< Return to Video

What is emphysema? | Respiratory system diseases | NCLEX-RN | Khan Academy

  • 0:01 - 0:03
    Przewlekła obturacyjna choroba płuc to bardzo długa nazwa.
  • 0:03 - 0:06
    Przewlekła obturacyjna choroba płuc to bardzo długa nazwa.
  • 0:06 - 0:10
    Całe szczęście zazwyczaj używamy skrótu - POChP (ang: COPD).
  • 0:11 - 0:13
    "Przewlekła" oznacza, że choroba rozwija się w długim okresie czasu.
  • 0:13 - 0:15
    "Przewlekła" oznacza, że choroba rozwija się w długim okresie czasu.
  • 0:15 - 0:17
    "Choroba Płuc" - wiadomo.
  • 0:17 - 0:20
    "Obturacyjna" to nasze słowo klucz.
  • 0:20 - 0:22
    Za chwilę do niego wrócimy i powiemy sobie, co dokładnie ulega w niej obturacji.
  • 0:22 - 0:25
    Za chwilę do niego wrócimy i powiemy sobie, co dokładnie ulega w niej obturacji.
  • 0:25 - 0:27
    Na początek narysuję drogi oddechowe.
  • 0:27 - 0:31
    To jest tchawica, przez którą powietrze dociera do dolnych dróg oddechowych.
  • 0:31 - 0:35
    Przez te wszystkie odgałęzienia, schemat przypomina mi odwrócone drzewo.
  • 0:35 - 0:38
    Przez te wszystkie odgałęzienia, schemat przypomina mi odwrócone drzewo.
  • 0:39 - 0:41
    Jest ich tu ze 20, czy 30, nie narysuje ich wszystkich,
  • 0:41 - 0:44
    ale na pewno jesteś sobie w stanie wyobrazić, że są coraz mniejsze i mniejsze,
  • 0:44 - 0:47
    jak gałęzie prawdziwego drzewa.
  • 0:47 - 0:50
    Na samym końcu,
  • 0:50 - 0:53
    narysuję to obok, bo już brakuje mi miejsca,
  • 0:53 - 0:56
    napotykamy coś takiego.
  • 0:56 - 0:58
    Grupkę malutkich pęcherzyków.
  • 0:58 - 1:01
    Nazywamy ją gronkiem.
  • 1:01 - 1:05
    [Amy tłumaczy genezę nazwy angielskiej]
  • 1:05 - 1:09
    [Amy tłumaczy genezę nazwy angielskiej]
  • 1:09 - 1:12
    Wszystko to są pęcherzyki płucne.
  • 1:12 - 1:14
    W rzeczywistości, oprócz gronka na samym końcu,
  • 1:14 - 1:17
    układają się one również wokół tego rdzenia, jak liście na gałązkach.
  • 1:17 - 1:20
    układają się one również wokół tego rdzenia, jak liście na gałązkach.
  • 1:21 - 1:22
    Ale przejdźmy do sedna,
  • 1:22 - 1:24
    to właśnie jest miejsce, w którym pojawiają się zmiany rozedmowe.
  • 1:24 - 1:26
    Powiększmy sobie są końcową jednostkę, żeby móc sobie wszystko lepiej wyobrazić.
  • 1:26 - 1:28
    Powiększmy sobie są końcową jednostkę, żeby móc sobie wszystko lepiej wyobrazić.
  • 1:28 - 1:31
    To jest nasze końcowe odgałęzienie.
  • 1:31 - 1:33
    Narysowałam je tak, że wygląda jak skupisko malutkich namiotów.
  • 1:33 - 1:36
    Narysowałam je tak, że wygląda jak skupisko malutkich namiotów.
  • 1:36 - 1:38
    Za chwilę zobaczysz, dlaczego rysuję je właśnie w ten sposób.
  • 1:38 - 1:40
    Za chwilę zobaczysz dlaczego rysuję je właśnie w ten sposób.
  • 1:40 - 1:42
    Chodzi mi o to, żeby zwrócić uwagę na ściany, które oddzielają poszczególne pęcherzyki.
