Τι λέει πραγματικά η θρησκεία μου για τις γυναίκες

Η οικογένεια τις Αλάα Μουράμπιτ μετακόμισε από τον Καναδά στη Λιβύη όταν ήταν 15 ετών. Πριν απ' αυτό, αισθανόταν ίση με τους αδελφούς της, αλλά σε αυτό το καινούργιο περιβάλλον αισθάνθηκε πως πολλά από όσα ήθελε να επιτύχει ήταν απαγορευμένα. Ως υπερήφανη μουσουλμάνα γυναίκα, αναρωτήθηκε: Αυτό είναι πράγματι κάποιο θρησκευτικό δόγμα; Με χιούμορ, πάθος και ένα αναζωογονητικά επαναστατικό πνεύμα, μας μιλάει για το πώς βρήκε παραδείγματα γυναικών ηγετών στην ιστορία της πίστης της και πώς ξεκίνησε μια εκστρατεία για να πολεμήσει για τα δικαιώματα των γυναικών χρησιμοποιώντας εδάφια απευθείας από το Κοράνι.

Καθώς ερχόμουν εδώ

ο συνεπιβάτης μου κι εγώ
είχαμε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση

κατά τη διάρκεια της πτήσης.

Μου είπε, «Φαίνεται ότι οι ΗΠΑ
έχουν στερέψει από δουλειές,

γιατί εφευρίσκουν κάποιες:

ψυχολόγος γατιών, ψιθυριστής σκυλιών,
κυνηγός ανεμοστρόβιλων».

Μερικά δευτερόλεπτα μετά με ρώτησε:

«Κι εσύ, με τι ασχολείσαι;»

Και του λέω, «Κατασκευαστής ειρήνης;»

(Γέλια)

Κάθε μέρα εργάζομαι για να ενισχύσω
τις φωνές των γυναικών

και να τονίσω τις εμπειρίες τους

και τη συμμετοχή τους στις ειρηνευτικές
διαδικασίες και την επίλυση συγκρούσεων

και χάρη στη δουλειά μου,

ξέρω ότι ο μόνος τρόπος να διασφαλιστεί
η πλήρης συμμετοχή των γυναικών παγκοσμίως

είναι η ανάκτηση της θρησκείας.

Αυτό το θέμα είναι
ζωτικής σημασίας για μένα.

Ως νέα γυναίκα μουσουλμάνα
είμαι πολύ περήφανη για την πίστη μου.

Μου δίνει τη δύναμη και την πεποίθηση
να κάνω τη δουλειά μου καθημερινά.

Είναι ο λόγος για τον οποίο μπορώ
να στέκομαι μπροστά σας.

Όμως δεν μπορώ να παραβλέψω την καταστροφή
που έχει γίνει στο όνομα της θρησκείας.

Όχι μόνο της δικής μου, αλλά όλων
των μεγάλων θρησκειών του κόσμου.

Η παρερμήνευση, η κατάχρηση

και η χειραγώγηση θρησκευτικών κειμένων,

έχει επηρεάσει τις κοινωνικές
και πολιτιστικές νόρμες μας,

τους νόμους, την καθημερινή μας ζωή,

σε σημείο που κάποιες φορές
δεν τα αναγνωρίζουμε.

Οι γονείς μου μετακόμισαν από τη Λιβύη
της Βόρειας Αφρικής στον Καναδά

στις αρχές του '80.

Είμαι το μεσαίο από έντεκα παιδιά.

Ναι, έντεκα.

Αλλά μεγαλώνοντας, είδα τους γονείς μου,

και οι δύο θρησκευόμενοι
και πνευματικοί άνθρωποι,

να προσεύχονται και να υμνούν
τον Θεό για τις ευλογίες τους,

δηλαδή εμένα φυσικά, ανάμεσα σε άλλα.
(Γέλια)

Ήταν καλοί, αστείοι και υπομονετικοί,
απέραντα υπομονετικοί,

μια υπομονή που αναγκάζεσαι να έχεις
με έντεκα παιδιά.

Και ήταν δίκαιοι.

Δεν με υπέβαλαν ποτέ στη θρησκεία
μέσω ενός πολιτισμικού πρίσματος.

Με αντιμετώπιζαν όπως και τους άλλους

και περίμεναν τα ίδια από εμένα.

Δεν διδάχθηκα ποτέ ότι ο Θεός κρίνει
διαφορετικά βασιζόμενος στο φύλο.

