Elements and atoms | Atoms, compounds, and ions | Chemistry | Khan Academy
-
0:03 - 0:06Við mennirnir höfum vitað í þúsundir ára, bara með því að horfa á umhverfi okkar
-
0:07 - 0:10Það eru mismunandi efni. Þessi mismunandi efni.... hafa mismunandi eiginleika.
-
0:12 - 0:15Ekki aðeins hafa þau mismunandi eiginleika; eitt gæti endurkastað ljós á sérstakan hátt, eða ekki endurkastað ljósi.
-
0:18 - 0:20Eða haft sérstakan lit, eða haft sérstakt hitastig; verið vökvi, gas eða í föstu formi.
-
0:22 - 0:25Við höfum tekið eftir að þau tengjast hvort örðu við sérstakar aðstæður.
-
0:28 - 0:31og hér eru myndir af nokkrum efnum. Hérna er Karbon, og það er í föstu formi
-
0:31 - 0:36Þetta hérna er blý; þetta er gull
-
0:39 - 0:41og all sem ég hef teiknað, sem ég sýni myndir af hér, ég fékk þær allar frá þessari vefsíðu þarna
-
0:41 - 0:45Öll þessi efni eru í föstum formi, en við vitum líka að...
-
0:47 - 0:49það eru vissar gerðir af lofti í þeim, þú veist, vissar gerðir af loft eindum,
-
0:49 - 0:52og eftir því hvaða loft eindir þú ert að horfa á
-
0:55 - 0:58hvort það er kolefni, eða súrefni, eða nítur, það lýtur út fyrir að hafa mismunandi gerðir af eiginleikum.
-
0:58 - 0:59Eða, það eru önnur efni sem geta verið vökvi,
-
0:59 - 1:02eða jafnvel ef þú hitar efni upp.
-
1:02 - 1:05Ef þú hitar gull eða blý nógu mikið,
-
1:05 - 1:07gætiru fengið vökva.
-
1:07 - 1:10Eða ef þú --- brennur þetta kolefni,
-
1:10 - 1:12geturu fengið það í gas form,
-
1:12 - 1:13getur þú leyst það út í andrúmsloftið,
-
1:13 - 1:15þú getur brotið það upp.
-
1:15 - 1:17Þetta eru hlutir sem við öll eiginlega
-
1:17 - 1:21sem mannkin höfum orðið vitni að í þúsundir ára.
-
1:21 - 1:22En það leiðir að eðlilegri spurningu
-
1:22 - 1:24sem var áður heimspekileg spurning,
-
1:24 - 1:26en núna getum við svarað henni betur,
-
1:26 - 1:31og sé spurning er, ef þú brýtur niðru þetta kolefni
-
1:31 - 1:34í smærri og smærri hluta,
-
1:34 - 1:36ef það eru einhverjir minnstu hlutar,
-
1:36 - 1:40einhverjir minnstu hlutar þessa efnis
-
1:40 - 1:43sem hafa þó enn eiginleika kolefnis;
-
1:43 - 1:45Og ef þú myndir svo einhvernveginn brjóta það jafnvel lengra,
-
1:45 - 1:48myndir þú missa eiginleika kolefnis?
-
1:48 - 1:50Og svarið er, já.
-
1:50 - 1:52Þannig að til að skilja þetta.
-
1:52 - 1:56við köllum þessi mismunandi efni, þessi hreinu efni
-
1:56 - 1:59sem hafa mismunandi eiginleika við vist hitastig,
-
1:59 - 2:01og bregðast við á vissan hátt,
-
2:01 - 2:05við köllum þau frumefni.
-
2:05 - 2:09Kolefni er frumefni. Blý er frumefni. Gull er frumefni.
-
2:09 - 2:10Þú gætir sagt að vatn sé frumefni.
-
2:10 - 2:14Og í gegnum söguna hefur fólk talið vatn vera frumefni.
-
2:14 - 2:18En núna vitum við að vatn er búið til úr ennþá einfaldari frumefnum.
-
2:18 - 2:20Það er búð til úr súrefni og vetni.
-
2:20 - 2:25Og öll frumefnin okkar eru talin upp hér
-
2:25 - 2:28í frumeindartöflunni.
-
2:28 - 2:29C þýðir kolefni
-
2:29 - 2:30--- Ég ætla bara að fara yfir þessi
-
2:30 - 2:32sem eru mjög tengd okkur mönnunum --
-
2:32 - 2:36en með tímanum muntu eflaust þekkja þau öll.
