< Return to Video

Patofizjologia przewlekłego zapalenia oskrzeli | Choroby układu oddechowego | NCLEX-RN | Khan Academy

  • 0:02 - 0:04
    Zanim przejdziemy do tego,
  • 0:04 - 0:06
    w jaki sposób rozwija się przewlekłe zapalenie oskrzeli (PZO),
  • 0:06 - 0:07
    przypomnę jedną z podstawowych zasad funkcjonowania organizmu.
  • 0:07 - 0:10
    przypomnę jedną z podstawowych zasad funkcjonowania organizmu.
  • 0:10 - 0:11
    Niech to będzie przykładowy
  • 0:11 - 0:13
    naturalny otwór ciała.
  • 0:13 - 0:16
    Zaznaczę tu środowisko zewnętrzne.
  • 0:16 - 0:18
    Przez każdy taki otwór
  • 0:18 - 0:21
    do wnętrza organizmu może dostać się jakiś czynnik drażniący,
  • 0:21 - 0:23
    coś obcego,
  • 0:23 - 0:25
    co indukuje stan zapalny.
  • 0:25 - 0:29
    W takim wypadku, podstawowym mechanizmem obronnym
  • 0:29 - 0:32
    jest mobilizacja gruczołów
  • 0:32 - 0:36
    do wydzielania większej ilości śluzu.
  • 0:36 - 0:40
    Powstały płyn miesza się z czynnikami drażniącymi
  • 0:40 - 0:42
    i może zostać dzięki temu
  • 0:42 - 0:44
    łatwiej usunięty z organizmu.
  • 0:44 - 0:46
    Myślę, że bez problemu możesz wskazać
  • 0:46 - 0:48
    przykłady takich mechanizmów.
  • 0:48 - 0:49
    Chociażby łzy.
  • 0:49 - 0:51
    Jeśli coś trafi do naszego oka
  • 0:51 - 0:53
    to zaczyna ono łzawić, prawda?
  • 0:53 - 0:54
    W ten sposób mechanicznie pozbywamy się intruza z naszego oka.
  • 0:54 - 0:57
    W ten sposób mechanicznie pozbywamy się intruza z naszego oka.
  • 0:57 - 1:00
    Inny przykład to wydzielina z nosa, katar.
  • 1:00 - 1:01
    Inny przykład to wydzielina z nosa, katar.
  • 1:01 - 1:03
    Ma ona za zadanie
  • 1:03 - 1:04
    usunąć niechciane drobiny,
  • 1:04 - 1:06
    które dostały się do naszego nosa.
  • 1:06 - 1:09
    Trzecim przykładem, który ma największe znaczenie
  • 1:09 - 1:10
    w kontekście dzisiejszego tematu
  • 1:10 - 1:12
    jest flegma.
  • 1:12 - 1:15
    Gdy coś dostaje się do naszego gardła lub płuc,
  • 1:15 - 1:17
    ich ściany wydzielają śluz,
  • 1:17 - 1:19
    z którego formuje się flegma.
  • 1:19 - 1:21
    Dodatkowo dochodzi do uruchomienia
  • 1:21 - 1:23
    odruchu kaszlu.
  • 1:23 - 1:25
    Dorysuję tu jeszcze mięśniówkę gładką
  • 1:25 - 1:28
    znajdującą się w ścianie dróg oddechowych.
  • 1:28 - 1:31
    znajdującą się w ścianie dróg oddechowych.
  • 1:31 - 1:35
    Kiedy dochodzi do drażnienia,
  • 1:35 - 1:36
    te mięśnie kurczą się
  • 1:36 - 1:37
    i pojawia się kaszel,
  • 1:37 - 1:39
    który wyrzuca flegmę na zewnątrz.
  • 1:39 - 1:41
    Pamiętajmy jednak o tym,
  • 1:41 - 1:42
    że jest to pierwsza linia obrony organizmu.
  • 1:42 - 1:45
    To coś pożądanego,
  • 1:45 - 1:47
    chcemy żeby organizm tak się zachowywał.
  • 1:47 - 1:49
    W przewlekłym zapaleniu oskrzeli
  • 1:49 - 1:51
    "tego dobrego" jest niestety za dużo.
  • 1:51 - 1:54
    Produkcja śluzu jest tak intensywna,
  • 1:54 - 1:57
    że płuca nie są w stanie się go pozbyć,
  • 1:57 - 1:59
    to już przedobrzenie
  • 1:59 - 2:02
    i pojawia się PZO.
  • 2:02 - 2:05
    Drażnienie wywołuje stan zapalny
  • 2:05 - 2:07
    w obrębie dróg oddechowych
  • 2:07 - 2:11
    i mamy przewlekłe zapalenie oskrzeli.
  • 2:11 - 2:13
    Narysuję drogi oddechowe.
  • 2:13 - 2:15
    Tchawica,
  • 2:15 - 2:20
    dalej oskrzela główne i ich odgałęzienia
  • 2:20 - 2:22
    oraz odgałęzienia tych odgałęzień
  • 2:22 - 2:25
    i tak dalej.
  • 2:25 - 2:25
    i tak dalej.
  • 2:25 - 2:28
    Stają się coraz mniejsze
  • 2:28 - 2:30
