-
.
-
Cebir dersinde genellikle size bir eşitlik verilir ve sizden koni geometrisini tanımlamanız ve yapabilirseniz grafiğe dökmeniz istenir.
-
.
-
.
-
Ve size verdikleri denklem standart formda olmayacak çünkü eğer olsaydı, siz bunu önceki videolarımda gösterdiğim şekilde yapabilirdiniz.
-
.
-
.
-
.
-
Öyleyse hadi böyle bir soru yapalım ve yapıp yapamayacağımza bakalım.
-
.
-
Elimizde şöyle bir eşitlik var: 9 xkare artı 4 ykare artı 54 x eksi 49 eşittir 0.
-
.
-
Bunun standart formda olmadığını anlayabiliyoruz.
-
.
-
Ve küçük bir ipucu: ilk bakmamız gereken şey ,eğer varsa, karesi olan x ve y terimleri.
-
.
-
Eğer x'i kareli olan bir terim ve sonrasında bir adet karesi olmayan y terimi varsa, büyük ihtimalle bir parabol ile karşı karşıyasınızdır.
-
.
-
Buna sonra geleceğiz.
-
Ya da eğer x karesizse ve y kareliyse bu da büyük ihtimalle bir paraboladır.
-
.
-
Ancak, biz bir çember, elips ya da hiperbol ile karşı karşıyaysak burada bir kareli x ve bir kareli y olacaktır.
-
.
-
.
-
Eğer iki taraf aynı katsayıya sahipse bu bizim bir çemberle karşı karşıya olduğumuza dair çok büyük bir ipucudur.
-
.
-
.
-
Eğer ikisinin de katsayıları farklı fakat bu katsayılar pozitifse bu da bizim bir elips ile karşı karşıya olduğumuza dair çok büyük bir ipucudur.
-
.
-
.
-
Eğer bunlardan birinin katsayısı negatifse ve diğeri pozitifse bu bir hiperbol ile karşı karşıya olduğumuza dair büyük bir ipucudur.
-
.
-
.
-
Bunları söylüyorum çünkü bunlar size bu seviyede bazı şeyleri tanımlamanızda yardımcı olur ama size bunu grafiğe dökmeniz ya da standart forma geçirmenizde yardımcı olmaz.
-
.
-
.
-
Öyleyse hadi standart forma geçelim.
-
Ve standart forma geçmenin anahtarı kareyi tamamlamaktan geçiyor.
-
.
-
Size "kareye tamamlama" videosunu tekrar izlemenizi öneririm çünkü standart formda yapacağımız şey aynen bu.
-
.
-
.
-
Burada ilk yapacağım şey kareye tamamlamak ve siz de bunu x değişkenlerine ve y değerlerine göre yapmalısınız.
-
.
-
.
-
.
-
X değerleri: 9x kare artı 54 x
-
.
-
.
-
Ve sonrasında 4y kare eksi 8y artı 49 eşittir 0
-
.
-
.
-
Ve bunu kareye tamamlamak için yapacağımız şey çok açık: bu sayıların xlileri 9'a ylileri de 4'e bölünebiiyor.
-
.
-
.
-
.
-
Bunu yapalım, çünkü bu bize kareye tamamlamamızda yardımcı olacak.
-
.
-
Bu da şuna eşittir: 9 kere x kare artı 9 kere 6x eşittir 54 artı buraya birşey ekleyeceğim ama ne olduğu belli değil o yüzden boşluk bırakıyorum.
-
.
-
.
-
.
-
Ve 4 kere y kare eksi 2y ve buraya da birşey eklemem gerek ama şimdilik boş bırakıyorum.
-
.
-
Artı 49 eşittir 0.
-
Peki buralara ne ekleyeceğiz?
-
Kareye tamamlayacağız.
-
Buraya öyle bir sayı eklemek istiyoruz ki bu sayıyı koyduğumuzda bu 3 terimli ifade bir tam kare ifade olsun.
-
.
-
Aynısı burada da geçerli. Buraya öyle bir sayı eklemeliyim ki bu üç terimli ifade bir tam kare ifade olmalı.
-
.
-
ve tabii ki bu tarafa ne eklersek bunu 9'la çarğmalıyız çünkü bunu 9 kere toplamış oluyoruz.
-
.
-
.
-
Ve bunu karşı tarafa da ekliyoruz.
-
Ve burya da ne koyarsak koyalım 4'le çarpıp karşı tarafa ekliyoruz.
-
.
-
Eğer buraya 1 eklersek aslında burada 4 olmuş oluyor çünkü 1 kere 4, 4 eder ve burada da 1 kere 9 var elimizde.
-
.
-
Burada 9 oluyor.
-
Hadi şunu yapalım.
-
Kareye tamamlarken, ortadaki değerin yarısını alıyoruz.
-
.
-
Buradaki değer 6 ve yarısı 3. 3'ün karesini alırsak 9.
