เจนนิเฟอร์ หลิน (Jennifer Lin) ปาฏิหาริย์ปฏิภาณเปียโน

เจนนิเฟอร์ หลิน (Jennifer Lin) ผู้เป็นทั้งนักเปียโนและคีตกวีได้อวดฝีมือแสดงเปียโนได้ราวปาฏิหาริย์ เธอได้เล่าถึงกระบวนการของการสรรสร้างผลงาน แล้วยังได้ปฏิภาณหรือด้นสดเปียโนด้วยชิ้นงานดนตรีแบบเล่นเดี่ยวที่มีฐานรากมาจากการไล่เรียงตัวโน้ตแบบไร้กฏเกณฑ์ตายตัว

(เสียงปรบมือ)

ขอบคุณค่ะ

ขอบคุณมากๆค่ะ

เหมือนวิทยากรท่านก่อนเลยค่ะ ดิฉันไม่เคยมาร่วมงานของ TED มาก่อนเลยต่ะ

นี่เป็นครั้งแรกเลยที่มาที่นี่ อึ้งเลยค่ะ

(เสียงปรบมือ)

ดิฉันดีใจมากๆ ค่ะที่คุณแอนเดอร์สันเชิญดิฉันมา

ตื้นตันใจจริงๆ นะคะที่มีโอกาสได้มาเล่นเปียโนให้ทุกคนฟัง

เพลงที่ดิฉันเพิ่งเล่นจบไปเป็นเพลงของ โยเซฟ ฮอฟมานน์ ค่ะ (Józef Hofmann)

ชื่อเพลง คาไลโดสโคป (Kaleidoscope)

ฮอฟมานน์ เป็นนักเปียโนและคีตกวีชาวโปแลนด์ในช่วงปลายศตวรรษที่ 19

และเขาก็ได้รับการยอมรับนับถือว่าเป็นนักเปียโนผู้ยิ่งใหญ่ตลอดกาลคนหนึ่งค่ะ

ดิฉันมีงานอีกชิ้นนึงที่อยากเล่นให้คุณฟัง

ชื่อว่า "การแปรทำนองแบบอับเบ็กก์ (Abegg Variations)" โดย โรเบิร์ต ชูมานน์ (Robert Schumann)

คีตกวีชาวเยอรมันในช่วงศตวรรษที่ 19 ค่ะ

ชื่อคำว่า อับเบ็กก์ (ฺAbegg) จริงๆแล้วสะกดด้วยตัว เอ-บี-อี-จี-จี

ซึ่งนั่นเป็นแก่นหลักของเมโลดี้ค่ะ

คำนั้นมาจากชื่อสกุลของเพื่อนหญิงคนหนึ่งของชูมานน์

(เสียงหัวเราะ)

แต่เขาเขียนเพลงนี้ขึ้นสำหรับภรรยาเขานะคะ

(เสียงหัวเราะ)

เพราะฉะนั้น จริงๆแล้วถ้าคุณฟังอย่างพินิจพิเคราะห์

จะเห็นว่ามีรูปแบบการแปรทำนองอยู่ 5 รูปแบบด้วยกันในแนวดนตรีอับเบ็กก์เนี่ยค่ะ

งานชิ้นนี้แต่งขึ้นมาราวปี ค.ศ. 1834 (พ.ศ.2377) ... ถึงแม้จะเก่าไปหน่อย

ดิฉันหวังว่าคุณจะชอบนะคะ

(เสียงปรบมือ)

ตอนนี้ก็มาถึงช่วงที่ดิฉันไม่ชอบล่ะค่ะ

อืม..ก็เพราะว่าคุณแอนเดอร์สันบอกดิฉันว่า

ช่วงต่อไปนี้เรียกว่าช่วง "ประสานพร้อมลื่นไหล (Sync and Flow)" ตอนแรกดิฉันก็ยังสงสัยอยู่ว่า

มีอะไรบ้างที่ดิฉันรู้แล้วคนฉลาดที่นี่เขายังไม่รู้อีก

ฉะนั้น ดิฉันจะเล่าถึงเรื่องการประพันธ์ดนตรี

แม้อย่างนั้น ดิฉันก็ไม่รู้ว่าจะเริ่มยังดี

ดิฉันแต่งเพลงได้ยังไงนะเหรอคะ?

