< Return to Video

COVID-19 Sahte Tedaviler ve Yanlış Teşhisler

  • 0:00 - 0:02
    Merhabalar, ben Hari Sreenivasan.
  • 0:02 - 0:04
    ''Take on Fake''e hoş geldiniz.
  • 0:04 - 0:07
    Amacımız sizlere neyin gerçek,
    neyin sahte olduğunu söylemek.
  • 0:07 - 0:10
    Fakat birçoğunuzda olduğu gibi
  • 0:10 - 0:12
    koronavirüs gerçekliğiyle beraber
  • 0:12 - 0:15
    bizim de görevimiz, niyetimiz
    tamamen değişti.
  • 0:15 - 0:17
    Bu sebeple, bugün sizlere
  • 0:17 - 0:20
    mükemmel stüdyomdan,
    yani evimden sesleniyorum.
  • 0:20 - 0:22
    Bu benim için yeni bir durum,
  • 0:22 - 0:24
    hepimiz için yeni bir durum.
  • 0:24 - 0:25
    Fakat aslında şu anki görevimiz
  • 0:25 - 0:28
    her zamankinden daha önemli.
  • 0:28 - 0:31
    Çünkü internette koronavirüsle ilgili
  • 0:31 - 0:33
    birçok yanlış bilgi var.
  • 0:33 - 0:37
    Bu sebeple size koronavirüsle ilgili
  • 0:37 - 0:40
    birkaç yanlış ve çarpıtılmış bilgi
    örneği göstereceğiz.
  • 0:40 - 0:43
    Gerçeği yalandan nasıl
    ayırabileceğinizi anlamanızda
  • 0:43 - 0:44
    sizlere yardımcı olacağız.
  • 0:44 - 0:46
    Bulduğumuz ilk örneklerden bir tanesi,
  • 0:46 - 0:50
    sosyal mesafesini koruyan
    yapımcılarımdan biriyle ilgiliydi.
  • 0:50 - 0:52
    Nefesini on saniye boyunca tutuyordu.
  • 0:53 - 0:56
    Evet, Erin Mclntyre, konu nedir?
  • 0:56 - 0:57
    Neden nefesini tutuyordun?
  • 0:57 - 1:00
    Herkes gibi Facebook'ta geziniyordum.
  • 1:01 - 1:05
    Koronavirüsle ilgili bir bilgi
    var mı diye bakıyordum.
  • 1:05 - 1:07
    Bir arkadaşım bir liste paylaşmıştı.
  • 1:07 - 1:10
    Koronavirüse maruz kalmanın
    etkilerini azaltacak
  • 1:10 - 1:13
    veya virüse yakalanıp
    yakalanmadığını anlamanı sağlayacak
  • 1:13 - 1:17
    sözde Stanford Hastanesi'nin
    önerdiği yöntemlerle alakalıydı.
  • 1:17 - 1:20
    Bunlardan birisi şuydu:
    ''Nefesini on saniye tut,
  • 1:20 - 1:23
    on saniye boyunca nefesini tutabiliyorsan
  • 1:23 - 1:26
    ciğerlerinde virüs yok demektir.''
  • 1:27 - 1:28
    (Gülüşmeler)
  • 1:28 - 1:29
    ''Ama nefesini tutamazsan,
  • 1:29 - 1:33
    on saniyeden önce, beşinci saniyede
    falan nefes alma ihtiyacı hissedersen
  • 1:33 - 1:35
    koronavirüse yakalanmış olabilirsin.''
  • 1:35 - 1:38
    Koltukta kocamın yanında oturuyordum,
  • 1:38 - 1:40
    on saniye nefesimi tuttum
  • 1:40 - 1:44
    ve dönüp kocama
    ''Bu listeyi gördün mü?'' dedim.
  • 1:44 - 1:46
    Bu yöntem hiç de bilimsel gözükmüyor.
  • 1:46 - 1:50
    Eminim kendine saygısı olan
    herhangi bir doktor da
  • 1:50 - 1:52
    bunun doğru olmadığını söylerdi.
  • 1:52 - 1:54
    Listede aşağılara doğru indim.
  • 1:54 - 1:56
    Şöyle diyordu:
    ''15 dakikada bir su için.
  • 1:56 - 2:00
    Böylece virüsü midenize itmiş olacaksınız
  • 2:00 - 2:02
    ve mide asidiniz virüsü yok edecek.''
  • 2:03 - 2:05
    Tam da bu noktada sorgulamaya başladım.
  • 2:05 - 2:07
    (Gülüşmeler)
  • 2:07 - 2:09
    Ama yine de size
    bir yöntemi denetiyorlar.
  • 2:09 - 2:12
    Bu e-postalardan herhangi birini
    birilerine gönderdiyseniz
  • 2:12 - 2:16
    ve hatta bu mucizevi tedavilerden
    birini denediyseniz, aptal değilsiniz.
  • 2:16 - 2:18
    Bu normal bir durum,
    insanın doğası böyle.
  • 2:18 - 2:22
    Kontrolümüzün çok ötesinde
    görünen bir durumda
  • 2:22 - 2:25
    kontrol bizdeymiş gibi
    bir görüntü çizmek isteriz.
  • 2:25 - 2:28
    Fakat şunu unutmayın,
    bir şeyin içeriğini değiştirmek
  • 2:28 - 2:31
    kopyala yapıştır yapmak kadar kolay.
  • 2:31 - 2:34
    Aslına bakarsanız bu konuda
    güvenilir bilgi bulmak
  • 2:34 - 2:36
    çok da zor değil.
  • 2:36 - 2:39
    Hatta, factcheck.org sitesinde
  • 2:39 - 2:42
    Stanford Hastanesi yönetimiyle
    alakalı Facebook gönderisini
  • 2:42 - 2:44
    detaylıca inceleyen bir kısım var.
  • 2:44 - 2:46
    Bu bilgileri, Dünya Sağlık Örgütü
  • 2:46 - 2:49
    ve Hastalık Kontrol
    Korunma Merkezi'nden ediniyorlar.
  • 2:49 - 2:53
    Detayları Temple Üniversitesi'nden
    bir tıp uzmanıyla tartışıyorlar.
  • 2:53 - 2:55
    Viral gönderiler genelde zararsızdır.
  • 2:55 - 2:58
    Fakat özellikle herkesin
    bilgiye ulaşmaya çalıştığı
  • 2:58 - 2:59
    böyle bir dönemde
  • 2:59 - 3:02
    konu sağlığımızla alakalı olunca
  • 3:02 - 3:04
    işler cidden tehlikeli bir hâl alabiliyor.
  • 3:04 - 3:07
    Alkolün, koronavirüsün yayılma hızını
  • 3:07 - 3:10
    azalttığına dair bir gönderi vardı.
  • 3:10 - 3:13
    Sonuç olarak bu, İran'da düzinelerce
    kişinin ölümüne yol açtı.
  • 3:13 - 3:16
    Bu sebeple internette şüpheli görünen
  • 3:16 - 3:19
    bir gönderiye denk gelirseniz
    bize gönderin.
  • 3:19 - 3:21
    Belki ekibimiz dikkatlice inceleyebilir.
  • 3:21 - 3:24
    Ben 'Take on Fake"ten Hari Sreenivasan.
  • 3:24 - 3:27
    Bir daha görüşene kadar
    yalan haber yaymayın.
  • 3:27 - 3:28
    Gerçekçi olun.
  • 3:28 - 3:34
    (Müzik)
  • 3:34 - 3:35
    Merhaba, ben Hari.
  • 3:35 - 3:38
    ''Take on Fake''in bu bölümünü
    izlediğiniz için teşekkürler.
  • 3:38 - 3:40
    Yorumlarda düşüncelerinizi belirtin.
  • 3:40 - 3:42
    Yeni bölüm geldiğinde
    haberdar olmak isterseniz
  • 3:42 - 3:44
    kanalımıza abone olabilirsiniz.
  • 3:44 - 3:48
    Çeviri: Özümsu Alagöz
    Gözden geçiren: Şevval Naz Ertik
Title:
COVID-19 Sahte Tedaviler ve Yanlış Teşhisler
Description:

