Prosta historia fotosyntezy i jedzenia - Amanda Ooten
-
0:14 - 0:15Zastanawialiście się może,
-
0:15 - 0:18skąd pochodzi jedzenie,
które codziennie jesz? -
0:18 - 0:20Około 60% żywności, którą zjadasz,
-
0:20 - 0:22to węglowodany.
-
0:22 - 0:24Węglowodany, jak nazwa wskazuje,
-
0:24 - 0:25to atomy węgla,
-
0:25 - 0:26wodoru,
-
0:26 - 0:27i tlenu.
-
0:27 - 0:29Ale skąd te atomy pochodzą
-
0:29 - 0:31i jak łączą się ze sobą
-
0:31 - 0:34w takie smakołyki,
jak owoce czy makaron? -
0:34 - 0:36Wszystko zaczyna się od powietrza,
-
0:36 - 0:38które wydobywa się z płuc,
-
0:38 - 0:41a właściwie od cząsteczek
dwutlenku węgla. -
0:41 - 0:43Rośliny wchłaniają
-
0:43 - 0:44dwutlenek węgla
-
0:44 - 0:47przez pory, zwane szparkami.
-
0:47 - 0:49Rośliny piją wodę dzięki korzeniom,
-
0:49 - 0:52aby uzyskać potrzebny tlen i atomy wodoru,
-
0:52 - 0:53i ich elektrony,
-
0:53 - 0:55w celu utworzenia węglowodanów.
-
0:55 - 0:57Co to jest?
-
0:57 - 0:59To organellum roślinne,
-
0:59 - 1:00znajdujące się wewnątrz liści roślin,
-
1:00 - 1:02zwane chloroplastem.
-
1:02 - 1:04Jest zielone, bo ma specjalny pigment
pochłaniający światło, -
1:04 - 1:06chlorofil.
-
1:06 - 1:09Każdy liść ma około 44.000 komórek,
-
1:09 - 1:11a każda komórka może mieć
-
1:11 - 1:14od 20 do 100 chloroplastów.
-
1:14 - 1:18To w sumie
aż 4 400 000 chloroplastów! -
1:18 - 1:19Już pewnie zgadłeś,
-
1:19 - 1:22że mówimy o procesie fotosyntezy
-
1:22 - 1:23i pewnie się zastanawiasz,
-
1:23 - 1:26jaką rolę w tym procesie odgrywa słońce.
-
1:26 - 1:28Wróćmy jednak do cząsteczki wody.
-
1:28 - 1:31Zadaniem rośliny jest
rozszczepienie cząsteczki wody tak, -
1:31 - 1:33aby mogła pobrać z niej elektrony.
-
1:33 - 1:36Jednak roślina sama tego nie potrafi.
-
1:36 - 1:39Potrzebuje pomocy wysokoenergetycznych
promieni słońca. -
1:39 - 1:42Kiedy chloroplast posiada wszystkie
niezbędne składniki: -
1:42 - 1:45węgiel, wodór, tlen i elektrony,
-
1:45 - 1:46to może je wykorzystać
-
1:46 - 1:48do ukończenia procesu fotosyntezy,
-
1:48 - 1:51przekształcając dwutlenek węgla
-
1:51 - 1:54w węglowodany proste,
zwane glukozą, -
1:54 - 1:57C-6-H-12-O-6.
-
1:57 - 1:59Te małe cząsteczki glukozy
pomagają budować -
1:59 - 2:01większe i lepsze węglowodany,
-
2:01 - 2:03jak celuloza.
-
2:03 - 2:05Celuloza jest to rodzaj
roślinnych węglowodanów, -
2:05 - 2:07który dla naszego organizmu
jest niestrawny. -
2:07 - 2:09Nazywamy go błonnikiem
-
2:09 - 2:10i możemy go znaleźć w warzywach,
takich jak sałata, -
2:10 - 2:11brokuły,
-
2:11 - 2:12i seler.
-
2:12 - 2:15Rośliny wykorzystują celulozę
do zachowania siły. -
2:15 - 2:18Mogą one również
przetworzyć glukozę w skrobię, -
2:18 - 2:20duże cząsteczki,
magazynujące energię. -
2:20 - 2:22Kochamy jeść skrobię,
np. w postaci ziemniaków, -
2:22 - 2:23kukurydzy,
-
2:23 - 2:24i ryżu.
