< Return to Video

Trzy prawa Newtona przy pomocy roweru - Joshua Manley

  • 0:14 - 0:17
    Wiadomo, że trudniej jest
    ruszyć rowerem z miejsca
  • 0:17 - 0:20
    niż pedałować ze stałą prędkością.
  • 0:20 - 0:23
    Czemu rower się porusza?
  • 0:23 - 0:26
    Czemu do przodu,
    a nie do tyłu czy w bok?
  • 0:26 - 0:29
    Mało kto się nad tym zastanawia.
  • 0:29 - 0:31
    Dopiero w XVII wieku
  • 0:31 - 0:34
    Isaac Newton opisał
    podstawowe prawa ruchu
  • 0:34 - 0:37
    i poznaliśmy odpowiedź
    na te pytania.
  • 0:37 - 0:40
    Newton zauważył,
    że jak coś raz się zacznie,
  • 0:40 - 0:43
    to dużo łatwiej to kontynuować.
  • 0:43 - 0:46
    Nieruchomy rower stoi,
  • 0:46 - 0:48
    a poruszony jedzie.
  • 0:48 - 0:50
    Obiekty w ruchu poruszają się,
  • 0:50 - 0:52
    a nieruchome stoją.
  • 0:52 - 0:55
    To pierwsze prawo Newtona,
  • 0:55 - 0:59
    czyli prawo bezwładności,
    czyli wyszukane stwierdzenie,
  • 0:59 - 1:03
    że ruchome obiekty same z siebie
    nie przyspieszają, nie zwalniają i nie skręcają.
  • 1:03 - 1:09
    Trzeba pokonać bezwładność,
    by ruszyć rowerem.
  • 1:09 - 1:12
    Teraz rozumiemy bezwład,
  • 1:12 - 1:14
    ale co pozawala go pokonać?
  • 1:14 - 1:17
    Odpowiedzią jest drugie prawo Newtona.
  • 1:17 - 1:20
    które matematycznie mówi,
  • 1:20 - 1:24
    że siła jest iloczynem
    masy i przyspieszenia.
  • 1:24 - 1:27
    By przyspieszyła,
  • 1:27 - 1:29
    trzeba zastosować siłę.
  • 1:29 - 1:31
    Im więcej siły
  • 1:31 - 1:34
    tym szybszy ruch.
    Im cięższy rower
  • 1:34 - 1:36
    i im więcej ważysz,
  • 1:36 - 1:39
    tym więcej siły potrzeba,
    by ruszyć.
  • 1:39 - 1:43
    Ciężko pedałować rowerem
    ważącym 4500 kg.
  • 1:43 - 1:48
    To siła pchania nóg
  • 1:48 - 1:51
    pozwala na przezwyciężenie
    prawa bezwładności.
  • 1:51 - 1:54
    Im większy nacisk na pedały,
    tym większa siła
  • 1:54 - 1:56
    i tym szybsze przyspieszenie.
  • 1:56 - 1:58
    Ostatnie pytanie:
  • 1:58 - 2:00
    kiedy rower rusza,
  • 2:00 - 2:02
    to dlaczego jedzie do przodu?
  • 2:02 - 2:05
    Według trzeciego prawa Newtona,
  • 2:05 - 2:07
    każdej akcji towarzyszy
    przeciwna reakcja.
  • 2:07 - 2:11
    Co się dzieje
    z upuszczoną piłką?
  • 2:11 - 2:13
    Uderza o podłogę
  • 2:13 - 2:15
    i działa na nią z siłą do dołu.
  • 2:15 - 2:17
    To akcja.
  • 2:17 - 2:21
    Podłoga pcha piłeczkę
    z tą samą siłą,
  • 2:21 - 2:24
    lecz w górę,
  • 2:24 - 2:27
    przez co piłka się odbija.
  • 2:27 - 2:29
    Podłoga i piłka tworzą tak zwaną
  • 2:29 - 2:32
    parę "akcja-reakcja".
    Z rowerem jest nieco trudniej.
  • 2:32 - 2:35
    Koła kręcą się
    jak wskazówki zegara,
  • 2:35 - 2:39
    fragmenty obu opon
    dotykają ziemi,
  • 2:39 - 2:41
    pchając ją do tyłu - akcja.
  • 2:41 - 2:45
    Ziemia pcha do przodu
    z tą samą siłą
  • 2:45 - 2:48
    każdą z opon - reakcja.
  • 2:48 - 2:53
    Opony i ziemia
    tworzą pary "akcja-reakcja".
  • 2:53 - 2:56
    Ponieważ Ziemia jest
    dużo większa od roweru,
  • 2:56 - 2:59
    siła parcia opon
  • 2:59 - 3:02
    praktycznie nie pcha jej w tył.
  • 3:02 -
    Dlatego poruszasz się do przodu.
Title:
Trzy prawa Newtona przy pomocy roweru - Joshua Manley
Description:

Obejrzyj całą lekcję na: http://ed.ted.com/lessons/joshua-manley-newton-s-3-laws-with-a-bicycle

Dlaczego ciężko byłoby pedałować 4500 kilogramowy rower? To proste wytłumaczenie pokazuje, jak trzy prawa Newtona mogą pomóc w jeździe na rowerze.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:33

Polish subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.