Thực vật cho biết thời gian như thé nào - Dasha Savage
-
0:07 - 0:08Vào thế kỉ thứ 18,
-
0:08 - 0:13Nhà thực vật học Thuỵ Điển
Carolus Linnaeus thiết kế ra đồng hồ hoa, -
0:13 - 0:16đồng hồ làm từ những cây hoa
-
0:16 - 0:21nở và khép lại vào các thời điểm
nhất định trong ngày. -
0:21 - 0:25kế hoạch của Linnaeus không hoàn hảo,
nhưng ý tưởng trong đó lại rất đúng dắn. -
0:25 - 0:29Hoa có cảm nhận về thời gian,
ở một chừng mực nào đó. -
0:29 - 0:34Hoa morning glory nở những cảnh hoa
giống như đồng hồ vào mỗi buổi sáng sớm. -
0:34 - 0:38Hoa súng trắng khép lại
báo hiệu đã là chiều muộn. -
0:38 - 0:43và hoa mặt trăng, như cái tên của nó,
chỉ nở vào ban đêm. -
0:43 - 0:47Nhưng cái gì đã cho thực vật
khả năng cảm nhận thời gian đó? -
0:47 - 0:49Thực ra, không chỉ có cây côi.
-
0:49 - 0:52Rất nhiều sinh vật trên Trái Đất có
cảm nhận dường như được di truyền -
0:52 - 0:55về thời điểm trong một ngày.
-
0:55 - 0:57Nó là do nhịp điệu theo ngày,
-
0:57 - 1:02chiếc đồng hồ chạy bên trong
các sinh vật sống. -
1:02 - 1:07Những chiếc đồng hồ sinh học này cho phép
sinh vật theo dõi được thời gian -
1:07 - 1:11và chọn ra những tín hiệu của môi trường
mà giúp chúng thích nghi. -
1:11 - 1:14Điều này là quan trọng, do sự tự quay
và xoay vòng của Trái Đất -
1:14 - 1:17đặt chúng ta vào trong trạng thái
không ngừng biến đổi, -
1:17 - 1:21mặc dù nó xảy ra theo một cách
dễ hiểu và có thể đoán trước. -
1:21 - 1:24Nhịp sinh học kết hợp
các tín hiệu khác nhau -
1:24 - 1:28để điều khiển sinh vật
khi nào nên thức, nên ngủ, -
1:28 - 1:30và thực hiện các hoạt động nhất định.
-
1:30 - 1:35Với thực vật, ánh sáng và nhiệt độ là
những dấu hiệu kích hoạt những phản ứng -
1:35 - 1:37diễn ra ở cấp độ phân tử.
-
1:37 - 1:42Các tế bào ở thân cây, lá và hoa
chứa phytochrome, -
1:42 - 1:45những phân tử rất nhỏ phát hiện ánh sáng.
-
1:45 - 1:50Khi điều đó xảy ra, phytochrome
gây ra một chuỗi các phản ứng hoá học, -
1:50 - 1:53đưa tín hiệu vào nhân tế bào.
-
1:53 - 1:57Ở đó, sự sao chép lại của các yếu tố
kích hoạt việc sản xuất protein -
1:57 - 2:01cần thiết để thực hiện các quá trình
phụ thuộc vào ánh sáng, -
2:01 - 2:03như quang hợp.
