Helder inzicht door beroerte

Jill Bolte Taylor kreeg de kans om onderzoek te doen vanuit een perspectief waar maar weinig hersenwetenschappers van dromen. Tijdens een zware beroerte moest ze lijdzaam toezien hoe haar hersenfuncties -- beweging, spraak, zelfbewustzijn -- een voor een uitvielen. Een verbazingwekkend verhaal.

Ik ben hersenonderzoeker geworden

omdat ik een broer heb
bij wie een hersenstoornis is vastgesteld:

Schizofrenie.

Als zus en later als wetenschapper
wilde ik begrijpen waarom

ik mijn dromen aan
de werkelijkheid kan relateren

en ervoor kan zorgen dat ze uitkomen.

Wat speelt zich in
het brein van mijn broer af?

Hoe kan het dat hij
door zijn schizofrenie niet in staat is

zijn dromen te relateren aan
een algemene en gedeelde realiteit,

wat ze tot waanbeelden maakt?

Ik besloot mij te wijden aan
onderzoek naar ernstige geestesziekten.

Ik verhuisde van mijn
geboortestaat Indiana naar Boston,

waar ik werkte in het laboratorium
van Dr. Francine Benes,

aan de Harvard Department of Psychiatry.

Daar stelden we onszelf de volgende vraag:

"Wat zijn de biologische verschillen
tussen de hersenen van mensen

die normale controle
hebben over lichaam en geest,

en de hersenen van mensen
die lijden aan schizofrenie,

een schizoaffectieve stoornis
of een bipolaire stoornis?"

We hielden ons bezig met het
in kaart brengen van het brein:

welke cellen communiceren
met welke cellen,

welke chemische stoffen
worden daarvoor gebruikt,

in welke hoeveelheden?

Ik gaf mijn leven dus veel betekenis.

Overdag hield ik me bezig
met wetenschappelijk onderzoek,

's avonds en in het weekend
reisde ik als vertegenwoordiger van NAMI,

het nationale verbond voor geestesziekten.

Tot ik 10 december 1996 bij het ontwaken

tot de ontdekking kwam
dat ik zelf een hersenstoornis had.

Er was een bloedvat ontploft in mijn linkerhersenhelft.

En in de vier daaropvolgende uren

kon ik niets anders dan toekijken

terwijl mijn vermogen om
informatie te verwerken wegviel.

Op de ochtend van de bloeding

kon ik niet lopen, spreken, lezen,
schrijven of iets van mijn leven herinneren.

Ik was in feite een baby
in het lichaam van een vrouw.

Iedereen die ooit
een menselijk brein gezien heeft,

weet dat de twee hersenhelften
volledig van elkaar gescheiden zijn.

Ik heb voor jullie een echt
menselijk brein meegebracht.

Dit is 'm - het menselijk brein.

Dit is de voorzijde van het brein,

dit is de achterzijde met het
eraan bungelende ruggenmerg,

en zo zou het brein in mijn hoofd zitten.

Nu we deze hersenen zo bekijken,
is duidelijk te zien

dat de twee hersencortexen
volledig van elkaar gescheiden zijn.

Voor de computergeleerden onder ons:

onze rechterhersenhelft
werkt zoals een parallelle processor,

en onze linkerhersenhelft
werkt zoals een seriële processor.

De twee hersenhelften
communiceren wel met elkaar

via de hersenbalk,

die bestaat uit circa 300 miljoen
axonen of zenuwuitlopers.

Maar voor de rest

zijn de twee hersenhelften
volledig van elkaar gescheiden.

Omdat ze informatie op
verschillende manieren verwerken,

denken beide hersenhelften
aan verschillende dingen,

vinden verschillende dingen belangrijk,

en je zou kunnen zeggen:
ze hebben verschillende persoonlijkheden.

Excuseer. Dank u. Fijn. (Assistent: Heel fijn.)

(Gelach)

Onze rechterhersenhelft
kijkt alleen naar het heden.

Alles wat telt is het 'hier en nu'.

Onze rechterhersenhelft denkt in beelden

en leert kinesthetisch
door de beweging van ons lichaam.

Informatie, in de vorm van energie,
komt gelijktijdig binnen

via al onze zintuigen

en vormt een gigantische extatische collage

van hoe het heden eruit ziet,

hoe het heden ruikt en smaakt,

hoe het voelt en klinkt.

Ik ben een energetisch wezen,
verbonden met alle energie rondom mij

door het bewustzijn
van mijn rechterhersenhelft.

