Bağışıklığın İşe Yaramadığı Durum: Boğmaca Salgını

This KPBS documentary already has an English transcript, so translating in other languages should be a breeze!

JOANNE FARYON: Merhaba, ben Joanna Faryon.

Bu akşamki özel programımıza hoş geldiniz.

*Bağışıklığın Sağlamadığı Durum: Boğmaca Salgını*

Bugün, Kaliforniya'da görülen, son 60 senenin en kötü

boğmaca salgınını inceleyeceğiz.

Otuz sene önce neredeyse kökü kazınan bu hastalığın, neden

bu eyalette ve ülkenin diğer yerlerinde patlak verdiğini

sorgulayacağız.

Edindiğimiz bilgiler sizi şaşırtabilir.

Bu hastalığa karşı uygulanan aşının ne kadar işe yaradığına

dair ciddi sorularla karşılaştık.

Bunlar öyle sorular, devlet sağlık görevlilerinin sormakta

geç kaldıkları sorular.

KPBS, San Diego Eyalet Üniversitesi'nin

araştırmacı gazetecilik bölümü olan

Watchdog Enstitüsü ile ve Radyo Netherlands Worldwide

ile işbirliği yaparak, bu hikayenin yayımlanmasını sağladı.

Bizi, Kaliforniya'dan, ülke dışına,

Amsterdam'a taşıyan bu hikayenin.

Şimdi San Diego hastanesininde bir

doğumhaneye geçerek, üçüncü oğluna doğum yapmış

olan bir anneyi ziyaret edeceğiz.

[ bebek ağlar ]

Matthew Jacob Bryce, 11 Ekim 2010 tarihinde,

Cindy ve Marlon Bryce'in üçüncü olarak, sağlıklı bir şekilde doğmuştu.

Matthew daha iki haftalıkken,

soğuk algınlığı belirtileri göstermeye başladı.

Bryce ailesi, bir şeylerin normal olmadığını hissetmişlerdi.

MARLIN BRYCE: Bu soğuk algınlığı,

onun nefes alışını engelliyor gibiydi.

FARYON: Aile, haberlerden, Kaliforniya'da bir boğmaca

salgını olduğunu duymuştu.

SPİKER: Eyalet sağlık memurları, bu sene 6.400'ten fazla

boğmaca vakasının meydana geldiğini söylemektedirler.

FARYON: Ailenin çocuk doktoru da, aileye salgından bahsetmişti.

BRYCE: Gürültülü bir öksürük yoktu,

daha doğrusu hep bir öksürükten ya da nöbet halindeki bir öksürükten bahsederler,

bizim oğlumuzda öksürük falan yoktu, sadece

nezle olmuştu.

FARYON: Matthew'ın doktoru, onun hastalığının boğmaca,

yani Pertusis olabileceğinden şüphelenmişti.

Doktor, onun burnundan bir örnek alarak, laboratuvara gönderdi.

Ayrıca Matthew'u antibiyotik tedaviye başlattı.

Bundan altı gün sonra, Matthew henüz 23 günlükken,

Kaliforniya Sağlık Departmanı

Cindy Bryce'ı arayarak, oğullarına konan

teşhisin, boğmaca olduğunu söyledi.

M. BRYCE: Ben bu haberi duyduğumda, aklıma

en kötü ihtimali getirmiştim, çünkü haberlerde

hep boğmaca sonunda hayatını kaybeden bebeklerden bahsediyorlardı.

FARYON: Bu sene, Ocak ayından Ekim ayına kadar,

Kaliforniya eyaletinde 10 tane yeni doğmuş bebek hayatını kaybetmişti,

bunlardan ikisi San Diego bölgesindeydi.

7.000'i aşkın çocuk ve yetişkin bu hastalıktan ötürü hastalanmıştı.

Bu rakam, eyalette son 60 yılı aşkın olarak görülen

en yüksek rakamdı.

Matthew ve diğer bir çok kişi, aşılanmayla engellendiği

düşünülen bu hastalığı nasıl kapmışlardı?