    i obejmują całe płuca.
  • 2:30 - 2:33
    Jak już dobrze wiesz, tlen wędruje do płuc
  • 2:33 - 2:37
    a dwutlenek węgla je opuszcza.
  • 2:37 - 2:38
    W normalnych warunkach
  • 2:38 - 2:42
    drogi oddechowe są "czyste" i powietrze może swobodnie przez nie przepływać.
  • 2:42 - 2:44
    To zmienia się, gdy coś je podrażnia.
  • 2:44 - 2:47
    Czynnikiem, który najczęściej
  • 2:47 - 2:48
    wywołuje drażnienie płuc
  • 2:48 - 2:50
    jest oczywiście dym papierosowy.
  • 2:50 - 2:54
    Przyjrzyjmy się temu papierosowi.
  • 2:54 - 2:57
    wydobywa się z niego dym, który jest w rzeczywistości
  • 2:57 - 3:00
    mieszaniną milionów cząsteczek
  • 3:00 - 3:03
    mogących osiadać w naszych płuchach.
  • 3:03 - 3:07
    W odpowiedzi na to, gruczoły znajdujące się w ścianie dróg oddechowych
  • 3:07 - 3:09
    zaczynają wydzielać śluz.
  • 3:09 - 3:11
    Jak już wspominałam, jest to cześć
  • 3:11 - 3:13
    naturalnej odpowiedzi obronnej.
  • 3:13 - 3:16
    W przypadku PZO mamy z tym do czynienia przewlekle.
  • 3:16 - 3:16
    Dzieje się tak codziennie, przez wiele lat.
  • 3:16 - 3:18
    Dzieje się tak codziennie, przez wiele lat.
  • 3:18 - 3:22
    Drogi oddechowe nie są już tak "czyste" jak powinny,
  • 3:22 - 3:23
    wypełniają się śluzem.
  • 3:23 - 3:27
    To tak, jakbyś zamiast wody
  • 3:27 - 3:30
    pił przez słomkę gęsty shake.
  • 3:30 - 3:32
    pił przez słomkę gęsty shake.
  • 3:32 - 3:36
    Nie przechodzi on przez nią tak łatwo jak woda,
  • 3:36 - 3:37
    słomka zapycha się
  • 3:37 - 3:39
    i trzeba użyć więcej siły żeby go wypić.
  • 3:39 - 3:43
    Podobnie jest ze śluzem w drogach oddechowych.
  • 3:43 - 3:45
    Jego nadmiar może zaczopować jakieś odgałęzienie
  • 3:45 - 3:48
    i uniemożliwić wymianę gazową
  • 3:48 - 3:49
    w części płuca.
  • 3:49 - 3:52
    Zależnie od stopnia zaawansowania choroby
  • 3:52 - 3:54
    różne części płuc
  • 3:54 - 3:57
    mogą zostać wyłączone z wentylacji.
  • 3:57 - 3:59
    Zawsze powinniśmy mieć tu na uwadze palenie papierosów,
  • 3:59 - 4:00
    ale nie jest to jedyna przyczyna PZO.
  • 4:00 - 4:02
    ale nie jest to jedyna przyczyna PZO.
  • 4:02 - 4:04
    Może być nią też zanieczyszczenie powietrza.
  • 4:04 - 4:07
    W smogu także znajdują się miliony
  • 4:07 - 4:10
    substancji drażniących.
  • 4:10 - 4:12
    W niektórych krajach stanowi to ogromny problem
  • 4:12 - 4:15
    i zapadalność na PZO jest bardzo duża.
  • 4:15 - 4:16
    Wśród górników takim czynnikiem
  • 4:16 - 4:18
    jest pył węglowy.
  • 4:18 - 4:21
    Wśród pracowników budowy - azbest.
  • 4:21 - 4:23
    Narażeni są też pracownicy stoczni.
  • 4:23 - 4:26
    Każdy, kto codziennie jest wystawiony
  • 4:26 - 4:28
    na działanie substancji podrażniających
  • 4:28 - 4:30
    drogi oddechowe.
  • 4:30 - 4:32
    Teraz, palenie papierosów przez kilka dni
  • 4:32 - 4:34
    spowoduje oczywiście nadprodukcję śluzu,
  • 4:34 - 4:35
    ale nie nazwiemy tego jeszcze PZO.
  • 4:35 - 4:38
    W patofizjologii tego schorzenia
  • 4:38 - 4:41
    ważny jest także przerost gruczołów śluzowych.
  • 4:41 - 4:43
    Musi dojść do zmian w strukturze tkanki,
  • 4:43 - 4:46
    przy czym diagnostyka PZO
  • 4:46 - 4:48
    jest zwykle prowadzona na podstawie objawów klinicznych.
  • 4:48 - 4:50
    Wykorzystuje się dane z wywiadu,
  • 4:50 - 4:52
    a nie specjalistyczne badania.
  • 4:52 - 4:53
    Jednak z badań sekcyjnych płuc
  • 4:53 - 4:55
    osób chorujących na PZO
  • 4:55 - 4:58
    wiemy, że zmiany morfologiczne tkanek są u nich obecne.