Wij zijn energetische wezens,
met elkaar verbonden

door het bewustzijn
van onze rechterhersenhelften --

één menselijke familie.

En hier op deze plek,

op dit moment,
zijn we broeders en zusters,

op aarde om de wereld te verbeteren.

En in dit moment zijn we perfect,
we zijn compleet en we zijn schitterend.

Mijn linkershersenhelft --
onze linkerhersenhelft -- is totaal anders.

Onze linkerhersenhelft
denkt lineair en methodisch.

Onze linkerhersenhelft

is volledig gericht op
het verleden en op de toekomst.

Onze linkerhersenhelft heeft als taak

om uit die enorme collage van het heden
details te filteren.

Details, en meer details over die details.

Vervolgens wordt al die informatie

onderverdeeld en gestructureerd,

gerelateerd aan alle ervaringen
uit ons verleden

en geprojecteerd op
alle mogelijkheden in de toekomst.

Onze linkerhersenhelft denkt in taal.

Daar vindt al dat gebabbel plaats, dat mij

en mijn binnenwereld verbindt
met mijn buitenwereld.

Daar bevindt zich het stemmetje
dat zegt: "Vergeet niet

bananen op te halen op weg naar huis.

Ik heb ze morgenvroeg nodig."

Daar bevindt zich die
berekenende intelligentie die aangeeft

wanneer ik mijn was moet doen.

Maar wellicht het allerbelangrijkste:

Daar is dat stemmetje dat tegen me zegt:

"Ik ben. Ik ben." Vanaf het moment
dat mijn linkerhersenhelft dàt zegt

ben ik afgescheiden.

Ik word een individu,
gescheiden van de energiestroom

om mij heen, gescheiden van jou.

Dit was het deel van mijn hersenen
dat ik kwijtraakte

op de ochtend van mijn beroerte.

Ik werd die ochtend wakker met

een kloppende pijn achter mijn linkeroog.

Het soort pijn -- scherpe steken --
die je krijgt als je in een ijsje bijt.

De pijn hield me in zijn greep --

en liet me weer gaan.
Opnieuw werd ik vastgegrepen --

en liet het me gaan.

Omdat het voor mij ongebruikelijk was
om iets van pijn te voelen, dacht ik:

"Oké, ik begin gewoon
aan mijn dagelijkse routine."

Ik stond op en
sprong op mijn cardio-glider,

een toestel waarmee je
al je spieren traint.

Toen ik daar zo op dat ding stond,

merkte ik op dat mijn handen
zich als primitieve klauwen

om de stang klemden.
En ik dacht: "Eigenaardig."

Ik keek neer op mijn lichaam en ik dacht:
"Wauw, wat een bizar ding ben ik."

Het was alsof mijn bewustzijn
was verschoven

van mijn normale perceptie
van de werkelijkheid,

waarbij ik de persoon was die
op dat apparaat die ervaring had,

naar een esoterische ruimte

waar ik er getuige van was
dat ik deze ervaring had.

Heel eigenaardig allemaal,
en mijn hoofdpijn werd steeds erger.

Dus stapte ik van het apparaat af.

Ik loop rond in mijn woonkamer,

en ik merk dat alles
in mijn lichaam vertraagd is.

Iedere stap die ik zet
is stijf en zeer doelbewust.

Er is geen vloeiend ritme,

en er is een zekere mate
van beperking in mijn waarnemingen.

Ik ben uitsluitend gericht op interne systemen.

Even later stond ik in mijn badkamer,
klaar om in de douche te stappen,

en ik kon letterlijk de dialoog
in mijn lichaam horen.

Ik hoorde een stemmetje zeggen:

"Oké, die spieren moeten samentrekken.

Die andere moeten ontspannen."

En toen verloor ik mijn evenwicht.
Ik hang daar tegen de muur,

en ik kijk neer op mijn arm en ik besef

dat ik niet langer de grenzen
van mijn lichaam kan bepalen.

Ik kan niet aangeven
waar ik begin en waar ik eindig,

omdat de atomen en moleculen van mijn arm

zich vermengen met de atomen
en moleculen van de muur.

Het enige wat ik
kon waarnemen, was energie.

Ik stelde mijzelf de vraag: "Wat is er aan de hand?

Wat gebeurt er met me?" En op dat moment

hield het gebabbel in mijn linkerhersenhelft op.

Net alsof iemand met de afstandbediening

het geluid uit had gezet. Totale stilte.

