< Return to Video

Fotosynthese en eten in het kort - Amanda Ooten

  • 0:14 - 0:15
    Heb je je ooit afgevraagd
  • 0:15 - 0:18
    waar je dagelijkse voedsel vandaan komt?
  • 0:18 - 0:20
    Zo'n 60% van je eten bestaat uit koolhydraten.
  • 0:20 - 0:22
    Zo'n 60% van je eten bestaat uit koolhydraten.
  • 0:22 - 0:24
    Zoals de naam al aangeeft,
  • 0:24 - 0:25
    bestaan koolhydraten uit koolstof,
  • 0:25 - 0:26
    waterstof
  • 0:26 - 0:27
    en zuurstof.
  • 0:27 - 0:29
    Waar komen deze atomen vandaan
  • 0:29 - 0:31
    en hoe worden ze samen
  • 0:31 - 0:34
    heerlijk voedsel zoals fruit of pasta?
  • 0:34 - 0:36
    Het begint allemaal met de lucht
  • 0:36 - 0:38
    die je nu uitademt,
  • 0:38 - 0:41
    vooral de kooldioxidemoleculen.
  • 0:41 - 0:43
    Planten ademen diezelfde kooldioxide in
  • 0:43 - 0:44
    Planten ademen diezelfde kooldioxide in
  • 0:44 - 0:47
    door poriën in hun huid: stomata.
  • 0:47 - 0:49
    Planten drinken via hun wortels water
  • 0:49 - 0:52
    met daarin de nodige zuurstof- en waterstofatomen
  • 0:52 - 0:53
    en hun elektronen,
  • 0:53 - 0:55
    om koolhydraten te kunnen bouwen.
  • 0:55 - 0:57
    Wat is dat?
  • 0:57 - 0:59
    Dat is een speciale organel
  • 0:59 - 1:00
    binnenin plantenbladeren:
  • 1:00 - 1:02
    een chloroplast.
  • 1:02 - 1:04
    Hij is groen vanwege chlorofyl,
    een speciaal lichtabsorberend pigment.
  • 1:04 - 1:06
    Hij is groen vanwege chlorofyl,
    een speciaal lichtabsorberend pigment.
  • 1:06 - 1:09
    Elk blad heeft zo'n 44.000 cellen
  • 1:09 - 1:11
    en elke cel heeft 20 tot 100 chloroplasten.
  • 1:11 - 1:14
    en elke cel heeft 20 tot 100 chloroplasten.
  • 1:14 - 1:18
    Dat kunnen wel 4,4 miljoen chloroplasten zijn!
  • 1:18 - 1:19
    Je hebt waarschijnlijk gemerkt
  • 1:19 - 1:22
    dat we het hebben over fotosynthese.
  • 1:22 - 1:23
    Misschien vraag je je af
  • 1:23 - 1:26
    wanneer de zon haar intrede gaat doen.
  • 1:26 - 1:28
    We gaan terug naar dat originele watermolecuul.
  • 1:28 - 1:31
    De plant moet dit watermolecuul splijten
  • 1:31 - 1:33
    om de elektronen te bemachtigen.
  • 1:33 - 1:36
    Dat kan de plant niet alleen.
  • 1:36 - 1:39
    Ze heeft hulp nodig van de energierijke zonnestralen.
  • 1:39 - 1:42
    Nu heeft de chloroplast alle bouwstenen --
  • 1:42 - 1:45
    koolstof, waterstof, zuurstof en elektronen --
  • 1:45 - 1:46
    en kan deze gebruiken
    voor de volgende stappen van fotosynthese
  • 1:46 - 1:48
    en kan deze gebruiken
    voor de volgende stappen van fotosynthese
  • 1:48 - 1:51
    om kooldioxidegas te veranderen
  • 1:51 - 1:54
    in het eenvoudige koolhydraat glucose.
  • 1:54 - 1:57
    C6H12O6.
  • 1:57 - 1:59
    Dat glucosemolecuultje helpt dan om
  • 1:59 - 2:01
    grotere en betere koolhydraten te bouwen
  • 2:01 - 2:03
    zoals cellulose.
  • 2:03 - 2:05
    Cellulose is een soort koolhydraat uit planten,
  • 2:05 - 2:07
    die ons lichaam niet kan afbreken.
  • 2:07 - 2:09
    We noemen het vezel
  • 2:09 - 2:10
    en we eten het in groenten als sla,
  • 2:10 - 2:11
    broccoli
  • 2:11 - 2:12
    en selderij.
  • 2:12 - 2:15
