Nhận biết mô hình lừa đảo kim tự tháp - Stacie Bosley
-
0:07 - 0:11Năm 2004, một công ty mới thành lập
tên Vemma Nutrition -
0:11 - 0:13mở ra cơ hội đổi đời
-
0:13 - 0:17làm việc bán thời gian,
nhưng hưởng lương toàn thời gian. -
0:17 - 0:19Cơ hội này mở ra
cho tất cả mọi người, -
0:19 - 0:23không quan trọng kinh nghiệm
hay trình độ học vấn. -
0:23 - 0:25Chỉ cần qua hai bước
là có thể bắt đầu thu lợi: -
0:25 - 0:29mua một bộ sản phẩm dinh dưỡng
dạng nước trị giá 500 đến 600 đô la -
0:29 - 0:32và chiêu dụ thêm hai người nữa.
-
0:32 - 0:35Công ty Vemma Nutrition
phát triển cực nhanh, -
0:35 - 0:37trở thành công ty đa quốc gia,
-
0:37 - 0:41thời kì đỉnh cao, mỗi tháng,
nó thu hút 30,000 thành viên mới. -
0:41 - 0:43Chỉ có một vấn đề -
-
0:43 - 0:49vào năm 2013, khi công ty
đạt doanh thu cả năm 200 triệu đô, -
0:49 - 0:53đại đa số người tham gia
kiếm được ít hơn số tiền họ bỏ ra ban đầu. -
0:53 - 0:56Cuối cùng, Vemma bị buộc tội
vận hành mô hình kim tự tháp: -
0:56 - 0:58một dạng lừa đảo phổ biến
-
0:58 - 1:02trong đó, các thành viên kiếm lời
qua việc chiêu dụ thêm người mua. -
1:02 - 1:05Thông thường, người sáng lập
dụ dỗ một nhóm người ban đầu -
1:05 - 1:07đầu tư và và quảng bá mô hình này.
-
1:07 - 1:09Sau đó, khuyến khích
họ chiêu dụ người mới -
1:09 - 1:12và hứa sẽ được chia một phần tiền
từ những người mới tham gia, -
1:12 - 1:15người sáng lập cũng vậy.
-
1:15 - 1:18Mô hình này lặp lại
khi nhóm có thành viên mới, -
1:18 - 1:22dùng tiền của người mới tham gia
chia cho người chiêu dụ. -
1:22 - 1:26Khác với mô hình Ponzi,
người sáng lập chiêu dụ thành viên mới -
1:26 - 1:29và lén dùng phí thành viên của họ
để trả cho những người khác, -
1:29 - 1:32để họ nghĩ rằng lợi tức
đến từ những khoản đầu tư hợp pháp. -
1:32 - 1:38Mô hình kim tự tháp càng phát triển,
các thành viên mới càng khó kiếm lời. -
1:38 - 1:42Do số người tham gia
tăng theo cấp số nhân. -
1:42 - 1:47Ví dụ, một hệ thống, trong đó, mỗi người
cần chiêu dụ sáu người để kiếm lợi. -
1:47 - 1:49Đầu tiên, người sáng lập
chiêu dụ sáu người, -
1:49 - 1:52và mỗi người lại chiêu dụ
thêm sáu người nữa. -
1:52 - 1:55Vậy là có 36 người
trong lần chiêu dụ thứ hai, -
1:55 - 1:57mỗi người lại tiếp tục chiêu dụ
thêm sáu người nữa - -
1:57 - 2:01có tất cả 216 thành viên mới
trong lần chiêu dụ này. -
2:01 - 2:03Đến lần chiêu dụ thứ 12,
-
2:03 - 2:072.1 tỉ thành viên mới
sẽ phải chiêu dụ -
2:07 - 2:11hơn 13 tỉ người nữa
để kiếm tiền - -
2:11 - 2:14tức là nhiều hơn dân số thế giới.
-
2:14 - 2:17Trong tình huống này,
những thành viên mới nhất, -
2:17 - 2:20hơn 80% số người tham gia,
-
2:20 - 2:22sẽ mất hết tiền đầu tư.
-
2:22 - 2:27Và thực tế,
nhiều thành viên cũ cũng mất tiền. -
2:27 - 2:30Mô hình kim tự tháp là bất hợp pháp
ở hầu hết các quốc gia, -
2:30 - 2:32nhưng khó có thể phát hiện.
-
2:32 - 2:34Nó được biểu hiện
dưới nhiều hình thức -
2:34 - 2:36gồm quà tặng nhóm,
-
2:36 - 2:40câu lạc bộ đầu tư,
và công ty tiếp thị đa cấp. -
2:40 - 2:44Khác biệt giữa mô hình kim tự tháp
và công ty tiếp thị đa cấp hợp pháp -
2:44 - 2:46có thể rất mơ hồ.