Και η αντίληψη των γονιών μου για τον Θεό

ως ένας σπλαχνικός και ωφέλιμος φίλος
και πάροχος,

διαμόρφωσαν τον τρόπο
με τον οποίο έβλεπα τον κόσμο.

Βέβαια, η ανατροφή μου
είχε επιπρόσθετα πλεονεκτήματα.

Όταν είσαι το ένα από έντεκα παιδιά
αποκτάς βασικές γνώσεις διπλωματίας.

Μέχρι σήμερα με ρωτούν πού σπούδασα,

όπως, «Σπούδασες Πολιτικές Επιστήμες
στο Χάρβαρντ;»

και τους λέω, «Όχι, σπούδασα
Διεθνείς Σχέσεις στη Σχολή Μουράμπιτ.

Είναι εξαιρετικά επιλεκτική σχολή.

Πρέπει να μιλήσετε στη μαμά μου
για να σας δεχτούν».

Για καλή σας τύχη, είναι εδώ.

Όντας το ένα από τα έντεκα παιδιά
κι έχοντας δέκα αδέρφια,

μαθαίνεις πολλά σχετικά με τις μορφές
εξουσίας και τις συμμαχίες.

Σου διδάσκει να συγκεντρώνεσαι.

Πρέπει να μιλάς γρήγορα ή να λες λιγότερα
γιατί σε διακόπτουν πάντα.

Σου διδάσκει τη σημασία του μηνύματος.

Πρέπει να θέσεις τα ερωτήματα
με το σωστό τρόπο

για να πάρεις τις απαντήσεις που θες

και πρέπει να λες όχι με το σωστό τρόπο
για να υπάρχει ηρεμία.

Όμως το πιο σημαντικό
που έμαθα μεγαλώνοντας

ήταν η σημασία του να κάθεσαι στο τραπέζι.

Όταν έσπασε η αγαπημένη λάμπα
της μητέρας μου,

έπρεπε να είμαι εκεί καθώς προσπαθούσε
να μάθει πώς και ποιος την έσπασε,

για να υπερασπιστώ τον εαυτό μου,

γιατί αν δεν ήσουν εκεί,
τότε το δάχτυλο θα έδειχνε εσένα

και προτού το καταλάβεις,
θα είχες μπει τιμωρία.

Φυσικά, δεν μιλάω από προσωπική εμπειρία.

Όταν ήμουν δεκαπέντε το 2005,
τελείωσα το λύκειο

και μετακόμισα
από το Σασκατούν του Καναδά

στη Ζόγια, τη γενέτειρα των γονιών μου
στη Λιβύη,

μια πολύ παραδοσιακή πόλη.

Έχετε υπόψιν σας ότι στη Λιβύη
είχα πάει μόνο για διακοπές,

και για ένα επτάχρονο κορίτσι ήταν μαγικά.

Είχε παγωτό, εκδρομές στην παραλία
και πραγματικά ενθουσιασμένους συγγενείς.

Προφανώς δεν ήταν το ίδιο
για ένα 15χρονο νεαρό κορίτσι.

Πολύ σύντομα γνώρισα
την πολιτισμική πλευρά της θρησκείας.

Οι λέξεις «χαράμ», που σημαίνει
απαγορευμένο από τη θρησκεία

και «αϊέμπ», που σημαίνει
πολιτισμικά ανάρμοστο,

εναλλάσσονταν απερίσκεπτα,

σαν να σημαίνουν το ίδιο πράγμα
και να έχουν τις ίδιες συνέπειες.

Συμμετείχα σε ατελείωτες συζητήσεις

με συμμαθητές και συναδέλφους,
καθηγητές, φίλους, ακόμα και συγγενείς,

και άρχισα να αναρωτιέμαι
για τον δικό μου ρόλο

και τις δικές μου προσδοκίες.

Ακόμα και με τις αρχές
που είχα πάρει από τους γονείς μου,

άρχισα να αμφισβητώ
το ρόλο των γυναικών στη θρησκεία μου.

Στη Σχολή Διεθνών Σχέσεων των Μουράμπιτ,

παίρνουμε πολύ σοβαρά
τις αντιπαραθέσεις απόψεων

και ο πρώτος κανόνας είναι: Κάνε έρευνα.

Κι αυτό έκανα.

Με εξέπληξε πόσο εύκολο ήταν

να βρω γυναίκες της πίστης μου
που ήταν ηγέτες,

που ήταν καινοτόμες, που ήταν δυνατές,

πολιτικά, οικονομικά,
ακόμα και στρατιωτικά.