  • 4:58 - 4:59
    Przyjrzyjmy się im.
  • 4:59 - 5:01
    To będzie nasze światło.
  • 5:01 - 5:03
    Światło, czyli wnętrze rury,
  • 5:03 - 5:05
    w tym przypadku oskrzela.
  • 5:05 - 5:07
    To tędy przepływa powietrza.
  • 5:07 - 5:10
    Te czarne przestrzenie są zatem ścianami
  • 5:10 - 5:12
    dróg oddechowych.
  • 5:12 - 5:15
    Teraz popatrzmy na przekrój poprzeczny przez oskrzele.
  • 5:15 - 5:19
    W środku znajduje się światło,
  • 5:19 - 5:21
    a na zewnątrz ściana,
  • 5:21 - 5:23
    którą się teraz zajmiemy.
  • 5:23 - 5:27
    Jak już mówiłam, w jej skład wchodzi m.in.
  • 5:27 - 5:29
    tkanka mięśniowa gładka.
  • 5:29 - 5:31
    Ma ona zdolność do kurczenia się,
  • 5:31 - 5:33
    przez co uczestniczy np. w kaszlu.
  • 5:33 - 5:37
    Bardziej wewnętrznie, w warstwie graniczącej ze światłem,
  • 5:37 - 5:39
    znajdują się z kolei gruczoły
  • 5:39 - 5:41
    odpowiedzialne za produkcję śluzu.
  • 5:41 - 5:43
    O tym też już dziś wspominałam.
  • 5:43 - 5:47
    Jak widzisz, są one zlokalizowane bardzo blisko powierzchni wewnętrznej,
  • 5:47 - 5:49
    dokąd trafia ich wydzielina.
  • 5:49 - 5:51
    Żeby mieć pełen obraz tych procesów
  • 5:51 - 5:53
    narysuję jeszcze w środku czynniki drażniące.
  • 5:53 - 5:54
    narysuję jeszcze w środku czynniki drażniące.
  • 5:54 - 5:58
    Tak wygląda przekrój przez prawidłowe drogi oddechowe.
  • 5:59 - 6:02
    Jego morfologię jesteśmy w stanie opisać też w sposób numeryczny,
  • 6:02 - 6:03
    ale robimy to tylko u osób zmarłych,
  • 6:03 - 6:05
    ale robimy to tylko u osób zmarłych,
  • 6:05 - 6:08
    których płuca zostają poddane badaniu patomorfologicznemu.
  • 6:08 - 6:10
    Ogląda się je wtedy pod mikroskopem
  • 6:10 - 6:12
    i ocenia wskaźnik Reida,
  • 6:12 - 6:15
    czyli stosunek grubości warstwy gruczołów podśluzówkowych
  • 6:15 - 6:18
    do grubości całej ściany oskrzela.
  • 6:18 - 6:22
    Prawidłowo wynosi on mniej niż 40%.
  • 6:22 - 6:24
    Grubość tego
  • 6:24 - 6:27
    do całej grubości ściany
  • 6:27 - 6:30
    powinna być mniejsza niż 0,4.
  • 6:30 - 6:32
    W ścianie oskrzela znajdują się też oczywiście inne elementy
  • 6:32 - 6:32
    jak chrząstka, czy tkanka łączna.
  • 6:32 - 6:34
    jak chrząstka, czy tkanka łączna.
  • 6:34 - 6:36
    więc trochę to zapełnijmy.
  • 6:37 - 6:39
    W przebiegu PZO
  • 6:39 - 6:43
    warstwa gruczołów staje się grubsza.
  • 6:43 - 6:47
    Gruczoły ulegają proliferacji,
  • 6:47 - 6:50
    bo ich dotychczasowa liczba nie wystarcza
  • 6:50 - 6:52
    do produkcji zwiększonej ilości śluzu.
  • 6:52 - 6:54
    Dlatego organizm zaczyna produkować więcej gruczołów
  • 6:54 - 6:58
    i granica pomiędzy nimi a mięśniówką przesuwa się w kierunku mięśni.
  • 6:58 - 7:00
    Tym samym zmianie ulega wskaźnik Reida.
  • 7:00 - 7:04
    W PZO wynosi on zwykle > 50%,
  • 7:04 - 7:06
    czyli ponad połowa ściany oskrzeli
  • 7:06 - 7:09
    jest zbudowana z gruczołów śluzowych.
  • 7:09 - 7:12
    Pamiętajmy, że nie ocenia się tego wskaźnika u żywych,
  • 7:12 - 7:14
    bo musielibyśmy usunąć im płuca.
  • 7:14 - 7:17
    Badanie to nie służy do diagnostyki,
  • 7:17 - 7:19
    aczkolwiek rozpoznanie i leczenie PZO
  • 7:19 - 7:22
    jest ustalane na podstawie objawów klinicznych,
  • 7:22 - 7:24
    których źródło leży właśnie w tych zmianach morfologicznych.
  • 7:24 - 7:27
    których źródło leży właśnie w tych zmianach morfologicznych.
Title:
Patofizjologia przewlekłego zapalenia oskrzeli | Choroby układu oddechowego | NCLEX-RN | Khan Academy
Description:

