< Return to Video

Covalent network solids | Intermolecular forces and properties | AP Chemistry | Khan Academy

  • 0:00 - 0:01
    Biz bərk maddələrin
  • 0:01 - 0:03
    növləri haqqında çox danışmışıq.
  • 0:03 - 0:05
    İon tipli bərk maddələr
    haqqında danışdıq.
  • 0:05 - 0:07
    İonlar bir-birini cəzb etdiyi
  • 0:07 - 0:10
    zaman formalaşır və onlar
  • 0:10 - 0:12
    qəfəs şəkilli struktur əmələ gətirirlər.
  • 0:12 - 0:16
    Biz metallik bərk maddələr gördük və mənfi
  • 0:17 - 0:21
    yüklənmiş elektronlar toplusunda onları
  • 0:21 - 0:24
    müsbət yüklənmiş ionlar olaraq düşündük.
  • 0:24 - 0:27
    Həmçinin bir-birinə molekullararası
    qüvvələr vasitəsilə
  • 0:28 - 0:32
    cəlb olunan fərdi molekullardan formalaşan
  • 0:33 - 0:37
    molekulyar bərk maddələr də gördük.
  • 0:37 - 0:39
    Kovalent bərk maddələri
    fərqləndirən onların
  • 0:40 - 0:44
    kovalent rabitələrdən formalaşan
    şəbəkə əmələ gətirməsidir.
  • 0:45 - 0:47
    Məsələn biz burada
  • 0:47 - 0:50
    silisium və karbonlardan
    ibarət şəbəkə görürük və
  • 0:50 - 0:53
    bu, silisium karbiddir.
  • 0:53 - 0:55
    İndi bəziləriniz düşünə bilər ki,
  • 0:55 - 0:57
    bərk maddədə əvvəllər
    kovalent rabitə görmüşdükmü,
  • 0:57 - 1:00
    məsələn molekulyar bərk maddələr?
  • 1:00 - 1:03
    Bu videoda məhz
  • 1:03 - 1:06
    molekulyar bərk nümunəsini araşdıracağıq.
  • 1:06 - 1:07
    Sizin kovalent rabitə ilə
  • 1:07 - 1:10
    bağlanmış atomlardan
    ibarət molekullarınız var.
  • 1:10 - 1:13
    Lakin onların bərk halda olmasının səbəbi
  • 1:13 - 1:14
    molekulların bir-birlərinə
    molekullararası
  • 1:15 - 1:18
    qüvvələr vasitəsilə cəlb edilməsidir.
  • 1:18 - 1:22
    Əgər sən bərk molekulları əritmək istəsən
  • 1:22 - 1:23
    bu molekullararası qüvvələri
  • 1:23 - 1:25
    dəf etməlisən.
  • 1:25 - 1:28
    Böyük miqyaslı kovalent bərk maddələr
  • 1:28 - 1:31
    şəbəkəsi bu kovalent rabitələrdən düzəlir.
  • 1:31 - 1:34
    Əgər sən bunu birtəhər əritmək istəsən,
  • 1:34 - 1:37
    ümumiyyətlə bu molekullararası qüvvələrdən
  • 1:37 - 1:39
    daha güclü olan kovalent rabitləri aradan
  • 1:39 - 1:41
    yox etməli olacaqsan.
  • 1:41 - 1:43
    Buradan, siz kovalent bərk
    şəbəkənin daha yüksək
  • 1:44 - 1:46
    ərimə nöqtələrinə malik
    olacağını təsəvvür edə bilərsiz.
  • 1:47 - 1:49
    Burada həmçinin elektronlar
    toplusu görmürük.
  • 1:49 - 1:52
    Buna görə də, metal bərk maddələrin əksinə
  • 1:52 - 1:55
    olaraq yaxşı elektrik keçirmirlər.
  • 1:55 - 1:58
    Lakin bu hissəni daha aydın başa düşmək
  • 1:58 - 2:01
    üçün bir neçə başqa bərk
    maddələ şəbəkələrinə baxaq.
  • 2:02 - 2:04
    Solda
  • 2:04 - 2:06
