Đây là Thứ HỦY DIỆT Doanh Nghiệp ở Trung Quốc

Chính phủ Trung Quốc đang “ôm ấp” các công ty tư nhân

để giữ họ gần với Đảng Cộng sản hơn.

Chào mừng đến với chương trình Trung Quốc Không Kiểm Duyệt.

Tôi là Shelley Zhang, thay mặt cho Chris Chappell,

người đang thực hiện ước mơ cả đời là trượt tuyết từ đỉnh Everest

trong khi bị bầy sói Himalaya rượt đuổi.

Nhưng điều thực sự giúp Chris vượt qua được – ngoài bầy sói

là việc biết rằng Chiến dịch Hũ mật Ngọt

đang chiến đấu chống lại sự kiểm duyệt của YouTube đối với Trung Quốc Không Kiểm Duyệt.

Vì vậy, hãy xem hết tập này

và để lại bình luận “hũ mật ong” bên dưới nhé.

Chris đang đặt niềm tin vào tất cả chúng ta.

Dành cho các doanh nhân ngoài kia

nếu bạn muốn đưa thành công thương mại của mình lên một tầm cao mới,

thì Trung Quốc chính là nơi dành cho bạn.

Không nghi ngờ gì nữa.

Phó Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường

đã nhiều lần tuyên bố rằng Trung Quốc “mở cửa cho kinh doanh”.

Không tin à? Cứ hỏi truyền thông nhà nước thì biết.

Tờ Global Times, cánh tay nối dài tinh thần Tập Cận Bình,

gọi Trung Quốc là “ốc đảo phát triển” cho doanh nghiệp toàn cầu,

còn Nhân Dân Nhật Báo, cơ quan ngôn luận chính thức của Đảng Cộng sản,

thì đảm bảo với độc giả rằng Trung Quốc nỗ lực hết mình để đảm bảo cạnh tranh công bằng cho tất cả các thành phần kinh tế.

Vâng, cạnh tranh sẽ rất “công bằng”.

Mọi doanh nghiệp sẽ bị trấn áp một cách tùy tiện… như nhau!

Tháng trước, một đạo luật Trung Quốc được ca ngợi là nhằm thúc đẩy khu vực tư nhân đã chính thức có hiệu lực.

Luật này định nghĩa địa vị pháp lý của doanh nghiệp tư nhân,

khẳng định rằng phát triển khu vực tư nhân là mục tiêu quốc gia lâu dài,

và quan trọng nhất – theo tờ Global Times – là sẽ thúc đẩy tăng trưởng

và củng cố niềm tin thị trường.

Quá đúng thời điểm!

Bởi vì Trung Quốc hiện đang rất cần tăng trưởng và niềm tin.

Tăng trưởng và tự tin của họ đang ở mức...

như chàng trai trong bài “I Wish I Was a Little Bit Taller”.

Tôi cũng vậy, Skee-Lo à.

Tôi cũng vậy.

Niềm tin tiêu dùng tại Trung Quốc trong năm qua đã chạm mức thấp kỷ lục,

và dù số liệu tăng trưởng chính thức vẫn cao,

ngày càng có nhiều sự chú ý đến những vấn đề kinh tế

mà các con số đó không phản ánh được.

Số liệu tăng trưởng của Trung Quốc đáng tin cỡ như mấy người trên app hẹn hò tự nhận mình cao 1m83 vậy.

Tình hình càng trở nên tồi tệ bởi cuộc chiến thương mại do các mức thuế của Trump gây ra..

Đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Trung Quốc

trong những năm gần đây đã rơi xuống mức thấp nhất trong 30 năm.

Vì… nhiều lý do.

Mà tôi sẽ quay lại sau.

Trung Quốc thật sự cần một cuộc “cuộc đại tu kinh tế”,

và Trung Cộng rõ ràng đang hy vọng chiến lược thúc đẩy khu vực tư nhân sẽ thuyết phục được các nhà đầu tư

trong và ngoài nước đặt niềm tin – và tiền,

rất nhiều tiền – vào thị trường Trung Quốc.

Tôi có thể nói rằng điều này sẽ không hiệu quả chút nào,

nhưng nếu tôi học được điều gì trong cuộc sống thì đó là:

đừng bao giờ đánh giá thấp mức độ… ngu ngốc của con người

khi bị đồng tiền Trung Quốc quyến rũ.