-
2:03 - 2:07Chất phytochrome không chỉ cảm nhận
lượng ánh sáng thực vật nhận được, -
2:07 - 2:09mà còn phát hiện được sự khác biệt rất nhỏ
-
2:09 - 2:14ở bước sóng từ nguồn ánh sáng mà thực vật
thu nhận. -
2:14 - 2:16Với 'cảm biến' được tinh chỉnh này,
-
2:16 - 2:19phytochrome cho phép thực vật
nhận biết được cả thời gian, -
2:19 - 2:22sự khác nhau giữa trưa và tối,
-
2:22 - 2:26địa điểm, liệu chúng đang ở
dưới ánh mặt trời hay trong bóng dâm, -
2:26 - 2:31cho phép cây chọn các phản ứng hoá học
phù hợp với môi trường. -
2:31 - 2:33Điều này giúp ích cho nhưng loài
ưa sáng sớm. -
2:33 - 2:37Vài tiếng trước khi mặt trời mọc,
một số loài cây hoạt động, -
2:37 - 2:42tạo nên mạch mẫu MRNA
cho cỗ máy quang hợp của chúng. -
2:42 - 2:45Khi phytochrome phát hiện
sự gia tăng của ánh sáng, -
2:45 - 2:47thực vật chuẩn bị các
phân tử thu nhận ánh sáng -
2:47 - 2:52để đó nó có thể quang hợp
và phát triển trong suốt buổi sáng. -
2:52 - 2:54Sau khi thu nhận ánh sáng ban ngày,
-
2:54 - 2:57cây cối sử dụng phần còn lại của ngày
để xây dựng chuỗi năng lượng -
2:57 - 3:01dưới dạng chuỗi polyme glucose,
như tinh bột. -
3:01 - 3:04Mặt trời lặn, và công việc
một ngày được hoàn thành, -
3:04 - 3:08nhưng cây cối cũng không nghỉ ngơi
vào đêm. -
3:08 - 3:09Trong tình trạng thiếu ánh sáng,
-
3:09 - 3:11chúng hô hấp và lớn lên,
-
3:11 - 3:15phá vỡ các tinh bột tạo được từ trước.
-
3:15 - 3:18Rất nhiều loài cây cũng có nhịp điệu
hoạt động theo mùa. -
3:18 - 3:20Khi mùa xuân làm tan chảy
băng giá mùa đông -
3:20 - 3:24phytochrome cảm nhận được ngày dài hơn,
sự gia tăng của ánh sáng, -
3:24 - 3:29và một cơ chế vẫn chưa được biết đến
phát hiện sự thay đổi của nhiệt độ. -
3:29 - 3:31Những hệ thống này đưa thông tin
đến toàn bộ cơ thể thực vật. -
3:31 - 3:34và khiến cho cây tạo hoa
-
3:34 - 3:38để chuẩn bị cho sự thụ phấn
nhờ có thời tiết ấm hơn. -
3:38 - 3:42Nhịp sinh học này liên kết
giữa cây với môi trường. -
3:42 - 3:45Sự giao động này xuất phát
từ chính cây cối. -
3:45 - 3:48Mỗi loài cây có một nhịp điệu riêng.
-
3:48 - 3:51Dù vậy, đồng hồ sinh học cũng
điều chỉnh các giao động cho phù hợp -
3:51 - 3:54với sự thay đổi và tín hiệu
của môi trường. -
3:54 - 3:56Trên một hành tinh mà
luôn có sự biến đổi -
3:56 - 4:01Những nhịp điệu đó giúp thực vật
sống đúng theo lịch trình -
4:01 - 4:03và giữ thời gian riêng của chúng
- Title:
- Thực vật cho biết thời gian như thé nào - Dasha Savage
- Description:
-
Bài học đầy đủ tại : http://ed.ted.com/lessons/how-plants-tell-time-dasha-savage
Hoa morning glory nở những cảnh hoa giống như những chiếc đồng vào sáng sớm. Việc hoa súng trắng khép lại báo hiệu chiều muộn. Và hoa 'moon', như cái tên của nó, chỉ nở dưới trời đêm. Điều gì làm cho thực vật có khả năng cảm nhận thời gian này? Dasha Savage nghiên cứu cách các nhịp điều sinh học hoạt động giống như một chiếc đồng hồ bên trong của thực vật và động vật.
Bài học của Dasha Savage, hiệu ứng do Avi Ofer thực hiện.
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:20
![]() |
Vu-An Phan approved Vietnamese subtitles for How plants tell time - Dasha Savage | |
![]() |
Vu-An Phan edited Vietnamese subtitles for How plants tell time - Dasha Savage | |
![]() |
Vu-An Phan accepted Vietnamese subtitles for How plants tell time - Dasha Savage | |
![]() |
Vu-An Phan edited Vietnamese subtitles for How plants tell time - Dasha Savage | |
![]() |
Vu-An Phan edited Vietnamese subtitles for How plants tell time - Dasha Savage | |
![]() |
Cuong Nguyen edited Vietnamese subtitles for How plants tell time - Dasha Savage | |
![]() |
Cuong Nguyen edited Vietnamese subtitles for How plants tell time - Dasha Savage | |
![]() |
Cuong Nguyen edited Vietnamese subtitles for How plants tell time - Dasha Savage |