-
2:24 - 2:26Zatem, jedząc rośliny,
-
2:26 - 2:29czerpiemy korzyść z fotosyntezy.
-
2:29 - 2:31Rośliny produkują skrobię,
-
2:31 - 2:31którą jemy,
-
2:31 - 2:34a następnie rozkładamy
ponownie do glukozy, -
2:34 - 2:36produktu pierwotnego.
-
2:36 - 2:38Następnie mitochondria w naszych komórkach,
-
2:38 - 2:40zasilane przez wdychany tlen,
-
2:40 - 2:43przekształca glukozę
w cząsteczki czystej energii -
2:43 - 2:45o nazwie ATP.
-
2:45 - 2:47ATP stymuluje pracę
-
2:47 - 2:49każdej komórki ciała,
-
2:49 - 2:50ich komunikację,
-
2:50 - 2:51ruch
-
2:51 - 2:53i transport.
-
2:53 - 2:56Ale dlaczego musimy
przetwarzać glukozę na ATP? -
2:56 - 2:58Pomyśl.
-
2:58 - 3:00Z radością zaczynasz pracę
-
3:00 - 3:02na stoisku z lodami,
-
3:02 - 3:03ale szef oznajmia,
-
3:03 - 3:07że będzie płacić ci lodami.
-
3:07 - 3:09Cóż możesz z nimi zrobić?
-
3:09 - 3:11Cóż możesz z nimi zrobić?
-
3:11 - 3:12Nic,
-
3:12 - 3:15więc uprzejmie prosisz
o wypłatę w dolarach. -
3:15 - 3:17ATP jest podobnie do pieniędzy.
-
3:17 - 3:20To waluta wykorzystywana
przez wszystkie komórki, -
3:20 - 3:22natomiast glukoza
-
3:22 - 3:24jest jak lody.
-
3:24 - 3:27Nawet rośliny mają
w komórkach mitochondria -
3:27 - 3:30do przetwarzania glukozy na ATP.
-
3:30 - 3:32Zatem, jak widać,
-
3:32 - 3:34ludzi i rośliny
są nierozerwalnie ze sobą złączeni. -
3:34 - 3:35Wydychane powietrze
-
3:35 - 3:37rośliny zużywają
do produkcji węglowodanów, -
3:37 - 3:39które tak bardzo lubimy.
-
3:39 - 3:41A podczas tego
-
3:41 - 3:43produkują te same cząsteczki tlenu,
-
3:43 - 3:44którymi my oddychamy,
-
3:44 - 3:47aby nasze mitochondria mogły przetworzyć
-
3:47 - 3:49pyszne węglowodanowe posiłki.
- Title:
- Prosta historia fotosyntezy i jedzenia - Amanda Ooten
- Description:
-
Obejrzyj całą lekcję pod adresem: http://ed.ted.com/lessons/the-simple-but-fascinating-story-of-photosynthesis-and-food-amanda-ooten
Fotosynteza jest istotną częścią wymiany pomiędzy ludźmi
i roślinami. Amanda Ooten przeprowadza nas przez proces fotosyntezy oraz opowiada o relacji między fotosyntezą i węglowodanami, skrobią i błonnikiem... Mówi także o tym, jak powietrze, którym oddychamy, jest związane z jedzeniem, które spożywamy.Lekcja: Amanda Ooten, animacja: Bouncepad Collective.
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:01
![]() |
TED Translators admin edited Polish subtitles for The simple story of photosynthesis and food - Amanda Ooten | |
![]() |
Krystian Aparta approved Polish subtitles for The simple story of photosynthesis and food - Amanda Ooten | |
![]() |
Krystian Aparta commented on Polish subtitles for The simple story of photosynthesis and food - Amanda Ooten | |
![]() |
Krystian Aparta edited Polish subtitles for The simple story of photosynthesis and food - Amanda Ooten | |
![]() |
Krystian Aparta edited Polish subtitles for The simple story of photosynthesis and food - Amanda Ooten | |
![]() |
Rysia Wand accepted Polish subtitles for The simple story of photosynthesis and food - Amanda Ooten | |
![]() |
Lena Capa commented on Polish subtitles for The simple story of photosynthesis and food - Amanda Ooten | |
![]() |
Rysia Wand commented on Polish subtitles for The simple story of photosynthesis and food - Amanda Ooten |