-
Burada bizdən 20 və 40-ın ən böyük ortaq
-
böləni soruşulur.
-
Başqa sözlə desək,
-
ƏBOB. 20 və 40-ın ən böyük
-
ortaq böləni = ?
-
Ən böyük ortaq bölən çox özəl bir termindir,
-
amma burada sadəcə
-
20 və 40-a bölünə bilən ən böyük ortaq
bölən soruşulur.
-
Bu biraz asan görünür,
-
çünki 20 əslində 40-a bölünə bilir.
-
Başqa sözlə desək,
-
40 20-yə qalıqsız bölünür.
-
Düşünürəm ki, 20 və 40-ın ən böyük ortaq
-
böləni elə 20-dir.
-
20 ədədi 20 vur 1-ə, 40 isə 20 vur 2-ə
bərabərdir.
-
Bu halda, gəlin
-
bir parça kağız götürək.
-
Bura 20 yaza bilərik.
-
Gəlin bir neçə nümunəyə baxaq.
-
Bizdən 10 və 7-nin ən böyük ortaq
-
böləni soruşulur.
-
Gəlin bunun üçün kağızımızı gətirək.
-
Deməli, 10 və 7-nin ən böyük ortaq böləni.
-
Gəlin bunu yazaq.
-
Burada 10 verilib.
-
Biz burada 10 və 7-nin ƏBOB-unu tapmalıyıq.
-
Bunu həll etməyin iki yolu var.
-
Birinci yolu, siz bütün vuruqları ayıra bilərsiniz:
-
sadə vuruqları yox, digərlərini də,
-
hansının daha böyük olduğunu tapa bilərsiniz
-
və ya hər ikisinə uyğun olan ən böyük
vuruğu tapa bilərsiniz.
-
Məsələn, deyə bilərsiniz ki, bu 10 ədədidir
-
və onu 1 vur 10 və ya 2 vur 5 kimi
ifadə edə bilərəm.
-
1, 2, 5 və 10.
-
Bunlar 10-un vuruqlarıdır.
-
Bunları həm də 10-un bölənləri kimi
adlandıra bilərik.
-
Bu hərdən ən böyük ortaq vuruq da adlanır.
-
Yeddinin vuruqları hansılardır?
-
7 sadədir.
-
Onun sadəcə iki vuruğu var: 1 və özü.
-
Ən böyük ortaq bölən hansıdır?
-
Burada ortaq sadəcə bir bölən var, o da 1-dir.
-
1 tək ortaq böləndir.
-
10 və 7-nin ən böyük ortaq böləni
-
və ya ən böyük ortaq vuruğu
1-ə bərabərdir.
-
Gəlin bunu yazaq.
-
1.
-
Daha bir misal həll edək.
-
21 və 30-un ən böyük ortaq böləni hansıdır?
-
Bu bunu deməyin sadəcə bir yoludur.
-
Həll etmək istədiyimiz ədədlər 21 və 30-dur.
-
Biz ən böyük ortaq böləni tapmaq istəyirik
-
və mən 21 və 30-un ən böyük ortaq bölənini
-
yaza bilərəm.
-
Bir daha, bunu etməyin iki yolu var.
-
Mən bunu axrıncı dəfə bütün vuruqları
-
ayıraraq etdim.
-
Gəlin bunu sürətlə edək.
-
Əgər 21 deyirəmsə, onun vuruqları hansılardır?
-
Deməli, 1, 21, 3 və 7.
-
Hamısı bunlar olmalıdır.
-
30 ədədi isə 1 və 30, 2 və 15, 3 və əslində
-
gəlin belə yazaq.
-
Elə yazım ki, biraz boş yer qalsın.
-
Deməli, 1 və 30.
-
2 və 15.
-
3 və 10.
-
5 və 6.
-
Bunlar 30-un bütün vuruqlarıdır.
-
Bəs ortaq olanları hansılardır?
-
Deməli, 1 ortaq vuruqdur.
-
3 də ortaq vuruqdur.
-
Bəs ən böyük ortaq vuruq və ya
-
ən böyük ortaq bölən hansıdır?
-
Bu, 3 olacaq.
-
Bura 3 yazaq.
-
İndi isə, başqa bir üsuldan danışacam.
-
Gəlin sizə fərqli bir üsul göstərim
-
və bu sadə vuruqlara ayırma adlanır.
-
Əgər 21-i sadə vuruqlara ayırırqsa, onda
-
o, 3-ə bölünə bilir.
-
21 3 vur 7-dir.
-
30-u sadə vuruqlara ayırdıqda, 3 vur 10
-
və 10 ədədi 2 vur 5-dir.
-
Ən böyük mümkün ədədləri qurmaq üçün
-
21 və 30 ədədindən hansı
-
vuruqları götürə bilərik?
-
Sadə vuruqlara ayırdıqda,
-
ortaq olan tək rəqəm 3-dür.
-
Biz 21 və 30-un ən böyük ortaq vuruğunun
-
və ya böləninin 3 olduğunu deyə bilərik.
-
Əgər burada ortaq bir şey görmürsünüzsə,
-
onda ən böyük ortaq bölənin bir olduğunu
deyə bilərsiniz.
-
Gəlin sizə başqa maraqlı nümunə verim,
-
beləcə hər şeyi anlaya bilərik.
-
Fərz edin ki, ədədlərimiz 21 və 30 deyil,
-
bizə 105 və 30-un ən böyük ortaq
-
bölənləri lazımdır.
-
Əgər sadə vuruqlara ayırsaq,
-
onda daha yaxşı görünəcək.
-
Əslində 105-in bütün vuruqlarını
-
tapmaq biraz çətin olacaq, amma
-
sadə vuruqlara ayırsanız, onda 105-in
-
5-ə bölünə bildiyini görəcəksiniz.
-
105 ədədi 5 vur 21-ə bərabərdir və
21 3 vur 7-dir.
-
105-i sadə vuruqlara ayırdıqda
-
əgər artan sıra ilə yazsam 3 vur 5
-
vur 7 olar.
-
30-u sadə vuruqlara ayıranda isə,
-
30 ədədi 2 vur 3 vur 5 olar.
-
Ortaq sadə vuruqların və ya bölənlərin
-
sayı neçədir?
-
Hər ikisində 3 və 5 rəqəmləri var.
-
Ən böyük ortaq vuruq və ya bölən
-
bu ikisinin hasili olacaq.
-
Bu halda, 105 və 30-un ƏBOB-u
-
3 vur 5, yəni 15-dir.
-
Hər iki üsulla edə bilərsiniz.
-
Siz sadəcə ənənəvi bölənləri və ya vuruqları
-
ayıra bilər və ən böyük ortaq olanlarını
-
tapa bilərsiniz.
-
Ya da onu daha çox vuruqlara ayıra bilər,
-
yəni sadə vuruqlara və daha sonra
-
ən böyük ortaq sadə vuruğu tapa bilər
-
və onların hasilləri ən böyük ortaq
-
vuruq olar.
-
Hər iki ədəd bölünə bilən ən böyük ortaq ədəddir.
Khan Academy
