i wreszcie a33.
-
To jeszcze nie koniec.
-
Pewnie się domyślasz, co się teraz pojawi.
-
Teraz będzie plus - zamienię na lepszy kolor -
-
plus ta liczba,
-
tzn. plus a13 razy wyznacznik -
-
domyślam się, że tak mógłbyś to nazwać-
-
podmacierzy tego wyrazu -
-
będziemy teraz tak taką macierz nazywać -
-
zatem a21, a22, a31, a32.
-
Oto nasza definicja wyznacznika macierzy 3x3.
-
Teraz motywacja jest taka, że
-
jeśli weźmiesz wyznacznik macierzy 3x3, to okazuje się,
-
chociaż Tobie jeszcze tego nie pokazałem,
-
że zależność jest analogiczna.
-
To znaczy, jeśli wyznacznik ten jest równy zero,
-
to nie możesz znaleźć macierzy odwracalnej
-
oraz kiedy zdefiniowałem go w taki sposób.
-
A jeśli wyznacznik jest różny od zera,
-
wtedy można znaleźć odwrotność.
-
Więc stąd się wzięła definicja.
-
Dotąd tego Ci nie udowodniłem
-
i nie zrobię tego,
-
ponieważ dowód wymaga olbrzymich rachunków.
-
Zajmie on sporo czasu.
-
Będzie on strasznie skomplikowany
-
i pewnie nieostrożnie się pomylę.
-
Poza tym argumentacja jest taka sama jak w przypadku
-
macierzy 2x2.
-
Teraz jednak prawdopodobnie będziesz chciał
-
chociaż zrozumieć tą definicję użytą do macierzy A,
-
ponieważ wygląda dość abstrakcyjnie.
-
Ale jeśli zrobimy to z tą macierzą,
-
przekonacie się, że nie jest tak źle.
-
Zatem zostawmy sobie definicję... w tym miejscu.
-
Powiedzmy, że mam macierz:
-
1, 2, 4, 2, -1 , 3 oraz 4,0,1.
-
Według naszej definicji wyznacznik tej macierzy -
-
nazwę ją C -
-
C jest równa tej macierzy.
-
Więc, jeśli chcemy wyliczyć wyznacznik C,
-
on wynosi - biorę ten wyraz,
-
zaznaczę go,
-
1 razy wyznacznik - nazwijmy to podmacierzą -
-
czyli bierzemy: -1,bierzemy...
-
Przepraszam, -1,... trzeba być ostrożnym...
-
bierzemy 3 , bierzemy 0 oraz bierzemy 1.
-
Właśnie tak.
-
Zauważ, że pozbyłem się kolumny i wiersza , w którym stała 1.
-
I zostałem z -1,3,0,1.
-
Następnie, biorę tą liczbę.
-
I teraz jest trik, bowiem trzeba zmienić znak.
-
Jeżeli zaczynasz z liczbą z plusem,
-
to następna będzie z minusem.
-
Zatem będziesz miał : minus 2 razy podmacierz,
-
którą otrzymamy pozbywając się kolumny i wiersza tej liczby.
-
Czyli 2,3,4,1.
-
Pozbyłem się tych liczb.
-
Gdybym nagrał na taśmę mój palec,
-
mógłbym nim przykryć tą kolumnę i ten wiersz
-
i wtedy widziałbyś tylko 2,3,4,1.
-
I to właśnie wstawiłem w tym miejscu.
-
Wreszcie, mamy plus -
-
szliśmy plus, minus, plus -
-
zatem wreszcie plus 4 razy wyznacznik podmacierzy
-
powstałej przez usunięcie tego wiersza i tej kolumny.
-
Czyli 2,-1,4,0.
-
Teraz te liczby są proste,
-
niezbyt trudne do policzenia.
-
Policzmy to.
-
Zatem, to będzie równe 1 razy:
-
-1 razy 1, napiszę:
-
-1 razy 1 minus 0 razy 3.
-
To po prostu pochodzi z definicji
-
wyznacznika macierzy 2x2,
-
co niedawno definiowaliśmy.
-
Potem mamy -2 razy:
-
2 razy 1 minus 4 razy 3.
-
I wreszcie, będziemy mieli 4 razy:
-
2 razy 0 minus -1 razy 4.
-
Wypisałem to, żebyś zauważył,
-
że to wyrażenie tutaj jest tą rzeczą w tym miejscu,
-
z tym że przed tym masz 4.
-
To wyrażenie było przed chwilą tym powyżej.
-
Zatem, jest to wyznacznik 2x2 podmacierzy
-
każdej z tych liczb.
-
I jeśli to policzymy, to wyjdzie nam:
-
-1 razy 1 daje -1;
-
minus zero, czyli 0;
-
zatem -1 razy 1, co daje -1.
-
I teraz dostajemy - ile to się równa?
-
Ten iloczyn wynosi 12.
-
Zatem dostajesz 2 minus 12,czyż nie?
-
To jest 2 razy 1 minus 4 razy 3.
-
Czyli równe -10.
-
Czyli to się równa -10.
-
Wtedy mamy -10 razy -2, co się równa 20, tak?
-
-2 razy -10.
-
I na koniec, w tym zielonym, mamy 2 razy 0 -
-
co jest po prostu 0 -
-
i potem jest -1 razy 4, co daje -4.
-
Ponieważ jest minus, to mamy +4.
-
Zatem, to całe wyrażenie staje się +4.
-
4 razy 4 równa się 16.
-
Co dostajemy, kiedy to wszystko zsumujemy?
-
Dostajemy 20 plus 16 minus 1.
-
To się równa 35.
-
Skończyliśmy.
-
Znaleźliśmy wyznacznik naszej macierzy 3x3.
-
Całkiem nieźle.
-
Ok, czyli to jest wyznacznik macierzy C.
-
Ponieważ faktycznie jest on różny od 0,
-
to możesz stwierdzić, że C jest odwracalna.
-
Zatem wiemy, że C jest odwracalna
-
W następnym filmie rozszerzymy pojęcie wyznacznika
-
dla macierzy kwadratowej nxn.