ดิฉันว่า ยามาฮา (Yamaha) สอนเราถึงวิธีการแต่งเพลงได้อย่างเยี่ยมยอดเลยค่ะ

ขั้นแรก ดิฉันก็จะคิดแนวไว้ก่อน หลายๆแนว

ุซึ่งเราก็แค่มาด้นสดๆที่เปียโนนี่ได้เลย

จากนั้น ดิฉันก็จะเลือกแนวใดแนวหนึ่งให้มาเป็นแนวดนตรีหลัก เป็นท่วงทำนองหลัก

เหมือนกันกับ อับเบ็กก์ ที่คุณได้ฟังไปเมื่อกี้

พอได้แนวดนตรีหลักแล้ว ดิฉันก็จะต้องเลือก

ว่าจะใช้รูปแบบดนตรีจากทั้งหมดที่มีว่าดิฉันจะอยากได้สไตล์แบบไหน

และปีนี้เป็นปีที่ดิฉันแต่งเพลงคลาสสิกสไตล์โรแมนติกค่ะ

ดังนั้น เพื่อสร้างแรงบันดาลใจ ดิฉันจะฟังดนตรีของลิสซ์ท์ (Liszt) กับไชคอฟสกี (Tchaikovsky)

แล้วก็คีตกวียุคโรแมนติกที่โดดเด่นทุกคนเลยค่ะ

ขั้นต่อไป ดิฉันจะร่างโครงดนตรีของงานทั้งชิ้นกับอาจารย์ของดิฉันค่ะ

พวกอาจารย์ช่วยดิฉันในการร่างแผนของเพลงทั้งชิ้น

แล้วถัดไป ส่วนที่ยากก็คือการเอาแนวคิดทางดนตรีไปเติมให้เต็ม

เพราะว่ามันต้องใช้ความคิดค่ะ

พอชิ้นงานเริ่มเป็นรูปเป็นเรื่อง

ขอโทษทีค่ะ เป็นรูปเป็นร่างค่ะ

จากนั้นเราก็ต้องขัดเกลาชิ้นงานของเรา ขัดเกลาตรงรายละเอียดค่ะ

จากนั้นก็ต้องขัดเกลาการแสดงทั้งชิ้นงานของดนตรีที่เราแต่งขึ้น

อ้อ มีอย่างนึงที่ดิฉันชอบทำค่ะ คือ การวาดภาพ

วาดภาพ เพราะดิฉันชอบวาดนั่นนี่ ก็พวกการ์ตูนญี่ปุ่นอะค่ะ

ดิฉันคิดว่าวัยรุ่นสมัยนี้กำลังคลั่งไคล้เชียวหล่ะค่ะ

พอดิฉันทราบว่าตัวเองชอบ

ดิฉันก็เลยสร้างสรรค์งานดนตรีไปพร้อมๆกับการสร้างสรรค์ศิลปะค่ะ

เพราะว่าแรงจูงใจหรือไอเดียเริ่มต้นสำหรับการเขียนภาพ

ก็คือตัวการ์ตูน เราก็อยากจะิคิดว่าเราจะวาดเป็นใครดี

หรือว่าเราอยากจะวาดตัวการ์ตูนขึ้นมาใหม่เลย

จากนั้นเราก็ต้องมาคิดอีกว่าเราจะวาดตัวการ์ตูนแบบนั้นยังไง

ตัวอย่างนะคะว่าจะใช้กระดาษแผ่นนี้

หรือจะวาดลงคอมพิวเตอร์

หรือว่าจะวาดกระจายสองหน้ากระดาษเหมือนในหนังสือการ์ตูน

ให้มันดูอลังการ ดิฉันคิดว่าอะนะคะ

จากนั้นเราก็ต้องร่างภาพตัวการ์ตูนของเราก่อน

ซึ่งก็เหมือนกับที่เราทำโครงร่างของชิ้นงานดนตรีเลย

จากนั้นเราก็ลงลายปากกาหรือดินสอหรือลงรายละเอียดอะไรก็ตามที่เราอยากได้

จากนั้นก็ตกแต่งภาพเขียนของเรา

มีอยู่อย่างหนึ่งค่ะที่เหมือนกันระหว่างเขียนการ์ตูนกับแต่งเพลง

ก็คือสภาวะของความคิด เพราะว่าดิฉันไม่--

ดิฉันเป็นวัยรุ่นคนหนึ่งที่ว่อกแว่กง่ายมากค่ะ

ถ้าอย่างดิฉันพยายามจะทำการบ้าน

ถ้าดิฉันพยายามจะทำการบ้านแต่ไม่มีความรู้สึกอยากทำเลย

