Prometheus'un miti - Iseult Gillespie

Patreon sayfamıza göz atın: https://www.patreon.com/teded

Tüm dersi görüntüle: https://ed.ted.com/lessons/the-myth-of-prometheus-iseult-gillespie

İnsanlık yaratılmadan önce, Yunan Tanrıları Titan adı verilen ırka karşı büyük bir savaş kazandı. Çoğu Titan öldürülmüş veya Tartarus'un ebedi cehennemine yollanmıştı. Ancak ismi öngörü anlamına gelen Prometheus, Kardeşi Epimetheus'u Tanrıların tarafında savaşmaya ikna etti. Iseult Gillespie, Prometheus'un mitini paylaşıyor.

Ders Iseult Gillespie tarafından hazırlanmış, Léa Krawczyk tarafından yönetilmiştir.

Desteğiniz için çok teşekkür ederiz! Siz olmasaydınız bu video mümkün olmazdı.

Yalda A., Susan Herder, Andrew Bosco, Craig Sheldon, Javier Aldavaz, Bruno Pinho, Rishi Pasham, Nick Johnson, Alex Kongkeo, Levi Cook, Peter Koebel, Misaki Sato, Runarm, Maxi Kobi Einy, Ilya Bondarik, Darren Toh, Bozhidar Karaargirov, Boytsov Ilya, Marc Veale, Rodrigo Carballo, Humberto A OjedaGomez, Daniel Day, SookKwan Loong, Jhuval, Nik Maier.

İnsanlık yaratılmadan önce,

Yunan Tanrıları, Titan adı verilen
dev ırkına karşı büyük bir savaş kazandı.

Titanların çoğu öldürülmüş veya
Tartarus'un ebedi cehennemine atılmıştı.

Ancak ismi öngörü anlamına gelen
Titan Prometheus,

kardeşi Epimetheus'u Tanrıların tarafında
savaşmaya ikna etti.

Teşekkür olarak, Zeus, kardeşleri
tüm canlıları yaratmakla

görevlendirdi.

Epimetheus Tanrıların hediyelerini
canlılara dağıtacaktı.

Bazılarına, uçmayı verdi;

bazılarına suda hareket etme becerisini,

yada çimenler arasında hızla koşmayı.

Canavarlara göz alıcı pullar,

yumuşak kürk,

ve keskin pençeler verdi.

Bu sırada, Prometheus ilk insanlara
çamurdan şekil verdi.

Onlara Tanrıların görüntüsünü verdi

ama Zeus onlara ölümlü kalmayı

ve Olimpos Dağı'nda yaşayanlara
aşağıdan, ibadet etmeyi emretti.

Zeus insanları itaat eden, doğa şartlarına
karşı savunmasız,

korunmak için Tanrılara bağlı olan
yaratıklar olarak gördü.

Ancak Prometheus, bu basit yaratıkları
daha büyük bir amaçla tasavvur etti.

Zeus ona nasıl kurban vereceğine
karar vermesini istediğinde,

kurnaz Prometheus insanlara biraz avantaj
verebilecek bir numara planladı.

Bir boğayı öldürdü ve onu Zeus'a
sunmak için ikiye böldü.

Bir tarafta, sulu eti ve deriyi

hayvanın nahoş midesinin altında sakladı.

Diğer tarafta, kalın bir yağ tabakasının
altında kemikleri sakladı.

Zeus kendisi için en uygun gözüken
porsiyonu seçtiğinde,

Prometheus'un dalaveresinden dolayı
çok öfkelendi.

Burnundan soluyan Zeus,
dünyada ateşin kullanılmasını yasakladı.

Ne yemek pişirmek
ne de başka bir amaç için.

Ama Prometheus yaratılmışların ateşten
mahrum kaldıklarını görmeyi reddetti.

Bu yüzden Atena ve Hephaistos'un
yerinden ateş çalmak için

Olimpos Dağı'na tırmandı.

Oyuk bir rezene sapının içine
ateşi sakladı ve insanlara getirdi.

Bu onlara doğayı kendi yararlarına
kullanma ve nihayet doğaya egemen olma

gücünü verdi.

Ateş sayesinde insanlar besinleri ve ısıyı
kullanıp kendilerine bakabilirlerdi.

Ama ayrıca silahlar üretebilir ve
savaşlar başlatabilirlerdi.

Prometheus'un alevleri uygarlığın hızla
gelişmesinde katalizatör görevi yaptı.

Zeus aşağıya, bu manzaraya baktığında
neler olup bittiğini anladı.

Prometheus bir kez daha
onun onurunu yaralamış ve

otoritesini bozmuştu.

Gözü dönen Zeus,
acımasız bir ceza uyguladı.

Prometheus, sonsuza kadar bir kayalığa
zincirlenecekti.

Her gün, karaciğerini parçalamak üzere
bir akbaba onu ziyaret edecekti

ve her gün karaciğeri yeniden saldırılmak
üzere tekrar eski hâline dönecekti.

Prometheus, daimi bir acıya
maruz kalmasına rağmen,

asla yaptığı isyankâr hareketine dair
bir pişmanlık duymamıştı.

Zulüme karşı gösterdiği direnç onu
mitolojide sevilen bir figüre dönüştürdü.

Ayrıca meraklı
ve ele avuca sığmayan kişiliği,

bilgisi ve insanlara sağladı gelişmeler
ve getirdiği güç ile hatırlandı.

Ayrıca edebiyatta ve sanatta tekrar edilen
bir figür hâline geldi.

Percy Bysshe Shelley'in "Prometheus
Unbound" adlı lirik oyununda,

yazar Prometheus'u kaçıp
bilgi ve empati yaymaya devam eden

romantik bir kahraman olarak hayal ediyor.

Shelley, onun hakkında şunları yazdı:

Prometheus, ahlaki ve düşünsel mizacın

azami seviyede mükemmel olduğu bir tiptir.

En saf ve en içten güdülerle,

en iyi ve soylu sonlara yöneltilmiştir.

Karısı Mary, Prometheus'u daha ders verici
bir figür olarak kafasında canlandırmış

ve kendi romanına "Frankenstein: Modern
Prometheus" adını vermiştir.

Bu, doğal düzenin bozulmasının
zararlarını akla getiriyor

ve bugünün bilim ve
teknolojisini de kapsayan

ahlaki meselelere bağlı kalıyor.

Bir kahraman, isyancı ya da
düzenbaz olarak,

Prometheus bizim doğanın güçlerini
ele geçirme potansiyelimizin sembolü.

Ve son olarak,

bize dünyayı tutuşturmada bireysel
eylemlerin potansiyelini hatırlatıyor.