Nima uchun biz qumursqalarni iste'mol qilmaymiz?
-
0:07 - 0:09[Nega biz qumursqalarni
yemaymiz?] -
0:09 - 0:12Asrlar davomida odamlar hasharotlarni,
qo'ng'izlardan -
0:12 - 0:13tortib kapalak qurti,
-
0:13 - 0:15chigirtkalar-u termitlar va
-
0:15 - 0:18ninachilargacha iste'mol qilishgan.
-
0:18 - 0:20Bu amaliyotning hatto nomi ham bor:
-
0:20 - 0:21entomofagiya.
-
0:22 - 0:24Ilk ovchilar, balki, buni
oqsillarga boy hasharotlar bilan -
0:24 - 0:27oziqlanuvchi va ularga
ergashuvchi hayvonlardan o'rganishgandir. -
0:28 - 0:32Biz rivojlanib, hasharotlar bizning
parhez an'analarimizga aylanganida, -
0:32 - 0:35ular asosiy oziq-ovqat va
noziklikning rolini bajardilar. -
0:35 - 0:39Qadimgi Yunonistonda sikadalarga
hashamatli taom sifatida qaralgan. -
0:39 - 0:43Va hatto Rimliklar ham qo'ng'iz
lichinkalarini g'ayrioddiy deb topganlar. -
0:43 - 0:45Nega biz qumursqalarga
bo'lgan ehtiyojimizni -
0:45 - 0:48yo'qotdik? Bunday
cheklanishimizning sababi tarixga borib -
0:48 - 0:50taqaladi va bu voqea, ehtimol
-
0:50 - 0:53miloddan avvalgi 10000 - yilda
O'rta Sharqda -
0:53 - 0:54qishloq xo'jaligining asosiy
-
0:54 - 0:57vatani bo'lgan
Fertil Crescent da boshlanadi. -
0:57 - 1:01O'sha vaqtlarda ko'chmanchi bo'lgan ajdod-
larimiz Crescent ga joylasha boshlashdi. -
1:01 - 1:05Va ular yerda ekinlarni yetishtirish
va hayvonlarni xonakilashtirishni -
1:05 - 1:06o'rgangan vaqtda, qarashlar
-
1:06 - 1:10o'zgarib, bu Yevropa, umuman G'arbiy
dunyoning yarimiga yetib borgan. -
1:10 - 1:11Dehqonchilik boshlanganda,
-
1:11 - 1:14odamlar hasharotlarni hosilni
yo'q qiladigan zararkunandalarga -
1:14 - 1:16aylantirgan bo'lishi mumkin.
-
1:16 - 1:18Aholi ko'payib, G'arb shaharlashgan,
-
1:18 - 1:21o'tmishdagi oziq izlash
muammolari ham susaydi. -
1:21 - 1:24Odamlar shunchaki hasharotga
boy tarixni unutdilar. -
1:24 - 1:27Bugun entomofagiya bilan
tanish bo'lmaganlarga qumursqa -
1:27 - 1:28shunchaki qichima
uyg'otuvchidir. -
1:28 - 1:31Ular bizning ovqatimizga qo'nadi,
tishlaydi va zararlantiradi. -
1:31 - 1:34Biz ular bilan bog'liq
bo'lgan "achchiq omil" ni -
1:34 - 1:37his qilamiz va hasharotlarni
pishirishdan jirkanamiz. -
1:37 - 1:40Deyarli 2000 hasharot turlari
oziq-ovqatga aylanib, -
1:40 - 1:43dunyo bo'ylab ikki milliard odam uchun
-
1:43 - 1:45kundalik ovqatlanishning
katta qismini tashkil etadi. -
1:45 - 1:48Tropik mamlakatlar hasharotlarni
sevib iste'mol qiluvchilardir, -
1:48 - 1:50chunki madaniy tomondan
bu qabul qilingan. -
1:50 - 1:53Ushbu mintaqalarda tarqalgan turlar
yirik va xilma-xil bo'lib, -
1:53 - 1:56ularni yig'ib olishni
osonlashtiruvchi guruh yoki -
1:56 - 1:58to'da bo'lish
tendentsiyasiga ega. -
1:58 - 2:00Janubi-Sharqiy Osiyodagi Kambodjani
-
2:00 - 2:02olaylik, u yerda ulkan
tarantulalar yig'iladi, -
2:02 - 2:04qovuriladi va bozorlarda sotiladi.
-
2:04 - 2:05Afrikaning janubida
-
2:06 - 2:09suvli mopan qurti parhez mahsulotidir,
-
2:09 - 2:10achchiq sousga solingan yoki
-
2:10 - 2:13quritilgan va tuzlangan
holda iste'mol qilinadi. -
2:13 - 2:17Meksikada esa to'g'ralgan jumililar
sarimsoq, limon va tuz bilan qovuriladi. -
2:17 - 2:20Qumursqalarni to'liq
iste'mol qilish uchun -
2:20 - 2:23ovqatni tayyorlash yoki un, kukun va
xamirga qo'shish mumkin. -
2:23 - 2:25Ammo barchasi ta'mga bog'liq emas.
-
2:25 - 2:26Bu salomatlik uchun zarur.