Dù sao thì, điều này cũng đã từng hiệu quả trong quá khứ.

Tuy nhiên, bất chấp mọi lời hoa mỹ gần đây,

thực tế là: Trung Quốc không hề dễ dàng với doanh nghiệp tư nhân.

Các chiến dịch trấn áp trong những năm gần đây đã thu hẹp mạnh mẽ

“miếng bánh lớn” của khu vực tư nhân,

và một số ngành có lẽ sẽ không bao giờ phục hồi hoàn toàn.

Nhưng này, bạn có thể tin tưởng vào một chế độ độc tài tàn bạo mà – chắc chắn là – họ đã thay đổi rồi!

Tôi đoán họ chỉ đang “bắt chéo tay sau lưng” để giãn cơ thôi.

Không chỉ các tập đoàn lớn và những biểu tượng

như Jack Ma của Alibaba bị “xử đẹp”,

mà cả các doanh nghiệp nhỏ và chủ doanh nghiệp

cũng bị rơi vào vòng xoáy của Trung Cộng

Đầu năm ngoái, ví dụ, các quan chức địa phương từ tỉnh Quảng Đông ở phía nam

đã vượt ranh giới hành chính sang Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc,

để bắt giữ các giám đốc và nhân viên của một nền tảng phát trực tuyến nổi tiếng

với cáo buộc tổ chức đánh bạc bất hợp pháp.

Và tôi chắc chắn rằng họ có bằng chứng cụ thể cho việc này…

và tôi không hề đang sắp đưa ra một tiết lộ gây ức chế chỉ sau 30 giây nữa đâu.

Các quan chức Quảng Đông còn tịch thu hơn 41 triệu đô la

từ công ty và chuyển vào tài khoản của họ

khiến công ty phá sản.

Họ thực hiện việc này ngoài phạm vi thẩm quyền,

tại một tỉnh khác,

và như thể thế vẫn chưa đủ,

họ còn làm vậy mà không hề cung cấp bất kỳ bằng chứng nào để biện minh cho hành động của mình…

Tình tiết bực bội đấy!

Đây chẳng khác gì một vụ “cướp tiền công khai” của chính quyền địa phương Quảng Đông.

Thậm chí vụ việc quá trắng trợn đến mức tòa án cũng phải tuyên bố là hành động đó là… phi pháp.

Bạn phải tham nhũng đến mức nào để ngay cả một hệ thống tham nhũng cũng phải bảo bạn:

“Ê, làm quá rồi đấy!”?

Trong một vụ việc tương tự, một chủ doanh nghiệp lấy bí danh là Trương Khắc

bị phá sản khi chính quyền địa phương ở miền bắc Trung Quốc

đóng băng tài khoản ngân hàng của ông vào tháng 7,

và yêu cầu ông nộp 55.000 đô la để được gỡ băng tài khoản.

Theo Voice of America,

ông Trương cho biết đã gọi đến nhiều đường dây nóng chống tham nhũng để tìm kiếm sự giúp đỡ – nhưng không nhận được phản hồi nào.

Thật ra thì như vậy còn tốt hơn những gì tôi kỳ vọng từ các đường dây nóng chống tham nhũng ở Trung Quốc

vốn có lẽ chỉ là một đoạn ghi âm kéo dài chín tiếng... toàn tiếng cười điên dại.

Trương hiện đang sống chui lủi ở Quảng Đông từ tháng 9 năm ngoái.

Các bài đăng trên mạng xã hội Trung Quốc ghi nhận gần 10.000 vụ việc

tương tự chỉ riêng tại tỉnh Quảng Đông.

Nhiều vụ trong số này được gọi là “câu cá xa bờ” hay “câu cá đại dương”

ám chỉ việc các quan chức địa phương sẵn sàng "thả cần" đi xa

để tìm kiếm tiền bạc cho bản thân và chính quyền địa phương.

Tình trạng khai thác quá mức ở Trung Quốc: một vấn đề vừa mang tính sinh thái, vừa là ẩn dụ chính trị.

Theo ông Đằng Bưu – giáo sư thỉnh giảng tại Đại học Hunter, New York

hiện tượng "câu cá xa bờ" phổ biến

là do nền kinh tế Trung Quốc đang suy thoái nghiêm trọng.