-
.
-
.
-
Unutmayın bu bir denklem bu yüzden denklemin bir tarafına ne yaparsak karşı tarafa da aynısını yapmalıyız.
-
.
-
Eğer buraya 9 eklediysek biz aslında 9 kere 9dan 81 eklemiş oluyoruz ve karşı tarafa da 81 ekleyerek denklemi koruyoruz.
-
.
-
.
-
.
-
.
-
.
-
Ve tabii ki buraya da 81 eklemeliyim.
-
Şimdi y'li terimlere bakalım.
-
Burada ortadaki terim -2.
-2'nin yarısı -1
-
.
-
Karesini alırsak 1 elde ederiz.
-
1 kere 4, 4 ettiği için aslında sol tarafa 4 eklemiş oluyoruz.
-
.
-
.
-
Sağ tarafa da 4 ekliyoruz.
-
.
-
.
-
Ve şimdi elimizde ne var?
-
Bu ifade 9 kere kaç?
-
Bu ifade 9 kere (x+3) oluyor. ve bu tarafta da 4 kere (y-1) oluyor.
-
.
-
.
-
.
-
Eğer bu yöntem zor geldiyse polinom faktorleme ve kareye tamamlamaya tekrar bakabilirsiniz.
-
.
-
.
-
Ve sonrasında artı 49 eşittir 0 artı 81 artı 4 ki bu da 85 e eşittir.
-
.
-
Tamam öyleyşe elimizde 9 kere x+3 ün karesi ve 4 kere y+1 in karesi var.
-
.
-
İki taraftan da 49'u çıkaralım.
-
Bu da eşittir 36.
-
.
-
.
-
Şimdi birşeylerin standat formuna yaklaşıyoruz ama hatırlayın yaptığımız bütün standart formlarından yola çıkarak bunun bir çember olmadığını biliyoruz.
-
.
-
.
-
Çünkü bunlar garip katsayılar, tamam garip değil ama değişik katsayılar.
-
.
-
Ve bu tarafın 1 olmasını sağlamak için hepsini 36'ya bölüyoruz.
-
.
-
Eğer herşeyi 36'ya bölersek bu terim 9/36 dan 1/4 olur yani x+3 kare bölü 4 olur.
-
.
-
Ve burada da 4/36'dan 1/9 yani y-1 kare bölü 9 olur.
-
Bu ikisinin toplamı da 1'e eşit olur.
-
Hadi bakalım.
-
Şimdi elimizde bir standart formumuz var ve burdan anlayabiliyoruz ki sorunun başındaki tahminimiz doğruymuş.
-
.
-
Bu bir elipsmiş öyleyse hani bunu grafiğe dökelim.
-
Öncelikle merkez çizmeye başlamak için güzel bir yer.
-
Peki elipsin merkez neresi olacak?
-
x şuan -3'e eşit.
-
Peki hangi sayı bu terimi 0'a eşitler?
-
Buna göre x -3 y de 1'e eşit oluyor.
-
.
-
hangi y bu terimi 0 yapar? 1.
-
Ve işte merkezimiz.
-
Bunun yerini gösterelim bu sayede elipsimizi çizebiliriz.
-
Bu elips negatif çeyrekte olacak.
-
Bu x bu da y eksenimiz.
-
Elipsimizin merkezi -3'e 1.
-
.
-
X yönünde yarıçap kaçtır?
-
Biz sadece kare kökünü aldık ki bu da 2.
-
Demek ki x yönünde 2 sağa gidiyoruz.
-
İki de sağa.
-
Peki y yönünde ne yapıyoruz?
-
Orada da 3 yukarı ve 3 aşağı gidiyoruz.
-
.
-
Yapıyorum...
-
.
-
Unutmayın ikisinin de karekökünü almalıyız.
-
Dik eksen büyük yarıçap ya da yarı büyük çap 3 çünkü o uzun olan.
-
.
-
Ve iki de küçük yarıçap çünkü o da küçük olan.
-
.
-
Ve şimdi elipsimizi çizmeye hazırız.
-
Kahverengiyle yapıyorum.
-
.
-
.
-
Evet, buna benziyor.
-
.
-
.
-
.
-
Sadece x ve y'yi karelerine tamamladık.
-
Sonrasında iki tarafı da böldük ve onları standart forma dönüştürdük.
-
.
-
Ve sonra bunun bir elips olduğuna karar verdik.
-
Evet şuan bütün terimleri bulduk ve bunlar pozitif. Bunları ekliyoruz çıkarmıyoruz, ve bunlar değişik katsayılara sahipler altlarında.
-
.
-
.
-
Şimdi elipsin üzerinden gitmeye hazırız, ve fark ettik ki merkez -3 e 1di o yüzden büyük ve küçük yarıçapları çizdik.
-
.
-
.
-
Bir sonraki videoda görüşmek üzere.
-
.