    gördüyünüzün almaz kimi tanınır.
  • 2:06 - 2:08
    Almaz bir birinə sadəcə kovalent rabitə ilə
  • 2:08 - 2:11
    bağlanmış bir qrup karbondan ibarətdir və
  • 2:11 - 2:14
    bu karbonların necə
    bağlandığının quruluşudur.
  • 2:14 - 2:15
    Bildiyimiz
  • 2:15 - 2:18
    kimi almaz ən bərk maddədir.
  • 2:18 - 2:21
    Bu kovalent rabitələr düzülüş istiqamətində
  • 2:21 - 2:25
    itələmə və çəkmə kimi təzyiqə məruz qala bilir.
  • 2:25 - 2:26
    Onu qırmaq çətindir.
  • 2:26 - 2:30
    İndi maraqlı olan odur ki,
  • 2:30 - 2:33
    eyni karbon müxtəlif növ bərk kovalent
  • 2:33 - 2:35
    şəbəkə yarada bilər. Məsələn,
  • 2:35 - 2:37
    buradakı qrafitdir
  • 2:37 - 2:39
    və qrafitlə yəqin ki, çox yaxşı
  • 2:39 - 2:40
    tanışsınız.
  • 2:40 - 2:42
    Qələmlə yazı yazdığınız
  • 2:42 - 2:44
    zaman qrafiti kağızın üzərinə
  • 2:44 - 2:45
    çəkirsiniz.
  • 2:45 - 2:47
    Beləliklə qrafitin görünüşü belədir.
  • 2:47 - 2:49
    Bu kovalent şəbəkə təbəqələridir və
  • 2:49 - 2:53
    bu təbəqələrin hər biri molekullararası
  • 2:53 - 2:54
    qüvvələr ilə bir-birlərini cəzb edirlər.
  • 2:55 - 2:57
    Buna görə də, onu cızmaq asanddır çünki
  • 2:57 - 2:59
    bu təbəqələr bir-birinin
    üstündən sürüşə bilər.
  • 2:59 - 3:02
    Əgər həqiqətən qrafiti əritmək
  • 3:02 - 3:04
    istəyirsizsə,kovalent
    zəncirləri qırmalı olacaqsınız.
  • 3:04 - 3:08
    Kovalent rabitələri aradan
  • 3:08 - 3:10
    qaldırmaq üçün almaz yaxud qrafiti çox
  • 3:10 - 3:13
    yüksək temperaturda əritmək lazımdır.
  • 3:13 - 3:16
    Məslən qrafit 3642 dərəcə
  • 3:16 - 3:21
    selsi dərəcədə sublimasiya edir.
  • 3:21 - 3:23
    Bu videonun başında gördüyümüz
  • 3:23 - 3:24
    Silisium Karbid
  • 3:24 - 3:28
    2830°C-də parçalanır.
  • 3:29 - 3:32
    Burada Silisium dioksidin geniş yayılmış
  • 3:32 - 3:36
    forması olan başqa bir kovalent
    rabitəli bərk maddə
  • 3:37 - 3:39
    verilib və onun ərimə
  • 3:39 - 3:41
    temperaturu 1722 dərəcə
  • 3:41 - 3:46
    selsi olan kvarsdır.
  • 3:47 - 3:49
    Beləliklə, son bir neçə videodan göründüyü kimi
  • 3:49 - 3:52
    bərk maddə formalaşmasının müxtəlif yolları vardır.
  • 3:52 - 3:55
    Bu, ionlarla ola bilər, metal ilə ola bilər,
  • 3:55 - 3:57
    molekullararası qüvvələrlə bir-birlərinə
  • 3:57 - 3:59
    cəlb olunan molekullar ilə ola bilər
  • 3:59 - 4:01
    ya da kovalent rabitələrlə qurulmuş
  • 4:01 - 4:04
    atomların şəbəkəsinə malik ola bilər.
Title:
Covalent network solids | Intermolecular forces and properties | AP Chemistry | Khan Academy
Description:

more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
04:04

Azerbaijani subtitles

Revisions Compare revisions