Ông nói với Voice of America rằng:

“Trước đây, các chính quyền địa phương dựa vào việc bán đất để có ngân sách.

Nhưng do nền kinh tế suy giảm và thị trường bất động sản tê liệt, nguồn thu này không còn nữa.

Điều đó thúc đẩy các hoạt động thực thi pháp luật vượt ranh giới hành chính.”

Đó là kiểu đối xử mà các doanh nghiệp tư nhân Trung Quốc phải chịu.

Trong khi các doanh nghiệp nước ngoài tại Trung Quốc không bị nhắm tới theo cách trắng trợn như vậy,

họ cũng phải chịu đòn không kém.

Và vì đây là Trung Cộng,

tôi đoán ngoài cây búa thì chắc chắn còn có cả... cái liềm.

Năm 2023, chính quyền Trung Quốc đã đột kích hàng loạt công ty tư vấn nước ngoài

và các hãng điều tra doanh nghiệp, bắt giữ một số nhân viên với cáo buộc gián điệp

và đe dọa an ninh quốc gia.

Việc này diễn ra cùng thời điểm Bắc Kinh sửa đổi luật chống gián điệp,

khiến các doanh nghiệp nước ngoài làm việc với dữ liệu Trung Quốc

không thể biết được lúc nào thì hoạt động thường ngày của họ có thể bị xem là mối đe dọa an ninh quốc gia.

Drew Thompson, chuyên gia cấp cao tại Trường Chính sách công Lý Quang Diệu,

nói với Reuters rằng:

“Luật này đồng nghĩa với việc gần như mọi thông tin đều có thể bị coi là đe dọa an ninh quốc gia Trung Quốc.”

Điều đó cũng chẳng có gì đáng ngạc nhiên,

vì Trung Cộng thiếu tự tin hơn cả mấy anh trên app hẹn hò tự nhận cao 1m83.

Bên cạnh sự bất ổn này,

các công ty tư nhân – cả nội địa và nước ngoài

cũng phải đối mặt với sự phân biệt đối xử nghiêm trọng khi cạnh tranh với các doanh nghiệp nhà nước.

Những công ty thuộc sở hữu nhà nước thường được hưởng ưu đãi đặc biệt,

như tiếp cận tín dụng và thị trường dễ dàng hơn – điều mà doanh nghiệp tư nhân không thể có.

Hằng năm, chính quyền còn công bố danh sách các lĩnh vực

chỉ dành riêng cho doanh nghiệp nhà nước,

từ tài chính cho tới truyền thông.

Ngoài ra còn có một danh sách riêng liệt kê các ngành nghề

mà nhà đầu tư nước ngoài bị cấm tham gia.

Thật là một lời chào mời hấp dẫn:

“Hãy đầu tư vào Trung Quốc – nơi bạn có thể bị cáo buộc gián điệp dù chẳng làm gì,

bị cấm vào ngành nghề, và thậm chí có thể … cướp sạch tài sản của bạn.

Ủa, sao bạn bỏ đi vậy?”

Sự thật là: doanh nghiệp nhà nước được ưu ái tối đa tại Trung Quốc.

Nhưng khoảng 15 năm trước,

các công ty này bắt đầu tụt hạng về giá trị thị trường.

Tuy nhiên, sau các đợt trấn áp doanh nghiệp tư nhân

và cuộc khủng hoảng bất động sản gần đây,

các doanh nghiệp nhà nước lại đang trên đà mở rộng trở lại.

Vậy nên, giả sử bạn là một doanh nghiệp tư nhân may mắn không rơi vào

các ngành cấm và né được các “chuyến câu cá” của chính quyền địa phương,

bạn vẫn không thể tránh khỏi vũng lầy pháp lý mờ ám ở Trung Quốc.

Tại đây, luật lao động chỉ được thực thi có chọn lọc

nếu có thực thi, còn luật phá sản thì có thể

bị sử dụng như công cụ để lừa đảo nhà đầu tư

và ép các đối tác phải phá sản.

Song song đó, việc bảo vệ sở hữu trí tuệ yếu kém

khiến nhiều công ty nước ngoài thiệt hại nặng nề,

chưa kể chuyện tòa án Trung Quốc thường bị lạm dụng

để vô hiệu hóa bằng sáng chế của doanh nghiệp ngoại.