-
2:46 - 2:47Trên lý thuyết,
-
2:47 - 2:50sự khác nhau nằm ở chỗ
thành viên công ty tiếp thị đa cấp -
2:50 - 2:54thu lợi chủ yếu từ việc
bán một sản phẩm hay dịch vụ -
2:54 - 2:56cho khách mua lẻ,
-
2:56 - 3:01còn mô hình kim tự tháp sinh lợi
chủ yếu qua việc chiêu dụ thành viên mới. -
3:01 - 3:04Dù thực tế,
nhiều công ty đa cấp -
3:04 - 3:08làm mọi cách khiến thành viên
không thể kiếm lợi chỉ từ viêc bán hàng. -
3:08 - 3:12Rất nhiều mô hình kim tự tháp,
như Vemma Nutrition, -
3:12 - 3:15nguỵ trang dưới lớp vỏ
công ty đa cấp hợp pháp -
3:15 - 3:20sử dụng sản phẩm hay dịch vụ
để che đậy cấu trúc trả-tiền-và-chiêu-dụ. -
3:20 - 3:25Nhiều mô hình kim tự tháp
lợi dụng sự tin tưởng sẵn có ở nhà thờ, -
3:25 - 3:29cộng đồng nhập cư,
hay các nhóm thân hữu khác. -
3:29 - 3:32Những người đầu tiên tham gia
được khuyến khích chia sẻ trải nghiệm -
3:32 - 3:35trước khi bắt đầu kiếm lời.
-
3:35 - 3:37Những người trong nhóm
sẽ nghe theo, -
3:37 - 3:39khiến mô hình này
nở phồng ra nhanh chóng -
3:39 - 3:44trước khi họ nhận ra
nó thực chất không sinh lợi. -
3:44 - 3:47Thông thường, nạn nhân
sẽ xấu hổ nên giữ im lặng. -
3:47 - 3:51Mô hình kim tự tháp mồi chài
bằng những hứa hẹn về cơ hội và quyền lực. -
3:51 - 3:53Vậy nên khi không kiếm ra tiền,
-
3:53 - 3:57thành viên thường tự trách
chứ không quy trách nhiệm cho mô hình, -
3:57 - 4:00rằng họ không đủ kiên trì
nên không thể kiếm lợi như đã được hứa. -
4:00 - 4:02Một số nạn nhân tiếp tục cố gắng,
-
4:02 - 4:04đầu tư vào nhiều mô hình khác,
-
4:04 - 4:07và lần nào cũng mất tiền.
-
4:07 - 4:11Dù khó nhưng vẫn có cách
để nhận biết mô hình kim tự tháp. -
4:11 - 4:14Áp lực thời gian
là một dấu hiệu khả nghi - -
4:14 - 4:19cẩn thận với lời nói: "Hành động ngay
nếu không sẽ mất cơ hội hiếm có." -
4:19 - 4:24Lời hứa về một số tiền lớn,
đổi đời cũng là điều đáng ngờ. -
4:24 - 4:28Cuối cùng,
công ty tiếp thị đa cấp hợp pháp -
4:28 - 4:33sẽ không bắt thành viên trả phí
để được bán sản phẩm hay dịch vụ. -
4:33 - 4:36Mô hình kim tự tháp
có thể gây tổn hại nghiêm trọng -
4:36 - 4:40cho cá nhân, cộng đồng,
và cho cả quốc gia. -
4:40 - 4:43Nhưng bạn có thể dùng
gậy ông đập lưng ông, -
4:43 - 4:45hãy chia sẻ video này
với ba người bạn biết, -
4:45 - 4:49và khuyến khích
họ làm như bạn.
- Title:
- Nhận biết mô hình lừa đảo kim tự tháp - Stacie Bosley
- Speaker:
- Stacie Bosley
- Description:
-
Xem toàn bộ bài học tại đây: https://ed.ted.com/lessons/how-to-spot-a-pyramid-scheme-stacie-bosley
Năm 2004, một công ty dinh dưỡng mở ra cơ hội đổi đời, rằng bạn có thể kiếm thu nhập tương đương một công việc toàn thời gian từ việc làm bán thời gian. Chỉ cần hai bước để bắt đầu: mua một bộ sản phẩm trị giá 500 đô la và chiêu dụ thêm hai thành viên mới. Năm 2013, công ty có doanh thu 200 triệu đô. Chỉ có một vấn đề -- đại đa số thành viên tham gia thu về lợi nhuận ít hơn số tiền họ bỏ ra ban đầu. Stacie Bosley sẽ giải thích về mô hình lừa đảo kim tự tháp và cách nhận biết chúng.
Bài học: Stacie Bosley, đạo diễn: Wood Airplane Productions.
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:49
![]() |
Nhu PHAM edited Vietnamese subtitles for How to spot a pyramid scheme | |
![]() |
Nhu PHAM approved Vietnamese subtitles for How to spot a pyramid scheme | |
![]() |
Nhu PHAM edited Vietnamese subtitles for How to spot a pyramid scheme | |
![]() |
Nhu PHAM edited Vietnamese subtitles for How to spot a pyramid scheme | |
![]() |
Nhu PHAM edited Vietnamese subtitles for How to spot a pyramid scheme | |
![]() |
Nhu PHAM edited Vietnamese subtitles for How to spot a pyramid scheme | |
![]() |
Nhu PHAM edited Vietnamese subtitles for How to spot a pyramid scheme | |
![]() |
Nhu PHAM edited Vietnamese subtitles for How to spot a pyramid scheme |