    Planten gebruiken cellulose om sterk te blijven.
  • 2:15 - 2:18
    De plant kan die cellulose ook omzetten in zetmeel,
  • 2:18 - 2:20
    een grote molecuul die energie opslaat voor de plant.
  • 2:20 - 2:22
    We zijn dol op zetmeel van planten als aardappels,
  • 2:22 - 2:23
    mais
  • 2:23 - 2:24
    en rijst.
  • 2:24 - 2:26
    Wanneer je planten eet,
  • 2:26 - 2:29
    profiteer je direct van fotosynthese.
  • 2:29 - 2:31
    De plant maakt dingen als zetmeel,
  • 2:31 - 2:31
    dat we eten
  • 2:31 - 2:34
    en dan weer afbreken tot glucose,
  • 2:34 - 2:36
    de eerste vorm die de plant maakte.
  • 2:36 - 2:38
    Vervolgens kunnen de mitochondria in onze cellen --
  • 2:38 - 2:40
    aangedreven door de zuurstof die we ademen --
  • 2:40 - 2:43
    glucose omzetten in pure energiemoleculen: ATP
  • 2:43 - 2:45
    glucose omzetten in pure energiemoleculen: ATP
  • 2:45 - 2:47
    ATP is de kracht achter al het werk
  • 2:47 - 2:49
    dat al je cellen verrichten,
  • 2:49 - 2:50
    zoals communicatie,
  • 2:50 - 2:51
    beweging
  • 2:51 - 2:53
    en transport.
  • 2:53 - 2:56
    Maar waarom moeten we die glucose omzetten in ATP?
  • 2:56 - 2:58
    Vergelijk het eens hiermee.
  • 2:58 - 3:00
    Je mag een zomerbaantje beginnen
  • 3:00 - 3:02
    bij de plaatselijke ijskraam,
  • 3:02 - 3:03
    maar je baas vertelde je net
  • 3:03 - 3:07
    dat ze je in ijsjes zal betalen.
  • 3:07 - 3:09
    Wat ga je met al die ijsjes doen?
  • 3:09 - 3:11
    Wat ga je met al die ijsjes doen?
  • 3:11 - 3:12
    Niets,
  • 3:12 - 3:15
    en daarom vroeg je haar of ze in euro's wil betalen.
  • 3:15 - 3:17
    ATP is net als euro's.
  • 3:17 - 3:20
    Het is de munt die alle levende cellen gebruiken,
  • 3:20 - 3:22
    terwijl glucose
  • 3:22 - 3:24
    een beetje is als die ijsjes.
  • 3:24 - 3:27
    Zelfs planten hebben mitochondriën in hun cellen
  • 3:27 - 3:30
    om de glucose af te breken
    waarvan ze ATP maken.
  • 3:30 - 3:32
    Zoals je kan zien
  • 3:32 - 3:34
    zijn mensen en planten nauw verbonden.
  • 3:34 - 3:35
    De lucht die we uitademen
  • 3:35 - 3:37
    gebruiken planten om de koolhydraten te maken
  • 3:37 - 3:39
    waar we zo dol op zijn.
  • 3:39 - 3:41
    Tegelijkertijd stoten ze precies die zuurstofmoleculen uit
  • 3:41 - 3:43
    Tegelijkertijd stoten ze precies die zuurstofmoleculen uit
  • 3:43 - 3:44
    die wij nodig hebben om te ademen
  • 3:44 - 3:47
    zodat onze mitochondriën
  • 3:47 - 3:49
    die heerlijke koolhydraat-maaltijd kunnen afbreken.
Title:
Fotosynthese en eten in het kort - Amanda Ooten
Description:

Bekijk de volledige les: http://ed.ted.com/lessons/the-simple-but-fascinating-story-of-photosynthesis-and-food-amanda-ooten

Fotosynthese is een essentieel deel van de uitwisseling tussen mensen en planten. Amanda Ooten leidt ons door het proces van fotosynthese, legt het verband uit tussen fotosynthese en koolhydraten, zetmeel en vezels, en vertelt wat de lucht die we ademen te maken heeft met het voedsel dat we eten.

(Les door Amanda Ooten, animatie door Bouncepad Collective)
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:01

Dutch subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.