Nhưng thôi, ít nhất tất cả những điều đó không xảy ra bên ngoài Trung Quốc.

...À không, chờ đã.

Tổng hợp tất cả những yếu tố trên,

không khó hiểu khi cựu Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ Gina Raimondo

gọi Trung Quốc là

“nơi không thể đầu tư” vào năm 2023.

Thà đốt tiền còn hơn

ít nhất bạn còn có thể sưởi ấm bản thân,
thay vì bị cái cảm giác bị Trung Quốc lừa gạt làm lạnh sống lưng…

lần nữa.

Tuy nhiên, đó là trước khi Luật khu vực tư nhân mới của Trung Quốc

được ban hành để mở đường cho một tương lai tươi sáng hơn.

Mọi chuyện giờ sẽ khác!

Luật mới quy định rằng:
“Chính sách công nghiệp không được vi phạm chính sách cạnh tranh.”

“Thực thi pháp luật có chọn lọc bị nghiêm cấm nghiêm ngặt.”

“Cấm mọi hình thức phân biệt đối xử hoặc loại trừ doanh nghiệp tư nhân khỏi đấu thầu

hay mua sắm công.”

Nghe thật hấp dẫn phải không?

Chắc chắn nó không hề đi kèm điều kiện nào đâu ha.

Luật này thậm chí còn đề cập đến hiện tượng “truy tố doanh nhân vượt địa giới hành chính” –

chính là những “chuyến đi câu”

mà tôi vừa kể từ đầu.

Vậy là giờ đây, Trung Quốc thật sự sẵn sàng trở thành “ốc đảo” của doanh nghiệp tư nhân như chính họ quảng bá.

Mà họ cần “ốc đảo” thật – vì nền kinh tế Trung Quốc đang dần biến thành sa mạc.

Chỉ có một vấn đề nho nhỏ thôi:
những người đang canh giữ cánh cổng bước vào ốc đảo ấy...

Bạn thấy đấy, luật mới cũng đã nêu rất rõ rằng mọi nỗ lực thúc đẩy kinh tế tư nhân phải

“tuân thủ sự lãnh đạo của Trung Cộng,

lấy nhân dân làm trung tâm

và duy trì hệ thống xã hội chủ nghĩa mang đặc sắc Trung Quốc

nhằm đảm bảo đúng định hướng chính trị trong phát triển kinh tế tư nhân.”

Tôi thì nghĩ: lúc nào cũng nên đọc kỹ phần “chữ nhỏ”.

Nhưng lần này họ thậm chí còn chẳng buồn in nhỏ nữa –

in cỡ 72, chữ đậm, font Comic Sans thì có.

Thô thiển hết mức.

Người vạch đường cho Đảng – Tập Cận Bình

đã nhiều lần khẳng định đâu là

“định hướng chính trị đúng đắn” dành cho kinh tế tư nhân.

Tập đang thúc đẩy tự chủ khoa học – công nghệ cấp cao

để phục vụ cho phát triển chất lượng cao.

Và điều đó sẽ đòi hỏi rất nhiều hành vi “ăn cắp ý tưởng”

à nhầm, tôi muốn nói là “đổi mới sáng tạo”.

Điều đó có nghĩa là doanh nghiệp Trung Quốc phải thống lĩnh các lĩnh vực như:

năng lượng xanh,

sản xuất chip bán dẫn

và robot.

Mặc dù nhìn vào bộ máy Đảng thì có vẻ họ đã dư robot vô hồn rồi...

Và đây không chỉ là cuộc đua để giành vị trí dẫn đầu trong khâu phát triển hay khởi nghiệp.

Mục tiêu là kiểm soát toàn bộ chuỗi sản xuất –

từ nghiên cứu...

tới chế tạo...

đến khai thác và tinh luyện khoáng sản cần thiết cho tất cả những thứ trên.

Và tôi hoàn toàn tin là những người đi khai thác khoáng sản sẽ được trả lương cao,

phúc lợi đầy đủ, điều kiện lao động tuyệt vời...

Tất cả nằm trong chiến lược “tuần hoàn kép” mà Tập đã đề ra.