  • 1:42 - 1:46
    Chodzi mi o to, żeby zwrócić uwagę na ściany, które oddzielają poszczególne pęcherzyki.
  • 1:46 - 1:52
    Pęcherzyki leżą wzdłuż przewodu pęcherzykowego i tworzą na końcu woreczek pęcherzykowy.
  • 1:53 - 1:55
    Tak to wygląda na szczycie wdechu, kiedy płuca są wypełnione powietrzem.
  • 1:55 - 1:58
    Tak to wygląda na szczycie wdechu, kiedy płuca są wypełnione powietrzem.
  • 1:58 - 2:01
    Kusi mnie, żeby porównać to do nadmuchiwania balonu, ale musimy pamiętać,
  • 2:01 - 2:03
    Kusi mnie, żeby porównać to do nadmuchiwania balonu, ale musimy pamiętać,
  • 2:03 - 2:05
    że porównanie płuc do balonu funkcjonuje tylko w przypadku wydechu.
  • 2:05 - 2:08
    że porównanie płuc do balonu funkcjonuje tylko w przypadku wydechu.
  • 2:08 - 2:11
    Za moment przyjrzymy się bliżej wydechowi, teraz wyjaśnię tylko to porównanie.
  • 2:11 - 2:15
    Za moment przyjrzymy się bliżej wydechowi, teraz wyjaśnię tylko to porównanie.
  • 2:15 - 2:18
    Za moment przyjrzymy się bliżej wydechowi, teraz wyjaśnię tylko to porównanie.
  • 2:19 - 2:20
    W przypadku balonu, jego nadmuchiwanie jest spowodowane działaniem ciśnienia napełniania
  • 2:20 - 2:22
    W przypadku balonu, jego nadmuchiwanie jest spowodowane działaniem ciśnienia napełniania
  • 2:22 - 2:26
    które jest wyższe niż to panujące w balonie.
  • 2:26 - 2:28
    Albo wdmuchujesz powietrze do środka, albo jest ono wtłaczane przez jakąś maszynę.
  • 2:28 - 2:30
    Albo wdmuchujesz powietrze do środka, albo jest ono wtłaczane przez jakąś maszynę.
  • 2:30 - 2:33
    W przypadku płuc jest inaczej.
  • 2:34 - 2:37
    Nic nie wtłacza powietrza do Twoich ust.
  • 2:37 - 2:40
    Wnika ono do środka na skutek działania obniżonego ciśnienia wewnątrz płuc.
  • 2:41 - 2:43
    Niższe ciśnienie powstaje dlatego, że ściany klatki piersiowej
  • 2:43 - 2:46
    zachowują się jak pudełko na zewnątrz balonu.
  • 2:46 - 2:50
    Rozszerzają się dzięki działaniu mięśni oddechowych
  • 2:50 - 2:52
    i pociągają za sobą ścianki balonu.
  • 2:52 - 2:55
    Ciśnienie w środku się obniża i powietrze wnika do środka.
  • 2:55 - 2:58
    Ale nie zajmujemy się teraz wdechem, bo w przypadku chorób obturacyjnych
  • 2:58 - 3:00
    to wydech jest utrudniony.
  • 3:01 - 3:04
    Przechodząc do wydechu, możemy już powrócić do porównania z balonem.
  • 3:04 - 3:07
    Przechodząc do wydechu, możemy już powrócić do porównania z balonem.
  • 3:07 - 3:10
    Kiedy puścimy końcówkę napompowanego balonika, powietrze swobodnie z niego uchodzi.
  • 3:10 - 3:12
    Tak samo dzieje się w płucach.
  • 3:12 - 3:16
    Kiedy rozluźnisz mięśnie oddechowe, powietrze zaczyna opuszczać płuca.
  • 3:16 - 3:19
    Jest to możliwe dzięki elastynie - białku, które wchodzi w skład ścian pęcherzyków.
  • 3:19 - 3:23
    Jest to możliwe dzięki elastynie - białku, które wchodzi w skład ścian pęcherzyków.