-
2:36 - 2:39Þetta er sórefni. Þetta er nítur. Þetta er sílikón.
-
2:39 - 2:43Þetta er --- Au er gull. Þetta er blý.
-
2:43 - 2:52Og frumstæasta eining þessa frumeinda er frumeind.
-
2:52 - 2:55Þannig að ef þú myndir leita betur
-
2:55 - 2:57og ef þú myndir taka minni og minni búta af frumefninu.
-
2:57 - 2:59Á endanum myndir þú sjá kolefnis frumeind.
-
2:59 - 3:01Gerum það sama hérna,
-
3:01 - 3:03á endanum myndiru sjá gull frumeind.
-
3:03 - 3:04Ef þú gerðir það sama hér,
-
3:04 - 3:06myndiru á endanum fá þessa litlu
-
3:06 - 3:08-- hef ekki betra orð yfir það -- eind,
-
3:08 - 3:09sem þú myndir kalla blý frumeind.
-
3:09 - 3:11Og þú myndir ekki geta brotið það meira í sundur
-
3:11 - 3:14og ennþá kalla það blý,
-
3:14 - 3:17þannig að það hefði ennþá eiginleika blýs.
-
3:17 - 3:18Bara til að gefa þér hugmynd
-
3:18 - 3:21-- þetta er í raun eitthvað sem ég á erfitt með að ímynda mér --
-
3:21 - 3:24frumeindir eru svo útrúlega littlar.
-
3:24 - 3:26Í alvöru, ótrúlega littlar.
-
3:26 - 3:28Þannig, til dæmis kolefni.
-
3:28 - 3:29Hárið mitt er gert úr kolefni.
-
3:29 - 3:32Í raun er ég að mestu gerður úr kolefni.
-
3:32 - 3:36Í raun flest allt sem er lifandi er gert úr kolefni.
-
3:36 - 3:41Þannig að ef þú tækir hárið mitt. Og hárið mitt er gert úr kolefni.
-
3:41 - 3:42Hárið mitt er að mestu leyti kolefni.
-
3:42 - 3:44Þannig að ef þú tækir hárið mitt hingað
-
3:44 - 3:46-- hárið mitt er ekki gult
-
3:46 - 3:47en það lýtur vel út á miðað við svarta litinn.
-
3:47 - 3:48Hárið mitt er svart, En ef þú gerðir það,
-
3:48 - 3:50myndir þú ekki sjá það á skjánum.
-
3:50 - 3:52En ef þú tækir hárið mitt hingað, Myndi ég spyrja þig
-
3:52 - 3:55hversu þykkta í kolefnisfrumeindum talið er hárið mitt?
-
3:55 - 3:58Þannig að ef þú tækir þverskurð á hárið mitt, ekki lengdina,
-
3:58 - 4:00breiddina af hárinu mínu og segðir:
-
4:00 - 4:03hversu margar kolefnisfrumeindir á þykkt er það?
-
4:03 - 4:07Og þú gætir giskað Sal sagði mér að það sé mjög lítið,
-
4:07 - 4:09þannig að kannski eru þúsund kolefnisfrumeindir þarna,
-
4:09 - 4:10eða tíu þúsund, eða hundrað þúsund,
-
4:10 - 4:12og ég myndi segja, nei!
-
4:12 - 4:14Það eru ein milljón kolefnisfrumeindir.
-
4:14 - 4:17Eða þú gætir tengt saman milljón kolefnisfrumeindir
-
4:17 - 4:21yfir breidd meðal hár mannsekju.
-
4:21 - 4:23Og þetta er auðvitað slumpað,
-
4:23 - 4:24það eru ekki nákvæmlega milljón,
-
4:24 - 4:27en þetta géfur þér færi á að skilja hversu líti frumeind er.
-
4:27 - 4:28Þú veist, taktu hár af höfði þér
-
4:28 - 4:31og ímyndaðu þér að setja milljínir hluta
-
4:31 - 4:34hlið við hlið þvert yfir breidd hársins,
-
4:34 - 4:37ekki lengdina, heldur breiddina á hárinu.
-
4:37 - 4:39Það er meira að segja erfitt að sjá breidd hárs.
-
4:39 - 4:41Og það væru milljón kolefnis frumeindir
-
4:41 - 4:43þvert yfir það.
-
4:43 - 4:48Þetta væri nokkuð sniðugt í sjálfum sér
-
4:48 - 4:49-- við vitum að
-
4:49 - 4:51það er þessi frumstæði byggingarsteinn kolefnis,
-
4:51 - 4:54þessi frumstæða eining allra frumefna.