Stworzone przez Amy Fan.

Obejrzyj następną lekcję: https://www.khanacademy.org/test-prep/nclex-rn/rn-respiratory-system-diseases/rn-chronic-bronchitis/v/chronic-bronchitis-treatment?utm_source=YT&utm_medium=Desc&utm_campaign=Nclex-rn

Przegapiłeś poprzednią lekcję? https://www.khanacademy.org/test-prep/nclex-rn/rn-respiratory-system-diseases/rn-chronic-bronchitis/v/rn-what-is-chronic-bronchitis?

Polskie napisy: fundacja Edukacja dla Przyszłości, dzięki wsparciu wolontariuszy.

NCLEX-RN w Khan Academy: Zbiór pytań z treści zawartych w NCLEX-RN. Pytania dostępne są na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 United States License (dostępne pod: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/us/).

O Khan Academy: Khan Academy dostarcza materiały ćwiczeniowe, filmy instruktażowe i spersonalizowany pulpit, umożliwiające uczniom samodzielną naukę w klasie i poza nią. Przygotowujemy materiały z przedmiotów ścisłych, w tym matematyki, programowania, historii, historii sztuki, ekonomii, a także innych dziedzin. Naszą misją jest poprowadzenie uczniów od przedszkola aż do rachunku różniczkowego przy pomocy najnowocześniejszej technologii adaptacyjnej, która identyfikuje zarówno mocne strony, jak i luki w nauce. Ponadto współpracujemy z takimi instytucjami jak NASA, Muzeum Sztuki Współczesnej, Kalifornijską Akademią Nauk oraz MI, aby móc dostarczyć uczniom specjalistyczne treści naukowe.

Za darmo. Dla każdego. Zawsze. #YouCanLearnAnything

Subskrybuj kanał Khan Academy NCLEX-RN: https://www.youtube.com/channel/UCDx5cTeADCvKWgF9x_Qjz3g?sub_confirmation=1

Subskrybuj kanał Khan Academy: https://www.youtube.com/subscription_center?add_user=khanacademy

more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
07:27

Polish subtitles

Revisions Compare revisions