  • 3:23 - 3:26
    Ten, kto nadał jej nazwę, naprawdę dobrze ją przemyślał,
  • 3:26 - 3:29
    bo słowo "elastyna" idealnie odzwierciedla jej właściwości - elastyna zachowuje się jak gumka.
  • 3:31 - 3:34
    Kiedy tylko płuca ulegają rozluźnieniu, ściany pęcherzyków
  • 3:34 - 3:37
    powracają do swojego spoczynkowego kształtu.
  • 3:37 - 3:40
    W środku zostaje niewiele powietrza, bo siła odrzutu wypycha je na zewnątrz.
  • 3:40 - 3:43
    W środku zostaje niewiele powietrza, bo siła odrzutu wypycha je na zewnątrz.
  • 3:43 - 3:48
    W przebiegu POChP elastyna zostaje uszkodzona.
  • 3:48 - 3:50
    Jak mówiłam, elastyna zapewnia ścianom pęcherzyków elastyczność.
  • 3:50 - 3:54
    Kiedy jej brakuje, pęcherzyki nie mogą już tak sprawnie powracać do swojego kształtu
  • 3:54 - 3:57
    Kiedy jej brakuje, pęcherzyki nie mogą już tak sprawnie powracać do swojego kształtu
  • 3:57 - 4:01
    i wyrzucać powietrza z płuc.
  • 4:01 - 4:04
    W POChP płuca nie przypominają już kształtnego balonika,
  • 4:04 - 4:07
    W POChP płuca nie przypominają już kształtnego balonika,
  • 4:07 - 4:11
    są bardziej jak plastikowa torebka.
  • 4:11 - 4:16
    są bardziej jak plastikowa torebka.
  • 4:16 - 4:19
    Tracą strukturę i elastyczność,
  • 4:19 - 4:23
    przez co nie mogą utrzymać prawidłowego kształtu.
  • 4:23 - 4:24
    Wiotczeją i zaczynają przypominać woreczek zamiast balonu.
  • 4:24 - 4:27
    Wiotczeją i zaczynają przypominać woreczek zamiast balonu.
  • 4:27 - 4:28
    Kiedy nadmuchasz plastikową torebkę i puścisz brzeg, powietrze z niej nie uchodzi.
  • 4:28 - 4:31
    Kiedy nadmuchasz plastikową torebkę i puścisz brzeg, powietrze z niej nie uchodzi.
  • 4:31 - 4:35
    Nie działa żadna siła, która wyrzucałaby je na zewnątrz.
  • 4:35 - 4:37
    Kształt woreczka zbytnio się nie zmienia.
  • 4:37 - 4:40
    Na domiar złego, ściany dróg oddechowych zapadają się w tym miejscu
  • 4:40 - 4:44
    Na domiar złego, ściany dróg oddechowych zapadają się w tym miejscu
  • 4:44 - 4:48
    i tworzą mechaniczną przeszkodę dla powietrza, które próbuje tędy wyjść.
  • 4:48 - 4:50
    i tworzą mechaniczną przeszkodę dla powietrza, które próbuje tędy wyjść.
  • 4:50 - 4:54
    Żeby to zrozumieć, możesz wyobrazić sobie co dzieje się,
  • 4:54 - 4:56
    kiedy w wietrzny dzień zostawimy otwarte drzwi do domu.
  • 4:56 - 5:00
    kiedy w wietrzny dzień zostawimy otwarte drzwi do domu.
  • 5:00 - 5:02
    Powietrze przepływa przez otwarte drzwi i w pewnym momencie nagle się zatrzaskują.
  • 5:02 - 5:05
    Powietrze przepływa przez otwarte drzwi i w pewnym momencie nagle się zatrzaskują.
  • 5:05 - 5:08
    Wiatr pociąga je za sobą i zamyka.
  • 5:08 - 5:11
    Podobnie dzieje się w tym przypadku.
  • 5:11 - 5:14
    Powietrze stara się opuścić pęcherzyki i ciągnie za sobą ściany dróg oddechowych.
