Princesha që rishkroi historinë - Leonora Neville

Shiko versionin e plote tek https://ed.ted.com/lessons/the-princess-who-rewrote-history-leonora-neville

Anna Komnene, vajza e perandorit bizantin Alexios, kaloi dekadën e fundit të jetës
duke shkruar 500 faqe histori që tregonte për mbretërimin e babit të saj dhe e quajti librin"Alexaidi". Ajo duhej të balanconte besnikërinë e saj ndaj të afermëve të saj mbretëror me obligimet që të tregonte saktësisht se cfarë kishte ndodhur.

Leksioni nga Leonora Neville, regjia nga Els Decaluwe.

Alexios Komnenos,

Perandor bizantin,

udhëhoqi ushtrinë e tij

në një beteje kundër Scythianave.

Për fat të mirë,

ai mori me vete reliket më të shenjta

në Christendom:

vellon që i takonte

të Shenjtës Mari.

Fatkeqësisht kjo nuk i ndihmoi.

Ushtria e tij jo vetëm që humbi

por ndërsa ata po iknin,

Perandori ishte qëlluar në prapanicë.

Për të bërë gjërat edhe me keq,
një erë e fortë

bëri të vështirë bartjen e relikes,

kështu që ata e fshehën në shkurre

gjatë ikjes.

Por edhe gjatë ikjes,

arritën të vrasin disa Scythian

dhe të shpëtojnë
disa nga luftëtarët e tyre.

Të paktën kjo është mënyra
se si vajza e Alexios

Anna e tregoi historinë,

duke e shkruar atë pas 60 vjetësh
që kishte ndodhur.

Ajo kaloi dekadën e fundit të jetës

duke shkruar 500 faqe histori

që tregonte për mbretërimin e babait
të saj dhe e quajti librin"Alexiad".

Libri ishte shkruar në greqisht

në formën e shkrimeve epike

dhe historike.

Por Anna kishte një qasje tjetër,

që dallonte nga shkrimtarët e asaj kohe:

një shkrim princeshe

që fliste për familjen e saj,

duhej të balanconte besnikërinë
e saj ndaj të afërmve të saj mbretëror

dhe obligimin

që të tregonte saktësisht
se cfarë kishte ndodhur,

duke treguar për histori sic ishte

plagosja në prapanicë e Alexios.

Një jetë kushtuar studimit
dhe pjesëmarrjes

së babait të saj në qeveri

përgatitën Annën për këtë gjë.

Anna kishte lindur në vitin 1083,

kur babai i saj po shtrinte kontrollin

e Perandorisë Romake

që u percoll me një dekadë
të luftërave brutale

dhe revoltave.

Perandoria ishte në rënie

kur ai mori pushtetin,

dhe ishte i kërcënuar nga të gjitha anët:

nga turqit Seljuk në Lindje,

Normanët në Perëndim,

dhe Scythianët në Veri.

Gjatë fëmijerisë

dhe adoleshencës së Annës,

Alexio po luftonte vazhdimisht

për të ruajtur kufinjtë
e perandorisë së tij,

madje duke u përpjekur që të bënte aleanca

me luftëtaret e Kryqëzatave.

Ndërkohë në Konstandinopojë,

Anna po luftonte betejat e veta.

Nga ajo pritej që të studionte lëndë

që konsideroheshin të përshtatshme

për një princeshë bizantine,

sic ishin Etika e sjelljes dhe Bibla,

por ajo preferonte mitet klasike

dhe filozofinë.

Që të kishte qasje në këtë material,

ajo duhej të lexonte dhe fliste
greqishten e vjetër,

që ajo e bënte fshehurazi gjatë natës.

Me kohë prindërit e saj e kuptuan

sa seriozisht e kishte ajo,

dhe i mundësuan asaj mësues.

Anna i zgjeroi njohurite e saj

në literaturën klasike, retorikë,

histori, filozofi, matematikë,

astronomi dhe mjekësi.

Një mësues madje u ankua

që kërkesat e saj të vazhdueshme

për të ditur më shumë
rreth mësimeve të Aristotelit

po ia dëmtonin sytë atij.

Në moshën 15 vjecare,

Anna u martua me Nikephoros Bryennios

që të përfundonin konfliktet e vjetra

mes familjeve të tyre

dhe të fuqizonte pushtetin e Alexios.

Për fat të mirë, Anna dhe Nikephoros
gjetën njëri-tjetrin për të ndarë

shumë interesa intelektuale,

duke mirëpritur dhe duke u përballur

me studiuesit më të mëdhenj të kohës.

Ndërkohë, fushatat ushtarake të Alexios

filluan të japin fryte,

duke rifituar shumë nga territoret

e lashta të perandorisë.

Me plakjen e babait të saj,

Anna dhe bashkeshorti i saj
ndihmuan prindërit e saj

me detyrat e tyre mbretërore.

Gjatë kësaj kohe,

thuhet se Anna ishte zëdhënëse

për një trajtim të drejtë të njerëzve

në mosmarrveshje me qeverinë.

Pas vdekjes së Alexios,

vëllai i Anna, John mori fronin

dhe Anna iu rikthye

filozofisë dhe shkencave tjera.

Burri i saj kishte shkruar një histori

që fliste se si gjyshi i tij

do të ishte perandor më i mirë

se Alexios,

por Anna nuk pajtohet me këtë.

Ajo filloi të punonte në Alexiad,

që fliste për babain e saj

dhe meritat e tij si perandor.

Fundshekulli i 11,
dhe fillimi i shekullit të 12

ishin shekujt e historisë Bizantine,

"Alexiad" tregon

ngjarjet gjatë regjimit të Alexios,

dhe Anna tregon reaksionin e vet
në këto ngjarje,

si shpërthimi në vaj vetëm
kur mendon në vdekjen

e prindërve dhe burrit të saj.

Ajo i përfshiu këto pjesë emocionale
në shkrimet e saj

me shpresën se shkrimet
do të ishin më të kapshme

për shoqërinë e atëhershme

që besonin se femrat
nuk duhet të shkruajnë

për luftëra dhe perandori.

Besnikëria e saj ndaj të atit

shfaqej gjithmonë në shkrimet e saj,

ajo aty përfshiu edhe kritika

dhe opinionin e saj
për ngjarjet e atëhershme.

Shumë shekuj pas vdekjes së saj,

"Alexiad" i shkruar nga Anna ështe kopjuar
shumë e shumë herë,

dhe mbetet një dëshmi e pacmueshme

nga një dëshmitare okulare

e regjimit të Alexios.

Dhe përmes përshkrimeve
të saj epiko-historike

Anna Komnene siguroi

vendin e vet në hisori.