In eerste instantie vond ik het schokkerend

om in een stilgevallen hoofd te verkeren. Maar direct daarop

raakte ik geboeid door de oneindige rijkdom van de energie om mij heen.

En omdat ik niet langer aan kon geven

waar mijn lichaam ophield, voelde ik me enorm en uitgestrekt.

Ik voelde me één met alle energie om mij heen,

en het was prachtig.

Plotseling diende mijn linkerhersenhelft zich weer aan.

Het stemmetje riep: "Hé! We hebben een probleem!

We hebben een probleem. We moeten hulp zoeken."

En ik ga erop in: "Problemen.

Er zijn problemen. OK, OK, ik heb een probleem."

Direct daarop keerde ik weer terug

naar mijn bewustzijn -- een plek die ik liefdevol

heb omgedoopt in La La Land.

Het was er prachtig. Stel je voor:

Je bent helemaal los van het hersengebabbel,

er is geen verbinding met de buitenwereld.

Ik bevond me dus op die plek, en mijn functie

met alle bijbehorende stress was weggevallen.

Ik voelde me lichter in mijn lichaam. Stel je voor:

Alle relaties in de buitenwereld en alle stressfactoren

die daarmee verband houden -- alles is weg.

Ik voelde me heel vredig.

Stel je voor: 37 jaar emotionele bagage valt van je af!

(gelach) O! Ik was zó gelukkig.

Euforisch. Het was prachtig.

Weer begint mijn linkerhersenhelft op me in te praten:

"Hé! Wel blijven opletten.

Er moet hulp komen." En ik ga erop in: "Ik moet hulp halen.

Ik moet me concentreren."

Ik kom onder de douche vandaan,

kleed me mechanisch aan. Ik loop rond

en ik denk: "Ik moet naar mijn werk. Ik moet naar mijn werk.

Kan ik rijden? Kan ik rijden?"

Op dat moment viel mijn rechterarm

slap tegen mijn lichaam. Ik realiseerde me:

"O, god! Dit is een beroerte! Dit is een beroerte!"

Mijn hersenen reageren enthousiast: "Wauw!

Vet cool." (gelach) "Echt vet cool!

Hoeveel hersenwetenschappers krijgen de kans

hun eigen hersenen van binnenuit te bestuderen?"

(gelach)

Dan bedenk ik me: "Maar ik heb het hartstikke druk!"

(gelach) "Ik heb geen tijd voor een beroerte!"

En ik besluit: "OK, ik kan die beroerte niet tegenhouden.

Ik doe dit een paar weken, en dan

ga ik weer verder met mijn routine.

Ik moet om hulp vragen. Ik moet mijn collega's bellen."

Ik wist het telefoonnummer niet meer,

maar ik herinnerde me dat er in mijn werkkamer

een van mijn eigen visitekaartjes lag. Ik ga ernaar toe

en trek een dikke stapel visitekaartjes tevoorschijn.

Ik sta daar te staren naar het bovenste kaartje

en hoewel ik me mijn eigen kaartje helder voor de geest kon halen,

wist ik niet of dit

nu mijn kaartje was. Ik zag alleen maar pixels.

De pixels van de woorden vermengden zich

met de pixels van de achtergrond en van de symbolen.

Ik kon er geen wijs uit worden.

Dus wachtte ik tot zich een golf van helderheid aandiende.

Op zo'n moment kon ik weer contact maken

met de realiteit, en dan zag ik

dat is 'm niet... dat is 'm niet... dat is 'm niet.

Drie kwartier later had ik éénderde

van de stapel visitekaartjes gehad.

In die 45 minuten ging de bloeding gewoon door

in mijn linkerhersenhelft.

Ik snap niets van getallen. Ik weet niet hoe de telefoon werkt.

Maar dit is het enige plan dat ik heb.

Ik pak het telefoontoestel en ik pak het visitekaartje

en ik leg ze beide voor me neer.

Ik kijk naar de vorm van de krabbels op het kaartje

en zoek de bijpassende krabbels op het telefoontoestel.

Af en toe zweefde ik weer naar La La Land

en als ik daarna terugkwam, wist ik niet

of ik de nummers al ingetoetst had.

Mijn verlamde arm bedienend als een stomp

bedekte ik de cijfers die ik had ingetoetst

zodat ik bij terugkeer in de realiteit

wist: "Dat cijfer heb ik al gehad."

Uiteindelijk is het hele nummer ingetoetst.