-
2:26 - 2:31Olimlar entomofagiya rivojlanayotgan
mamlakatlar uchun oziq-ovqat masalasida -
2:31 - 2:34iqtisodiy jihatdan samarali
yechim bo'lishi mumkin deyishadi -
2:34 - 2:36Hasharotlarda 80% gacha
protein mavjud, va ular -
2:36 - 2:38organizmning hayotiy muhim tarkibiy
-
2:38 - 2:41qismlari bo'lib, katta
energiyaga ega yog', tola, -
2:41 - 2:44vitaminlar va minerallar
singari mikroelementlarga ega. -
2:44 - 2:47Bilasizmi, ko'pchilik yeyish mumkin
bo'lgan hasharotlar tarkibi -
2:47 - 2:50mol go'shti bilan bir xil miqdorda
yoki undan ko'proq mineral -
2:50 - 2:55temir moddasiga ega. Temir tanqisligini
hozirgi kunda dunyodagi eng keng tarqalgan -
2:55 - 2:58oziqlanish muammosi deb hisoblasak,
ular ulkan, foydalanilmagan manba emasmi? -
2:58 - 3:01Taom qurtlari yana bir to'yimli misoldir.
-
3:01 - 3:05Sariq qo'ng'iz lichinkalari vatani
Amerikada ularni yetishtirish oson. -
3:06 - 3:08Ularning tarkibi vitaminlarga boy,
-
3:08 - 3:09foydali minerallar ko'p,
-
3:09 - 3:12hattoki, deyarli 50 foizgacha
oqsil bo'lishi mumkin, -
3:12 - 3:15ya'ni hu mol go'shti tarkibidagi
miqdor bilan teng. -
3:15 - 3:18Uni pishirish uchun shunchaki
sariyog' va tuzga soling -
3:18 - 3:21yoki qovurdoq va sho'rlangan gazak
uchun shokolad seping. -
3:21 - 3:23"Yoqimsiz omil"dagi
yengish kerak bo'lgan -
3:23 - 3:25narsa, ovqatlanish va
ta'mga ega bo'lish. -
3:26 - 3:27Hasharotlar mazali
bo'lishi mumkin. -
3:27 - 3:29Taom qurtlari qovurilgan
yong'oqqa kabidir. -
3:29 - 3:31Chigirtkalar qisqichbaqalarga
o'xshaydi. -
3:31 - 3:35Kriketlarda, ba'zi odamlar aytadiki,
popkorn xushbo'yligi bor. -
3:35 - 3:39Hasharotlarni oziq-ovqat uchun
yetishtirish, shuningdek, chorvachilik -
3:39 - 3:40fermalariga qaraganda kamroq
-
3:40 - 3:43ekologik ta'sirga ega, chunki
hasharotlar juda kam issiqxona -
3:43 - 3:46gazini chiqaradi va kam joy,
suv va oziq-ovqat sarflaydi. -
3:46 - 3:49Ijtimoiy-iqtisodiy tomondan,
hasharot ta'minoti -
3:49 - 3:51rivojlanayotgan davlatlardagi odamlarni
-
3:51 - 3:53rivojlantirishi mumkin,
chunki hasharot fermalari -
3:53 - 3:57kichik hajmli, yuqori mahsuldor va saqlash
uchun arzon bo'lishi ham mumkin. -
3:57 - 4:01Hasharotlarni chorva mollari
uchun barqaror oziq-ovqat mahsulotlariga -
4:01 - 4:03aylantirish, o'simlik polizlari
kabi organik -
4:03 - 4:04chiqindilarda yetishtirish
-
4:04 - 4:07mumkin, aks holda
chiqindixonalarda chirishi mumkin. -
4:07 - 4:09Ochlikni his qilmayapsizmi?
-
4:09 - 4:13Bir likopcha qovurilgan kriket bilan
duch kelgan odamlarning aksariyati bugun -
4:13 - 4:17ham oyoqlari va sezgichlari tish orasida
qolishini tasavvur qilib, chekinishadi. -
4:17 - 4:18Omar haqida bir o'ylang.
-
4:18 - 4:22Bu deyarli oyoqlari va sezgichlari
bo'lgan ulkan hasharotdir, -
4:22 - 4:26ular ilgari oddiy, jirkanch oziq-ovqat
sifatida qabul qilingan. -
4:26 - 4:28Hozirda, omar - bu nafosat.
-
4:28 - 4:30Xuddi shu paradigma o'zgarishi
sodir bo'lishi mumkinmi? -
4:30 - 4:32Xullas, sinab ko'ring!
-
4:32 - 4:34Uni og'zingizga soling va
-
4:34 - 4:35qarsillashidan lazzatlaning.
- Title:
- Nima uchun biz qumursqalarni iste'mol qilmaymiz?
- Speaker:
- Emma Brays
- Description:
-
Bizning ovqatimiz do'kondan keladi, to'g'rimi? Yo'q, aniq emas. Ushbu sarguzashtimiz davomida biz nima iste'mol qilayotganimizni o'rganamiz va parhezimizning atrof-muhitga bo'lgan ta'siri haqida bilib olamiz. Shuningdek, biz oziq-ovqat tizimimizda hasharotlarning ajablanarli rolini ham ko'ramiz. (Ular bizning ovqatimizning 1/3 qismini changlatadilar va o'qituvchi Emma Brays bizga ularning aslida juda mazali va oqsil miqdoriga boy ekanligini ko'rsatib beradi!)
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:52
![]() |
Nazarbek Nazarov approved Uzbek subtitles for Should we eat bugs? | |
![]() |
Nazarbek Nazarov edited Uzbek subtitles for Should we eat bugs? | |
![]() |
Azizbek Nazarov accepted Uzbek subtitles for Should we eat bugs? | |
![]() |
Nazarbek Nazarov edited Uzbek subtitles for Should we eat bugs? |