  • 5:14 - 5:17
    Normalnie znajduje się tam elastyna, dzięki której pozostają drożne.
  • 5:17 - 5:22
    Bez niej, ściany są bardziej podatne i się zapadają.
  • 5:22 - 5:26
    Bez niej, ściany są bardziej podatne i się zapadają.
  • 5:26 - 5:29
    W rezultacie powietrze nie może się wydostać i pozostaje w pęcherzykach.
  • 5:29 - 5:31
    Ich ściany nie wypychają go na zewnątrz,
  • 5:31 - 5:34
    a na dodatek droga odpływu jest zamknięta.
  • 5:34 - 5:36
    To powoduje chorobę obturacyjną.
  • 5:36 - 5:38
    To powoduje chorobę obturacyjną.
  • 5:38 - 5:42
    POChP to tak naprawdę dwie różne choroby.
  • 5:42 - 5:46
    Rozedma, o której dziś mówiłam, mająca związek z destrukcją elastyny
  • 5:46 - 5:51
    oraz przewlekłe zapalenie oskrzeli.
  • 5:52 - 5:54
    [Amy tłumaczy genezę nazwy angielskiej]
  • 5:54 - 5:58
    [Amy tłumaczy genezę nazwy angielskiej]
  • 5:58 - 6:01
    U wielu pacjentów obie występują jednocześnie.
  • 6:01 - 6:05
    U wielu pacjentów obie występują jednocześnie.
  • 6:05 - 6:08
    Dziś jednak skupiamy się tylko na rozedmie
  • 6:08 - 6:10
    i dysfunkcji elestyny.
  • 6:10 - 6:11
    Na czym skończyliśmy?
  • 6:11 - 6:13
    Mówiliśmy o tym, jak powietrze nie może opuścić płuc.
  • 6:13 - 6:16
    Mówiliśmy o tym, jak powietrze nie może opuścić płuc.
  • 6:16 - 6:18
    Ktoś mógłby pomyśleć "i co z tego? przecież ciągle staramy się, żeby tam trafiło".
  • 6:18 - 6:21
    Ktoś mógłby pomyśleć "i co z tego? przecież ciągle staramy się, żeby tam trafiło".
  • 6:21 - 6:23
    Miałby rację tylko w połowie.
  • 6:23 - 6:26
    Trzeba pamiętać o tym, że mamy tu również unaczynienie.
  • 6:26 - 6:28
    Przepływ krwi jest równie ważny jak sprawna wentylacja,
  • 6:28 - 6:32
    dzięki temu możliwa jest wymiana gazów.
  • 6:32 - 6:36
    Tlen dociera do płuc wraz z wdychanym powietrzem i przenika do krwi utleniając ją.
  • 6:36 - 6:41
    Tlen dociera do płuc wraz z wdychanym powietrzem i przenika do krwi utleniając ją.
  • 6:41 - 6:45
    Z drugiej strony mamy dwutlenek węgla, który jest transportowany przez krew do płuc,
  • 6:45 - 6:47
    które się go pozbywają.
  • 6:47 - 6:49
    CO2 jest produkowany przez tkanki, kiedy zużywają one tlen,
  • 6:49 - 6:50
    CO2 jest produkowany przez tkanki, kiedy zużywają one tlen,
  • 6:50 - 6:52
    to produkt, którego chcemy się pozbyć.
  • 6:53 - 6:55
    Musi dostać się do płuc, dzięki którym opuści następnie nasz organizm.
  • 6:55 - 6:58
    Musi dostać się do płuc, dzięki którym opuści następnie nasz organizm.
  • 6:58 - 7:02
    To bardzo ważna funkcja płuc.
  • 7:02 - 7:05
    W przebiegu chorób obturacyjnych mogą one wykonać tylko połowę swojej pracy.
  • 7:05 - 7:09
    Dostarczają tlen, ale nie pozbywają się dwutlenku węgla.
  • 7:09 - 7:10
    To olbrzymi kłopot, bo połowa wymiany gazowej nie funkcjonuje.
  • 7:10 - 7:14
    To olbrzymi kłopot, bo połowa wymiany gazowej nie funkcjonuje.