Bu akşam, bahsedilen bu aşının

ne kadar etkili olduğuna dair soruları yanıtlamaya çalışacağız.

KPBS ve Watchdog Enstitüsü'nün yürüttüğü dört aylık bir çalışma sonunda,

boğmaca teşhisi konan bir çok insanın,

bu hastalığa karşı önceden aşılanmış olduğu bulundu.

Ayrıca boğmaca hastalığı teşhisi konmuş kişilere ait

tutulan devlet kayıtlarının düzenli olmadığını

ve tutarsız olduğunu göstereceğiz ve

" Bu salgını kim takip ediyor?" sorusuna yanıt arayacağız.

Sonra, aşılanma politikalarını yönlendiren uzmanların

aşı şirketlerine karşı mali olarak nasıl da bağlı

olduklarını göstereceğiz.

Son olarak, Bryce ailesini, oğullarının teşhisinden nasıl

etkilendiklerini ve iyileşme süresince karşılaştıkları zorlukları yansıtacağız.

Boğmaca, vahşi öksürük, yüz gün süren öksürük,

bunlar, Pertusis'in diğer isimleridir.

DR. JAMES CHERRY: Bu öksürüğe neyin sebep olduğunu

tam olarak bilemiyoruz.

Ancak bunun gibi başka öksürük yok.

FARYON: Pertusis, Bordatella Pertussis isimli

bir bakterinin sebep olduğu bir solunum yolu hastalığıdır.

Hastalık başta nezleye benzer belirtiler gösterir.

Sonrasındaysa, vahşi ve nöbet şeklinde bir öksürük yaratarak,

çocuklarda nefes almayı zorlaştırı

ve hırıltılı bir ses çıkarmalarına sebep olur.

Yetişkinlerde görülen boğmaca öksürüğü yalnızca çok rahatsız edici bir hastalık olarak seyreder.

Bilim insanları, boğmacaya yakalanan yetişkinlerin

yüzde 80'inin, teşhis konmadan hastalığı atlattıklarını,

bu kişilerin yalnızca kötü bir nezle geçirdiklerini düşündüklerini, söylemektedirler.

Ancak, özellikle erken teşhis edilmezse,

bebeklerdeki boğmaca öksürüğü, ölümcül olabilir.

DR. JAMES CHERRY: Bu enfeksiyonda,

sonunda bakteriyi temizleyebildiğinizde, kendinizi iyi hissetmeye başlarsınız.

Ancak bu uzun sürebilir ve hastalanan

çocukların büyük bir çoğunluğunda hastalığın seyri

bir ila iki ay olabilir.

DR. FRITS MOOI: Pertusis enfeksiyonun takiben

genellikle diğer enfeksiyonlar oluşabilir ve bunların arasında

en sık rastlananlarından komplikasyon da, zatürreedir.

FARYON: Küçük bebekler salgılamaları öksürüp dışarıya

atamadıklarından, akciğerlerinde biriktirirler, bu da zatürreeye

sebep olur ve nefes alımı zorlaştırır.

Bu yaş grubu için,erken antibiyotik tedavisi çok kritiktir.

Boğmaca, 1970'lerin sonunda toplu aşılanma ile

neredeyse yok edilmişti, ancak

bir şekilde tekrar Kaliforniya'ya ve dünyanın birçok

aşılanmış kısmına, geri dönüş yaptı.

Bu salgının, neden böylesine güçlü şekilde geri döndüğü hakkında,

dünyanın boğmaca konusunda lider olan iki uzmanı farklı fikirlere sahip.

Bunlardan biri UCLA'den Dr. James Cherry.

CHERRY: Bunun ilk sebebi, daha çok insanın hastalığın farkında olması.

FARYON: Bir diğeri de, Hollanda, Bulaşıcı Hastalıkları Kontrol

Merkezi'nden, Dr. Frtis Mooi.

MOOI: Biz, bu bakteride yeni bir mutasyona rastladık.