Η Χαντίτζα χρηματοδότησε
το ισλαμικό κίνημα εν τη γενέσει του.

Δεν θα βρισκόμαστε εδώ αν δεν ήταν αυτή.

Οπότε γιατί δεν μαθαίνουμε γι' αυτήν;

Γιατί δεν μαθαίνουμε
γι' αυτές τις γυναίκες;

Γιατί υποβαθμίστηκαν οι γυναίκες
σε θέσεις που προϋπήρχαν

της διδασκαλίας της πίστης μας;

Και γιατί, αν είμαστε ίσες
στα μάτια του Θεού,

δεν είμαστε ίσες στα μάτια των ανδρών;

Για μένα όλα πηγάζουν
στα μαθήματα που πήρα ως παιδί.

Αυτός που παίρνει τις αποφάσεις,
αυτός που ελέγχει το μήνυμα,

κάθεται στο τραπέζι,

και δυστυχώς, σε όλες
τις θρησκείες του κόσμου,

δεν είναι γυναίκες.

Oι θρησκευτικοί θεσμοί
κυριαρχούνται από άντρες,

και διοικούνται από άντρες

που δημιουργούν τις πολιτικές
έτσι όπως εκείνοι θέλουν.

Μέχρι να μπορέσουμε να αλλάξουμε
πλήρως το σύστημα,

δεν είναι ρεαλιστικό να αναμένουμε
την πλήρη οικονομική

και πολιτική συμμετοχή των γυναικών.

Τα θεμέλιά μας είναι κατεστραμμένα.

Η μαμά μου λέει ότι δεν μπορείς να χτίσεις
ίσιο σπίτι σε στραβά θεμέλια.

Το 2011, ξέσπασε η επανάσταση στη Λιβύη

και η οικογένειά μου βρισκόταν
στην πρώτη γραμμή.

Συμβαίνει κάτι καταπληκτικό στον πόλεμο.

Μια προσωρινή πολιτισμική μετατόπιση.

Ήταν η πρώτη φορά που αισθάνθηκα
πως όχι μόνο αποδέχονταν την ανάμιξή μου,

αλλά την ενθάρρυναν.

Την απαιτούσαν.

Εγώ και οι άλλες γυναίκες
είχαμε μια θέση στο τραπέζι.

Δεν είχαμε διακοσμητικό ρόλο.

Λαμβάναμε μέρος στις αποφάσεις.

Μοιραζόμασταν πληροφορίες.
Ήμασταν σημαντικές.

Ήθελα και χρειαζόμουν
αυτή η αλλαγή να είναι μόνιμη.

Απ' ότι φάνηκε, δεν ήταν τόσο εύκολο.

Χρειάστηκαν μόλις λίγες εβδομάδες
για να επιστρέψουν οι γυναίκες

με τις οποίες είχα συνεργαστεί
στους προηγούμενους ρόλους τους

και οι περισσότερες είχαν επηρεαστεί
από τα ενθαρρυντικά λόγια

των θρησκευτικών και πολιτικών ηγετών,

οι οποίοι για να υπερασπιστούν όσα έλεγαν,

παρέθεταν αποσπάσματα από τα ιερά κείμενα.

Έτσι απέκτησαν δημόσια αποδοχή
για τις απόψεις τους.

Αρχικά, επικεντρώθηκα στην οικονομική
και πολιτική ενδυνάμωση των γυναικών.

Νόμιζα ότι αυτό θα οδηγούσε
σε πολιτισμικές και κοινωνικές αλλαγές.

Απ' ότι φάνηκε, για λίγο,
αλλά όχι για πολύ.

Αποφάσισα να χρησιμοποιήσω
την άμυνά τους ως επίθεσή μου

και άρχισα κι εγώ να παραθέτω
και να υπογραμμίζω

αποσπάσματα από τις ισλαμικές γραφές.

Το 2012 και το 2013,
η οργάνωσή μου διοργάνωσε

τη μεγαλύτερη και εκτενέστερη
εκστρατεία στη Λιβύη.

Πήγαμε σε σπίτια, σχολεία, πανεπιστήμια,
ακόμα και τζαμιά.

Μιλήσαμε απευθείας σε 50.000 ανθρώπους,

και σε εκατοντάδες χιλιάδες ακόμα
μέσω διαφημιστικών πινακίδων,

τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών
διαφημίσεων και αφισών.