  • 7:14 - 7:16
    To jest właśnie sedno problemu, jaki niesie za sobą rozedma.
  • 7:16 - 7:22
    W płucach znajduje się około 2,5 miliona pęcherzyków płucnych.
  • 7:22 - 7:24
    Wyobraź sobie, że wszystkie tracą elastynę i stają się sflaczałymi woreczkami.
  • 7:24 - 7:27
    Wyobraź sobie, że wszystkie tracą elastynę i stają się sflaczałymi woreczkami.
  • 7:27 - 7:29
    Jak wygląda rozedma?
  • 7:29 - 7:33
    Normalne płuca wyglądają tak.
  • 7:33 - 7:36
    Dobra, mam nadzieję, że Twoje płuca tak nie wyglądają, przepraszam za ten słaby rysunek.
  • 7:36 - 7:39
    Dobra, mam nadzieję, że Twoje płuca tak nie wyglądają, przepraszam za ten słaby rysunek.
  • 7:40 - 7:42
    No wyglądają mniej więcej tak.
  • 7:42 - 7:45
    Kiedy są są całkowicie wypełnione i powietrze nie może ich opuścić
  • 7:45 - 7:48
    zaczynają przypominać poduszkę.
  • 7:48 - 7:50
    Dzień po dniu nadmiernie się pompują i nie mogą zmniejszyć.
  • 7:50 - 7:53
    Dzień po dniu nadmiernie się pompują i nie mogą zmniejszyć.
  • 7:53 - 7:56
    Jeśli pacjent przez długi czas zmaga się z rozedmą, a przecież jest to choroba przewlekła,
  • 7:56 - 7:59
    Jeśli pacjent przez długi czas zmaga się z rozedmą, a przecież jest to choroba przewlekła,
  • 7:59 - 8:03
    ciągłe napieranie płuc na klatkę piersiową powoduje zmianę jej kształtu.
  • 8:03 - 8:05
    ciągłe napieranie płuc na klatkę piersiową powoduje zmianę jej kształtu.
  • 8:06 - 8:09
    Nie wiem czy jesteś w stanie się domyślić co tu narysowałam,
  • 8:09 - 8:12
    na wszelki wypadek wyjaśnię - to beczka.
  • 8:12 - 8:16
    Kształt klatki piersiowej u osób z POChP często jest określany jako "beczkowaty",
  • 8:16 - 8:19
    Kształt klatki piersiowej u osób z POChP często jest określany jako "beczkowaty",
  • 8:19 - 8:24
    bo ma ona prawie taką samą grubość jak szerokość.
  • 8:24 - 8:27
    To bardzo niewygodne, mieć taką dużą, okrągłą klatkę piersiową
  • 8:27 - 8:30
    To bardzo niewygodne, mieć taką dużą, okrągłą klatkę piersiową
  • 8:30 - 8:33
    i nie móc do końca wypuścić powietrza.
  • 8:33 - 8:35
    Muszę dorysować mu włosy.
  • 8:35 - 8:37
    To chyba jedyny sposób, żeby te moje rysunki przypominały ludzi.
  • 8:37 - 8:39
    To chyba jedyny sposób, żeby te moje rysunki przypominały ludzi.
  • 8:39 - 8:42
    Jest nieszczęśliwy, bo jego klatka piersiowa jest jak beczka, nie może jej "wypompować".
  • 8:42 - 8:45
    Jest nieszczęśliwy, bo jego klatka piersiowa jest jak beczka, nie może jej "wypompować".
  • 8:46 - 8:47
    Niektórzy pacjenci z rozedmą oddychają w bardzo charakterystyczny sposób,
  • 8:47 - 8:50
    Niektórzy pacjenci z rozedmą oddychają w bardzo charakterystyczny sposób,
  • 8:50 - 8:54
    przez co bywają nazywani "różowymi sapaczami".
  • 8:56 - 9:00
    Ta nazwa opisuje dwie cechy.
  • 9:00 - 9:03
    Są "różowi", bo nie brakuje im tlenu.