FARYON: Dr. Mooi ve Dr. Cherry'nin her ikisi de, boğmaca

öksürüğü üzerine yürüttükleri araştırmalarında, 30 sene önce başlamışlar.

Cherry, araştırmasını ABD'de yürütürken, Mooi de Hollanda da yürütmüş.

Bu iki bilim adamı, birbirlerinin çalışmalarından haberdarlar.

CHERRY: Mooi, moleküler mikrobiyolojik bilim alanında

en iyi araştırmacılardan biridir.

Bu konuda hiç bir kuşku yoktur.

Ancak yayınladıkları bazı klinik çalışmalardaki verilerin

çok iyi olmadığını düşünüyorum.

MOOI: Ben kendisiyle çok fazla iletişim kurmuyorum ama kendisi,

benim hakkımda, basında, salgın hastalıklar konusunda çok kötü olduğumu, yazmıştı.

Bunun bana pek iyilik yaptığını söyleyemem.

FARYON: Bu iki uzmanın neden fikir ayrılığına düştüklerini anlamak için,

önce pertusis aşısının tarihi hakkında biraz bilgi sahibi

olmak lazım.

SPİKER: Hastalığın en kötü vakaları, okul yaşına gelmemiş

çocuklarda görüldüğünden, okulda yapılan aşılanma çok geç olabilir.

FARYON: Boğmaca hastalığına sebep olan bakteri, 1906

senesinde, Belçika'da izole edilmişti.

O zaman, bu hastalık, bebek ölümlerine

en çok sebep olan hastalıklardan biriydi.

SPİKER: 1921 senesinde, boğmaca Michigan'da

316 çocuk ölümüne sebep oldu.

Geçen sene, bu sayı 63'e indirildi.

FARYON: Belçika'daki buluştan sonra, ilk aşılama denemeleri yapıldı.

Ancak, boğmaca öksürüğünü engellemeyi başaran ilk etkin

aşı, 1940'ların sonunda geliştirildi.

SPİKER: Hastalığın kendisinin aksine, aşı

insan hayatını tehlikeye sokmamaktadır.

FARYON: 1946 senesinde, ABD'de toplu aşı kampanyaları başlatıldı

ve karşılaşılan vaka sayısında büyük azalma oldu.

Aşı öncesinde, hastalığın görülme oranı

100.000 çocukta, 157 iken,

1970'lerdeki aşı kampanyaları sayesinde, 100.000 çocukta

1'den bile az oranda, vaka meydana geldi.

Ancak bu aşı, sorunsuz değildi.

Aşının ilk versiyonları, bebeklerde uzun süreli ağlama krizleri

ve nöbetler gibi yan etkiler ortaya çıkarabiliyordu.

1996 senesinde, FDA yeni bir boğmaca aşısı onayladı.

Bu aşıya, *hücresiz versiyon*, dendi.

Bu versiyonda, aşının hastalığa sebep olan organizmanın,

yalnıza saflaştırılmış bileşenlerini kullanılıyordu.

Bu aşı daha güvenliydi ve daha az

yan etkiye sebep oluyordu.

Bugün, ABD'de yalnızca hücresiz pertusis aşısı kullanılmaktadır.

Ancak, ABD aşısını değiştirirken, bir yandan da

başka bir gelişme meydana geliyordu:

Ülkenin dört bir yanındaki sağlık görevlileri,

boğmaca vakalarının arttığını bildiriyorlardı.

Ve Amsterdam'ın merkezine 30 dakika mesafede olan bir

devlet laboratuvarında, bir grup bilim insanı,

boğmaca öksürüğüne sebep olan bakterinin,

şekil değiştirdiğini keşfetmektelerdi.

MOOI: Bakteride görülen bu mutasyon, bakterinin

daha fazla pertusis zehri üretmesine sebep oluyordu.

FARYON: Kaliforniya'da ve dünyanın bir çok

diğer bölgesinde görülen salgına bu mutasyon

sebep olup olmadığı, bugün dünyadaki boğmaca konusundaki

tartışmanın merkezinde yer alıyor.