ดิฉันก็จะพยายามวาดภาพ เป็นการฆ่าเวลาอะค่ะคุณ

สิ่งที่เกิดขึ้นก็คือว่า บางครั้งที่ดิฉันเขียนภาพอะไรไม่ได้เอาเสียเลยเนี่ย

หรือดิฉันแต่งเพลงอะไรไม่ได้เลย มันจะเหมือนกันว่า

รู้สึกฟุ้งซ่าน

จนไม่มีสมาธิที่จะทำอะไร

บางที ถ้าเราจัดตารางเวลาอย่างชาญฉลาดแล้วก็ทำได้ตามนั้น

เราก็จะได้งานอะไรเป็นชิ้นเป็นอันออกมา แต่ว่ามันไม่เป็นไปตามธรรมชาติอะค่ะ

สิ่งที่เป็นก็คือ ถ้ามีปาฏิหาริย์เกิดขึ้น

ถ้าอะไรๆเป็นไปตามธรรมชาติ

เราก็จะสามารถสรรสร้างชิ้นงานที่สวยสดงดงามได้ในตอนนั้นเลย

แบบนั้นเลยที่ดิฉันถึงจะเรียกว่า ความลื่นไหล (flow)

เพราะนั่นเป็นตอนที่ทุกสิ่งทุกอย่างลงตัวเป๊ะ เป็นตอนที่เราจะทำอะไรก็ทำได้

เราจะรู้สึกเหมือนว่าเราควบคุมอะไรได้หมด

เราจะทำอะไรที่เราอยากให้เป็นก็ได้ทั้งนั้น

วันนี้ ดิฉันจะไม่เล่นเพลงที่ดิฉันแต่งเองนะคะ เพราะว่า

ถึงดิฉันจะแต่งเสร็จแล้ว แต่ว่าัมันยาวมากๆค่ะ

ดิฉันจะทำแบบนี้แทน ดิฉันจะลองด้นสดค่ะ (improvisation)

ตอนนี้ดิฉันมีกระดาษอยู่ 7 แผ่น

แต่ละแผ่นมีตัวโน้ตดนตรีอยู่แผ่นละตัว

ดิฉันอยากจะขออาสาสมัครขึ้นมาที่นี่แล้วก็เลือกออกมา 5 แผ่นค่ะ

ใครอยากจะขึ้นมานี่แล้วเลือก 5 แผ่นคะ?

พอเสร็จแล้วดิฉันก็จะได้ทำเป็นเมโลดี้ จะดั้นสดๆเลยค่ะ

ว้าว อาสาสมัครมาแล้ว เย้

(เสียงปรบมือ)

ยินดีที่ได้รู้จักค่ะ

โกลดี้ ฮอว์น (Goldie Hawn): ขอบคุณค่ะ เลือก 5 ใช่ม๊า?

เจนนิเฟอร์ หลิน: ใช่แล้วค่ะ เลือก 5 แผ่น ห้าแผ่นไหนก็ได้ค่ะ

โกลดี้: ได้เลย หนึ่ง สอง สาม

โอ๊ะ ดี (D) กับ เอฟ (F) -- คุ้นๆนะเนี่ย

(เสียงหัวเราะ)

เจนนิเฟอร์: อีกแผ่นหนึ่งค่ะ

โกลดี้: ได้ล่ะ อี--แอฟฟอร์ท (E for effort)

เจนนิเฟอร์: คุณจะรังเกียจไหมคะที่จะอ่านตามลำดับว่าคุณเลือกอะไรไปบ้าง

โกลดี้: ได้เลย ซี จี บี เอ และ อี (C G B A E)

เจนนิเฟอร์: ขอบคุณมากค่ะ

โกลดี้: ด้วยความยินดีค่ะ แล้วพวกนี้หละ ทำไงค่ะ

เจนนิเฟอร์: พวกนั้น ดิฉันไม่ใช้แล้วค่ะ ขอบคุณนะคะ

(เสียงปรบมือ)

เอาหล่ะค่ะ คุณสุภาพสตรีท่านเลือกตัว ซี จี บี เอ อี

ดิฉันจะลองเรียงตัวโน้ตพวกนี้ดู

อืม..ฟังดูดีเหมือนกัน

ขอต้องใช้เวลาคิดแป๊บนึงค่ะ

ฉันจะพยายามแต่งเพลงออกมาให้ได้

(เสียงปรบมือ)

เพลงต่อไปหรือเพลงตามคำขอที่ดิฉันจะเล่น

ชื่อว่า "ระบำอลหม่าน (ฺีBumble Boogie)" ของแจ๊ค ฟีนา (Jack Fina) ค่ะ

(เสียงปรบมือ)

(เสียงปรบมือ)