  • 9:03 - 9:04
    Różowy, nie niebieski.
  • 9:04 - 9:07
    Pamiętaj, wdech nie jest problemem,
  • 9:07 - 9:10
    problemem jest wydech.
  • 9:10 - 9:11
    Są różowi, bo w ich krwi znajduje się odpowiednia ilość tlenu.
  • 9:11 - 9:13
    Są różowi, bo w ich krwi znajduje się odpowiednia ilość tlenu.
  • 9:13 - 9:17
    "Sapacze", bo oddychają przez "zasznurowane usta".
  • 9:17 - 9:20
    Ściągają usta, wyglądając jakby trzymali w nich słomkę i oddychają przez niewielki otwór.
  • 9:20 - 9:24
    Ściągają usta, wyglądając jakby trzymali w nich słomkę i oddychają przez niewielki otwór.
  • 9:24 - 9:27
    Powodem jest mechaniczna obturacja, o której mówiliśmy wcześniej.
  • 9:27 - 9:30
    Powodem jest mechaniczna obturacja, o której mówiliśmy wcześniej.
  • 9:31 - 9:34
    Jeszcze raz narysuję te drzwi.
  • 9:34 - 9:37
    Normalnie, kiedy oddychamy, jest tak, jakby drzwi były zablokowane.
  • 9:37 - 9:39
    Nie zamykają się.
  • 9:39 - 9:41
    Powietrze może swobodnie i szybko przepływać.
  • 9:41 - 9:44
    Ściany pęcherzyków wypychają je na zewnątrz.
  • 9:44 - 9:46
    Wyobraź sobie, że to jest całe powietrze, które tędy przepływa.
  • 9:46 - 9:52
    W rozedmie drzwi nie są zablokowane i swobodnie ruszają się w zawiasach.
  • 9:52 - 9:57
    Jeśli powietrza byłoby mniej i miałoby mniejszą prędkość
  • 9:57 - 10:01
    to mniejsza byłaby szansa, że nagle się zatrzasną.
  • 10:02 - 10:05
    Dlatego pacjenci z POChP oddychają wolniej i przez "zasznurowane usta".
  • 10:05 - 10:08
    Dlatego pacjenci z POChP oddychają wolniej i przez "zasznurowane usta".
  • 10:08 - 10:12
    To pozwala im utrzymać te drzwi otwarte trochę dłużej i zrobić nieco dłuższy wydech.
  • 10:12 - 10:16
    To pozwala im utrzymać te drzwi otwarte trochę dłużej i zrobić nieco dłuższy wydech.
  • 10:16 - 10:18
    Zapiszę to wszystko.
  • 10:18 - 10:20
    Po pierwsze - zasznurowane usta.
  • 10:20 - 10:24
    Następnie - spowolnienie przepływu powietrza.
  • 10:24 - 10:27
    Następnie - spowolnienie przepływu powietrza.
  • 10:27 - 10:30
    Ale uwaga - częstość oddechów rośnie.
  • 10:31 - 10:33
    Dzieje się tak dlatego, że oddechy są nieefektywne i żeby to skompensować,
  • 10:33 - 10:36
    pacjent musi oddychać z większą częstotliwością.
  • 10:36 - 10:38
    To też przyczynia się do tego, że opisywani są jako "sapacze".
  • 10:38 - 10:41
    To też przyczynia się do tego, że opisywani są jako "sapacze".
  • 10:41 - 10:44
    W kilku słowach mogłabym opisać rozedmę tak:
  • 10:44 - 10:48
    W kilku słowach mogłabym opisać rozedmę tak:
  • 10:48 - 10:51
    powiększone płuca, beczkowata klatka piersiowa, oddech przez zasznurowane usta, sapanie.
  • 10:51 - 10:54
    powiększone płuca, beczkowata klatka piersiowa, oddech przez zasznurowane usta, sapanie.
Title:
What is emphysema? | Respiratory system diseases | NCLEX-RN | Khan Academy
Description:

more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
10:55

Polish subtitles

Incomplete

Revisions