Dr. Mooi, mutasyonu suçluyor, ancak Dr. Cherry aynı fikirde değil.

CHERRY: Bakteride bahsedilen değişiklikler meydana gelse bile,

bunun, aşının başarısızlığındaki artışa sebep olduğuna dair herhangi bir kanıt yok.

FARYON: Burada, San Diego Bölgesi'nde, çocukların

% 85'i aşılı durumda.

Anaokuluna giren çocukların yalnızca

% 3'ü, ailelerinin kişisel inançları sebebiyle

aşılanmamayı tercih etmiş durumda.

Ancak bu yüksek aşı oranına rağmen,

San Diego, Kaliforniya'da karşılaşılan boğmaca

vakalarının en sık görüldüğü ikinci bölge.

Dr. Dearn Sidelinger, San Diego'nun yardımcı

kamu sağlığı görevlisi.

DR. DEAN SIDELINGER: Bu hastalık,

kişiler arasında kolaylıkla bulaşabilen

türden bir hastalık.

Yani mesela siz veya ben bu hastaysam,

bu röportaj sırasında birbirimize pertusis

bakterisini bulaştırabiliriz.

Sidelinger, geçmiş yıllarda

boğmaca vakalarının yazın zirveye ulaştığını ve

sonbaharda tekrar azaldığını, ancak bu sene bu trendin meydana gelmediğini söylemektedir.

SIDELINGER: Zaman geçtikçe, vakalarda artış görüyoruz.

Biz, kamunun bu konuda bilinçlenmesinin bu artışta bir rolü olduğunu biliyoruz.

Biz Pertusis hakkında konuştukça, insanlar doktorlarına hastalık

hakkında daha çok soru soruyorlar, aynı şekilde doktorlar da

özellikle bu vaka var mı diye, bakıyorlar. O zaman artış yaşanıyor.

FARYON: Kasım 2010'un sonunda, San Diego Bölgesi'nde

yaklaşık 1000 çocuk ve yetişkinin, boğmaca rahatsızlığından

muzdarip olduğu bulundu.

Bu kişilerin yarıdan fazlası aşılanmıştı.

Bizim araştırmalarımız,

benzer bir trende Kaliforniya'nın her yerinde rastlandığını göstermekte.

KPBS ve Watchdog Enstitüsü, en yüksek

enfesksiyon oranlarının rastlandığı 9 Kaliforniya

bölgesinden veri toplamıştır.

Araştırmamıza göre, aşı geçmişi bilinen kişiler arasında,

boğmaca teşhisi konulan nüfusun % 44 ila 83'ü,

önceden boğmaca aşısı olmuştur.

Biz ayrıca Kaliforniya Kamu Sağlığı

Departmanı'nın kayıtlarını da inceledik.

Aşı geçmişinin kayıt altına alındığı kişiler arasında,

enfeksiyona sahip olan insanların % 80'i, önceden aşılanmış.

DR. MARK HORTON: Salgın hastalıklar uzmannlarına göre

ve bu aşı konusunda uzman olan kişilere göre, bu durum tamamen olağan.

FARYON: Dr. Mark Horton, Kaliforniya Kamu Sağlığı

Departmanı Müdürü.

HORTON: Eğer nüfusun bir kısmı

aşılanmışsa ve bu aşılanan kısım, aşının

yüzde yüz etkili olmaması yüzünden ya da herkesin

üzerinde aynı etkiyi göstermemesi sebebiyle,

hala hasta olmaya müsaitse, bunu hesabını yaparsanız,

çok etkili olan bir aşıda bile,

nüfusun çoğunluğunu

aşılamış olsanız bile,

hastalığa yakanmaya müsait olan insanlar

hem hiç aşılanmamış kişileri,

hem de, belki de aşılanmış olan

kişilerin yüzde ellisinden fazlasını

bil içeriyor

olabilir.

FARYON: Yani, eğer hesaplarsanız,

eğer bir aşı % 100

etkili değilse, aşılanmış insanlar

arasından bir kısmının, hastalandığını görürsünüz.