-
4:54 - 4:56En það sem er ennþá sniðugara en það
-
4:56 - 4:59er að þessar einingar eru tengdar hver örðurm.
-
4:59 - 5:03Kolefnisfrumeind er gerð úr ennþá frumstæðari eindum.
-
5:03 - 5:07Gull frumeind er gerð úr ennþá frumstæðari eindum.
-
5:07 - 5:10Og þau eru útskérð með
-
5:10 - 5:13hvernig þessar frumstæðu eindir raðast upp.
-
5:13 - 5:14Og ef þú myndir breyta
-
5:14 - 5:16fjölda frumstæðra einda.
-
5:16 - 5:18Gætiru breytt eiginleikum þess efnis,
-
5:18 - 5:19hvernig það myndi hegða sér,
-
5:19 - 5:23eða jafnvel breyta frumefninu sjálfu.
-
5:23 - 5:25Og bara til að skilja þetta ögn betur.
-
5:25 - 5:28Við skulum ræða þessar frumeindir betur.
-
5:28 - 5:32Þú ert með róteindina.
-
5:32 - 5:36Og róteindin er í raun það sem segir til um
-
5:36 - 5:38-- fjöldi róteinda í kjarna frumeindar
-
5:38 - 5:40og ég mun tala um kjarnan eftir augnablik --
-
5:40 - 5:43er það sem segir til um hver frumeindin er.
-
5:43 - 5:45Þannig að þetta er sérkenni frumeindar.
-
5:45 - 5:47Þeggar þú lýtur á frumeindatöfluna,
-
5:47 - 5:50þá er hún skrifuð eftir frumeinda tölum,
-
5:50 - 5:52og frumeinda tala er
-
5:52 - 5:55í raun fjöldi róteinda í frumeind.
- Title:
- Elements and atoms | Atoms, compounds, and ions | Chemistry | Khan Academy
- Description:
-
Converting fractions to decimals sometimes requires us to brush up on our long division skills. We'll walk you through it.
Practice this lesson yourself on KhanAcademy.org right now: https://www.khanacademy.org/math/pre-algebra/decimals-pre-alg/decimal-to-fraction-pre-alg/e/converting_fractions_to_decimals?utm_source=YT&utm_medium=Desc&utm_campaign=PreAlgebra
Watch the next lesson: https://www.khanacademy.org/math/pre-algebra/decimals-pre-alg/decimal-to-fraction-pre-alg/v/decimals-and-fractions?utm_source=YT&utm_medium=Desc&utm_campaign=PreAlgebra
Missed the previous lesson?
https://www.khanacademy.org/math/pre-algebra/decimals-pre-alg/decimal-to-fraction-pre-alg/v/converting-fractions-to-decimals?utm_source=YT&utm_medium=Desc&utm_campaign=PreAlgebraPre-Algebra on Khan Academy: No way, this isn't your run of the mill arithmetic. This is Pre-algebra. You're about to play with the professionals. Think of pre-algebra as a runway. You're the airplane and algebra is your sunny vacation destination. Without the runway you're not going anywhere. Seriously, the foundation for all higher mathematics is laid with many of the concepts that we will introduce to you here: negative numbers, absolute value, factors, multiples, decimals, and fractions to name a few. So buckle up and move your seat into the upright position. We're about to take off!
About Khan Academy: Khan Academy offers practice exercises, instructional videos, and a personalized learning dashboard that empower learners to study at their own pace in and outside of the classroom. We tackle math, science, computer programming, history, art history, economics, and more. Our math missions guide learners from kindergarten to calculus using state-of-the-art, adaptive technology that identifies strengths and learning gaps. We've also partnered with institutions like NASA, The Museum of Modern Art, The California Academy of Sciences, and MIT to offer specialized content.
For free. For everyone. Forever. #YouCanLearnAnything
Subscribe to KhanAcademy’s Pre-Algebra channel:: https://www.youtube.com/channel/UCIMlYkATtXOFswVoCZN7nAA?sub_confirmation=1
Subscribe to KhanAcademy: https://www.youtube.com/subscription_center?add_user=khanacademy - Video Language:
- English
- Team:
Khan Academy
- Duration:
- 13:09
![]() |
Fran Ontanaya edited Icelandic subtitles for Elements and atoms | Atoms, compounds, and ions | Chemistry | Khan Academy | |
![]() |
Fran Ontanaya edited Icelandic subtitles for Elements and atoms | Atoms, compounds, and ions | Chemistry | Khan Academy |