Ίσως αναρωτιέστε πώς μια οργάνωση
για τα δικαιώματα των γυναικών

μπόρεσε να κάνει κάτι τέτοιο
σε κοινότητες που πρωτύτερα

αντιτίθεντο ακόμα και στην ύπαρξή μας.

Χρησιμοποίησα τις γραφές.

Χρησιμοποίησα εδάφια από το Κοράνι
και λόγια του Προφήτη,

χαντίθ, τα λόγια του,
που λένε για παράδειγμα,

«Ο καλύτερος ανάμεσά σας είναι αυτός
που φέρεται καλύτερα στην οικογένειά του».

«Μην επιτρέπεις στον αδελφό σου
να καταπιέζει κάποιον άλλο».

Για πρώτη φορά τα κηρύγματα της Παρασκευής

των ιμάμηδων των ντόπιων κοινοτήτων,

προωθούσαν τα δικαιώματα των γυναικών.

Συζητήθηκαν θέματα-ταμπού,
όπως η ενδοοικογενειακή βία.

Άλλαξαν οι πολιτικές.

Σε κάποιες κοινότητες χρειάστηκε
να φτάσουμε στο σημείο να τους πούμε,

πως η Οικουμενική Διακήρυξη
Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

στην οποία αντιτίθεστε επειδή
δεν γράφτηκε από θρησκευτικούς λόγιους,

έχει τις ίδιες αρχές με τις γραφές μας.

Οπότε στην πραγματικότητα,
τα Ηνωμένα Έθνη αντέγραψαν εμάς.

(Γέλια)

Αλλάζοντας το μήνυμα, μπορέσαμε
να δώσουμε μια εναλλακτική αφήγηση

που προωθούσε τα δικαιώματα
των γυναικών στη Λιβύη.

Είναι κάτι που τώρα αναπαράγεται διεθνώς.

Δεν λέω πως είναι εύκολο,
πιστέψτε με, δεν είναι.

Οι φιλελεύθεροι λένε
πως χρησιμοποιούμε τη θρησκεία

και μας αποκαλούν κακούς συντηρητικούς.

Οι συντηρητικοί μας αποκαλούν πολλά.

Έχω ακούσει τα πάντα από:
«Οι γονείς σου θα ντρέπονται για σένα»

-λάθος,
είναι οι μεγαλύτεροι θαυμαστές μου-

μέχρι: «Δεν θα ζήσεις να δεις
τα επόμενα γενέθλιά σου».

Κι αυτό λάθος, επειδή έζησα.

Εξακολουθώ να πιστεύω σθεναρά

ότι τα δικαιώματα των γυναικών
και η θρησκεία

δεν αποκλείουν το ένα το άλλο.

Όμως πρέπει να καθόμαστε στο τραπέζι.

Πρέπει να σταματήσουμε
να παραιτούμαστε από τις θέσεις μας,

επειδή αν παραμένουμε σιωπηλοί,
επιτρέπουμε τον συνεχή διωγμό

και την κακοποίηση των γυναικών
παγκοσμίως.

Λέγοντας πως θα παλέψουμε
για τα δικαιώματα των γυναικών

και πολεμώντας τον εξτρεμισμό
με βόμβες και όπλα,

παραλύουμε τις τοπικές κοινωνίες

που πρέπει να αντιμετωπίσουν
αυτά τα θέματα

για να είναι βιώσιμες.

Δεν είναι εύκολο να αμφισβητείς
τα διαστρεβλωμένα θρησκευτικά μηνύματα.

Θα έχεις μερίδιο στις προσβολές,
στη γελοιοποίηση και στις απειλές.

Όμως πρέπει να το κάνουμε.

Δεν έχουμε άλλη επιλογή
παρά να διεκδικήσουμε ξανά

το μήνυμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων,

τις αρχές τις πίστης μας,

όχι για μας, όχι για τις γυναίκες
στην οικογένεια σας,

όχι για τις γυναίκες σε αυτή την αίθουσα,

ούτε καν για τις γυναίκες εκεί έξω,

αλλά για τις κοινωνίες
που θα μεταμορφωθούν

με τη συμμετοχή των γυναικών.

Και ο μόνο τρόπος για να το καταφέρουμε,

η μόνη επιλογή μας,

είναι να καθίσουμε
και να παραμείνουμε στο τραπέζι.

Σας ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)