COVID-19 ile ilgili yanlış bilgiler, sahte tedaviler ve yanlış teşhisler çok yaygınlaştı. Hem gelişmeler hem de koronavirüs bu kadar hızlı yayılırken gerçeği, kurmacadan nasıl ayırabilirsiniz? Tamamıyla çürütülmüş olmasına rağmen hâlâ gündemde olan birkaç popüler yalana göz atacağız.

Beğenmeyi ve Abone Olmayı Unutmayın: https://bit.ly/3dziPoH

Take on Fake, internette gördüğünüz ya da rastladığınız iddiaları çürütüyor. Böylece nasıl bilinçli olabileceğinizi gösteriyor. Sunucu Hari Sreenivasan, yanlış bilgiler labirentini takip ediyor, gerçeği ortaya çıkarmak için tek bir başlığı okumak yerine güvenilir kaynaklar bulmaya çalışıyor.

Kaynaklar:
FactCheck.org: https://www.factcheck.org/2020/03/viral-social-media-posts-offer-false-coronavirus-tips/
Dünya Sağlık Örgütü: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public/myth-busters

#TakeOnFake

more » « less
Video Language:
English
Team:
Amplifying Voices
Project:
Misinformation and Disinformation
Duration:
03:45

Turkish subtitles

Revisions Compare revisions