Chiến lược này nhằm giữ cho sự phát triển của Trung Quốc
tách biệt,

tự chủ và không bị ảnh hưởng bởi bất cứ biến động bên ngoài nào.

Nói cách khác, đây là một cách để giảm lệ thuộc vào nước ngoài.

Nhưng điều đó không có nghĩa là người nước ngoài nên giảm lệ thuộc vào Trung Quốc –

ngược lại!

Nó giống như một kẻ đến đòi bạn đưa thanh kẹo Twix,

thỏa thuận là: họ được hai thanh, bạn được... không gì cả –

nhưng họ sẽ tốt bụng cho bạn ngồi xem họ ăn.

Và trong khi chính quyền Trung Quốc muốn dẫn đầu

xin lỗi, tôi định nói là “ăn cắp”

các đột phá công nghệ cao từ trong cái bong bóng an toàn của họ,

họ vẫn sẵn sàng đem các phiên bản nhái giá rẻ ra bán cho cả thế giới,

làm các công ty nước ngoài phá sản và chiếm lĩnh toàn bộ ngành công nghiệp.

Tóm gọn lại: “Tiền đâââââây, làm ơn!”

Chúng ta đã từng thấy sự lệ thuộc vào xuất khẩu Trung Quốc nguy hiểm như thế nào rồi.

Ví dụ như việc Trung Quốc gần như độc quyền một số khoáng sản đất hiếm.

Trung Cộng từng sử dụng quyền kiểm soát này như một công cụ trừng phạt

để ép các quốc gia khác nhượng bộ trước các yêu sách của Đảng – và không chỉ một lần.

Và tình hình chỉ ngày càng tồi tệ hơn.

Nhìn chung, các doanh nghiệp tư nhân tại Trung Quốc đang phải lách qua

một môi trường kinh tế mang nặng màu sắc chính trị và do nhà nước điều phối.

Mặc dù luật khu vực tư nhân mới tuyên bố rằng doanh nghiệp có quyền và được bảo vệ,

nhưng Trung Cộng vẫn nắm quyền tối cao để buộc tất cả phải phục tùng.

Tạp chí The Diplomat đã bình luận rằng:

“Luật mới cho thấy rõ rằng doanh nghiệp tư nhân chỉ được chào đón chừng nào họ còn phục vụ cho các mục tiêu chính trị rộng hơn của Đảng.”

Và đối với các công ty nước ngoài dẫn đầu công nghệ đang hoạt động ở Trung Quốc,

tình hình càng nguy hiểm hơn –

vì chính quyền Trung Quốc rất rõ ràng rằng những gì bạn đang làm hôm nay,

họ muốn công ty Trung Quốc tự làm vào ngày mai.

Tôi đang nói đến bạn đấy, NVIDIA.

Càng ra mắt nhiều chip ở Trung Quốc,

bạn chỉ càng tạo điều kiện để bị ăn cắp nhanh hơn.

Bởi Trung Quốc quan tâm tới “sự đồng thuận” cũng bằng mức Kirby quan tâm đến việc nhai.

Học giả về Trung Quốc – ông Doug Guthrie – đã phát biểu sau khi rời khỏi Apple:

“Rất đơn giản: ngày nay, bạn không thể kinh doanh ở Trung Quốc

nếu không làm những gì chính quyền Trung Quốc muốn.

Hết chuyện. Không ai miễn nhiễm. Không ai cả.”

Khi Trung Cộng huýt sáo,
bạn phải sẵn sàng nhảy múa –

nếu là doanh nghiệp tư nhân tại Trung Quốc,

bạn đừng mong được quyền riêng tư.

Vậy nên...
Nào, các doanh nhân! Mời bước vào!

Trung Quốc mở cửa đón kinh doanh!

Bạn biết không, mỗi tuần tôi đều viết bản tin miễn phí của Trung Quốc Không Kiểm Duỵệt trên Substack.

Bạn nên đăng ký để cập nhật thêm tin tức về Trung Quốc,

cái nhìn hậu trường về chương trình,

và tôi thậm chí sẽ cho bạn xem tin nhắn của Chris nữa.

Vậy nên hãy đăng ký nhận bản tin nhé.

Link ở bên dưới

Tôi là Shelley Zhang, thay mặt cho Chris Chappell,

Cám ơn đã theo dõi!