Nàng công chúa viết lại lịch sử - Leonora Neville

Xem toàn bộ bài giảng tại: https://ed.ted.com/lessons/the-princess-who-rewrote-history-leonora-neville

Anna Komnene, con gái của hoàng đế Byzantine, Alexios, dành thập kỷ cuối cùng của đời mình để viết nên cuốn sử ký hơn 500 trang về triều đại của cha bà, tác phẩm "Alexiad". Là một công chúa viết về chính gia đình mình, bà phải cân bằng lòng trung thành dành cho hoàng tộc và nghĩa vụ mô tả các sự kiện một cách chính xác. Cùng Leonora Neville nghiên cứu ghi chép lịch sử bi tráng này.

Bài giảng bởi Leonora Neville, đạo diễn bởi Els Decaluwe.

Alexios Komnenos,

Hoàng đế Byzantine,

dẫn quân gặp tộc người Scythia
trong trận chiến.

Để lấy may,

ông mang theo một thánh tích
của tín đồ Cơ đốc giáo

chiếc mạng che mặt
của Mẹ Đồng trinh Mary.

Thật không may,
nó không có tác dụng.

Đội quân không chỉ
bị đánh bại,

mà khi tháo chạy,

Hoàng đế bị đâm vào vùng mông.

Tệ hơn, gió mạnh

khiến thánh tích trở nên quá nặng
để mang theo,

nên ông đã giấu nó trong bụi rậm
khi tẩu thoát.

Nhưng kể cả khi tháo chạy,
ông đã giết vài tên Scythia

và giải cứu một vài đồng đội.

Ít nhất, đây là cách con gái Alexios

Anna kể lại câu chuyện,

viết lại sau gần 60 năm.

Bà đã dành thập kỷ cuối của cuộc đời

để viết nên cuốn sử ký dài 500 trang

về triều đại của cha bà tên là Alexiad.

Được viết bằng tiếng Hy Lạp,
cuốn sách lấy khuôn mẫu

là sử thi Hy Lạp cổ đại
và các tác phẩm lịch sử.

Nhưng nhiệm vụ của Anna

khó khăn hơn các tác giả truyền thống:

là một công chúa viết
về chính gia đình mình,

bà phải cân bằng
lòng trung thành với hoàng tộc

và nghĩa vụ mô tả các sự kiện
một cách chính xác,

thuật lại các vấn đề như

cú đâm vào mông
đầy xấu hổ của Alexios.

Cả một đời nghiên cứu và tham gia
vào chính quyền của cha

đã trang bị cho bà
những điều cần thiết để làm công việc này.

Anna được sinh ra vào năm 1083,

chỉ một thời gian sau khi
cha bà lên nắm quyền cai trị La Mã,

sau một thập kỷ
của các cuộc nội chiến tàn bạo

và các cuộc nổi dậy.

Đế chế ở bờ vực suy vong
khi ông lên nắm quyền

và bị đe dọa từ tứ phía:

đế chế Seljuk từ phía Đông,

người Norman từ phía Tây,

và những kẻ xâm lược tộc Scythia
từ phía Bắc.

Suốt tuổi thơ
và thời niên thiếu của Anna

Alexios liên tục chiến đấu
với các chiến dịch quân sự

để bảo vệ biên giới,

thậm chí, tạo lập phe đồng minh bất ổn
với người Crusader.

Trong khi đó ở Constantinople,

Anna có cuộc chiến riêng của mình.

Bà được kỳ vọng phải nghiên cứu
các môn

được coi là chuẩn mực
với một công chúa Byzantine,

như lễ nghi và kinh thánh,

nhưng bà lại thích thần thoại cổ
và triết học.

Để tiếp cận nguồn tài liệu này,
bà phải học

đọc và nói tiếng Hy Lạp cổ,

bằng cách học trong bí mật vào ban đêm.

Cuối cùng, nhận ra
bà thật sự nghiêm túc,

cha mẹ bà
cho bà theo học thầy.

Anna mở rộng vốn hiểu biết

về văn học cổ đại, hùng biện,

lịch sử, triết học, toán học,

thiên văn và y dược.

Một học giả, thậm chí, còn phàn nàn
việc bà luôn yêu cầu

thêm nhiều câu phê bình của Aristotle

đã khiến ông hoa cả mắt.

Ở tuổi 15,
Anna cưới Nikephoros Bryennios

để chấm dứt các xung đột cũ
giữa gia đình họ

và tăng sức mạnh
cho vương triều của Alexios.

May mắn thay,
Anna và Nikephoros cuối cùng

cũng chia sẻ được nhiều sở thích
trí tuệ, tổ chức và tranh luận

về các học giả hàng đầu thời ấy.

Trong khi đó, hành trình
của đội quân của Alexios

bắt đầu gặt hái thành công

khi chiếm lại được
nhiều phần lãnh thổ.

Khi cha bà đã có tuổi,

Anna và chồng giúp đỡ cha mẹ
việc triều chính.

Thời gian này,

Anna được cho là
đã ủng hộ việc giảng hòa với người dân

trong tranh chấp với chính phủ.

Sau cái chết của Alexios,

anh trai Anna, John lên ngôi

và Anna quay trở lại
với triết học và học thuật.

Chồng bà khi viết lịch sử

đã tranh luận rằng
ông của anh

vốn có thể tạo ra
một đế chế tốt hơn là Alexios,

nhưng Anna không đồng ý.

Bà bắt đầu viết Alexiad,

giải thích cho những công đức của cha bà
khi còn trị vì.

Kéo dài từ cuối thế kỷ 11
đến đầu thế kỷ 12

của lịch sử Byzantine,

Alexiad kể lại các sự kiện quan trọng
của vương triều Alexios

và phản ứng của chính Anna
với các sự kiện đó,

như việc bật khóc khi nghĩ

về cái chết của cha mẹ và chồng bà.

Bà có thể đã kèm vào
các đoạn văn đầy cảm xúc

với hy vọng
giúp tác phẩm của bà

phù hợp hơn
với một xã hội

tin rằng phụ nữ

không nên viết
về chiến trận và đế chế.

Dù lòng trung thành với cha

được thể hiện rõ
trong ghi chép tốt đẹp

về đế chế của ông,
bà cũng thêm vào những chỉ trích

và quan điểm của bà về các sự kiện.

Trong những thế kỷ sau khi bà mất,

Alexiad của Anna
được sao chép nhiều lần,

và vẫn là nhân chứng vô giá

về triều đại của Alexios ngày nay.

Qua tường thuật lịch sử bi tráng của bà,

Anna Komnene đã bảo vệ được

vị trí của mình trong lịch sử.