Ik houd de hoorn bij mijn oor,

mijn collega neemt op en zegt tegen me:

"Woo woo woo woo." (gelach) En ik denk:

"Hemel, hij klikt als een Golden Retriever!"

Ik zeg tegen hem -- althans, ik denk dat ik tegen hem zeg:

"Met Jill! Ik heb hulp nodig!"

Maar wat ik hoor is dit: "Woo woo woo woo woo."

En ik denk: "Hemel, nu klink ik zelf als als een Golden Retriever."

Ik wist dus niet dat ik geen woorden

kon uitspreken of verstaan, tot ik het probeerde.

Mijn collega begrijpt dat ik hulp nodig heb en regelt dat.

Een poosje later word ik in een ambulance

overgebracht naar het Massachusetts General Hospital.

Ik lig daar in de foetushouding.

Als een ballon waaruit het laatste beetje lucht

langzaam wegloopt,

voel ik mijn energie opstijgen. Ik voel dat mijn geest zich overgeeft.

Op dat moment wist ik:

Ik ben niet langer de baas over mijn eigen leven.

Ofwel de artsen redden mijn lichaam en geven me

een tweede kans, of dit is wellicht

het moment waarop ik de wereld verlaat.

Toen ik later die middag bijkwam, ontdekte ik tot mijn schrik

dat ik nog leefde. Toen ik voelde dat mijn geest zich overgaf,

had ik al afscheid genomen.

En nu verkeerde ik tussen twee heel uiteenlopende realiteiten.

De stimulatie die binnenkwam

via mijn zintuigen voelde aan als pijn.

Licht brandde op mijn netvlies,

geluiden waren zo luid en chaotisch

dat ik er geen stemmen uit kon filteren.

Ik wilde niets liever dan ontsnappen. Omdat ik niet kon bepalen

hoe mijn lichaam zich tot de ruimte verhield, voelde ik me enorm en uitgestrekt,

als een geest die uit de fles gekomen was.

Mijn geest zweefde, als een grote walvis

koersend door een zee van stil geluk.

Nirvana. Ik had Nirvana gevonden.

Het zou me nooit lukken om mijn reusachtige Ik

terug te proppen in dat kleine lichaam.

Toen realiseerde ik me: "Ik leef nog! Ik leef nog,

èn ik heb Nirvana gevonden.

Als ik Nirvana heb gevonden en nog in leven ben,

kan iedereen bij leven Nirvana vinden." De wereld zou

vol prachtige, vreedzame, barmhartige,

liefdevolle mensen zijn, die wisten dat zij altijd

naar deze plek konden komen.

Bewust konden zij kiezen om rechts van hun

linkerhersenhelft deze kalmte te betreden.

Ik realiseerde me wat een geweldig cadeau deze ervaring was.

Deze beroerte zou inzicht kunnen verschaffen

in het leven zoals wij het leven. Dat motiveerde me om te herstellen.

Twee en een halve week na de bloeding

werd via een chirurgische ingreep een bloedprop

ter grootte van een golfbal verwijderd, die op het taalgebied drukte.

Dit ben ik met mijn moeder,

een dierbare schat. Het kostte me acht jaar om volledig te herstellen.

Wie zijn we? We zijn de levenskracht van het heelal,

handvaardige en cognitieve wezens met twee hersenhelften.

Wij zijn in staat om te kiezen, van moment tot moment,

wie we willen zijn en hoe we in de wereld willen staan.

Ik kan in het hier en nu kiezen

om bewust te verkeren in mijn rechterhersenhelft, waar wij zijn.

Ik ben de levenskracht van het universum.

Ik ben de levenskracht van de 50 biljoen schitterende

moleculaire genieën waaruit ik ben opgebouwd -- één met alles om mij heen.

Ik kan er ook voor kiezen om bewust te verkeren

in mijn linkerhersenhelft. Dan ben ik een individu,

een vast lichaam. Gescheiden van de flow,

gescheiden van jullie. Ik ben Dr. Jill Bolte Taylor:

Intellectueel, neuroanatomist. Dat zijn de twee wezens waaruit ik besta.

Waar zou u voor kiezen? Waar kiest u voor? En wanneer?

Ik ben ervan overtuigd dat we

door bewust te kiezen voor de vredige wereld

van onze rechterhersenhelft, vrede uitstralen

en ook daadwerkelijk kunnen bewerkstelligen op aarde.

Dat leek me wel een idee dat de moeite waard is.