< Return to Video

Treating systems (the easy way) | Forces and Newton's laws of motion | Physics | Khan Academy

  • 0:01 - 0:02
    Vậy trong video trước
  • 0:02 - 0:04
    chúng ta đã giải bài tập theo cách khó.
  • 0:04 - 0:06
    Có thể bạn đã xem nó hoặc chưa,
  • 0:06 - 0:08
    có thể bạn đã nhảy tới đây và bạn sẽ,
  • 0:08 - 0:09
    "Tôi không muốn biết cách khó.
  • 0:09 - 0:11
    Làm ơn chỉ cần chỉ tôi cách làm dễ thôi."
  • 0:11 - 0:13
    Đó là những gì mà bây giờ chúng ta sẽ nói.
  • 0:13 - 0:14
    Thật ra là có một mẹo ở đây.
  • 0:14 - 0:18
    và mẹo là sau khi bạn giải bài tập này theo cách khó
  • 0:18 - 0:21
    với một vật nặng năm kí-lô-gam và một vật nặng ba kí-lô-gam,
  • 0:21 - 0:22
    khi bạn tìm gia tốc,
  • 0:22 - 0:23
    bạn sẽ biết được nó.
  • 0:23 - 0:25
    Gia tốc của vật nặng năm kí-lô-gam
  • 0:25 - 0:29
    là 29,4 trên tám kí-lô-gam.
  • 0:29 - 0:32
    Nhưng khi bạn làm đủ nhiều, bạn sẽ bắt đầu nhận ra,
  • 0:32 - 0:35
    "Đợi đã. 29,4 Niu-tơn.
  • 0:35 - 0:37
    Đó chính là trọng lực
  • 0:37 - 0:39
    tác dụng lên vật nặng ba kí-lô-gam.
  • 0:39 - 0:40
    Nói cách khác,
  • 0:40 - 0:42
    lực duy nhất thật sự tác dụng
  • 0:42 - 0:45
    toàn bộ hệ thống này đi về phía trước.
  • 0:45 - 0:48
    Hoặc ít nhất ngoại lực duy nhất đẩy nó về phía trước.
  • 0:48 - 0:50
    Và sau đó tám kí-lô-gam ở dưới đây.
  • 0:50 - 0:52
    Bạn sẽ giống như, "Chờ đã. Tám kí-lô-gam?
  • 0:52 - 0:55
    Nó chỉ là năm kí-lô-gam cộng với ba kí-lô-gam.
  • 0:55 - 0:57
    Có phải nó chỉ là một sự trùng hợp ngẫu nhiên
  • 0:57 - 1:00
    hay nó thể hiện một thứ sâu và cơ bản hơn?"
  • 1:00 - 1:02
    Và nó không phải sự trùng hợp ngẫu nhiên.
  • 1:02 - 1:04
    Thật ra bạn luôn có được kết quả này.
  • 1:04 - 1:07
    Đó là thứ bạn có sau khi giải theo cách khó,
  • 1:07 - 1:09
    và cuối cùng bạn sẽ có được,
  • 1:09 - 1:12
    bạn có được tất cả ngoại lực tác dụng ở đây
  • 1:12 - 1:15
    nơi mà những lực làm cho nó di chuyển
  • 1:15 - 1:17
    như tác dụng của trọng lực có giá trị dương
  • 1:17 - 1:20
    và lực tác dụng để chống lại chuyển động.
  • 1:20 - 1:23
    Nếu có ma sát, nó sẽ là một ngoại lực
  • 1:23 - 1:26
    chống lại chuyển động, sẽ đặt ở trên
  • 1:26 - 1:30
    và sau đó bạn sẽ đặt tổng khối lượng ở phía dưới.
  • 1:30 - 1:31
    Điều này hợp lý.
  • 1:31 - 1:33
    Gia tốc của toàn bộ hệ thống,
  • 1:33 - 1:36
    nếu chúng ta nghĩ về nó như một vật thể riêng lẻ---
  • 1:36 - 1:39
    Nếu bạn xem nó như một vật thể riêng lẻ
  • 1:39 - 1:41
    và bạn tự hỏi rằng,
  • 1:41 - 1:44
    "Tổng gia tốc của toàn bộ hệ thống này là bao nhiêu?"
  • 1:44 - 1:47
    Nó sẽ chỉ phụ thuộc vào những ngoại lực
  • 1:47 - 1:50
    và trong trường hợp này, ngoại lực duy nhất làm nó
  • 1:50 - 1:52
    di chuyển là trọng lực ở ngay đây.
  • 1:52 - 1:53
    Bạn có thể phản đối.
  • 1:53 - 1:54
    Bạn sẽ giống như, "Đợi đã.
  • 1:54 - 1:56
    Còn lực căng dây ở đây thì sao?
  • 1:56 - 1:59
    Không phải là lực căng dây của vật nặng năm kí-lô-gam
  • 1:59 - 2:01
    tác động cho hệ thống di chuyển sao?"
  • 2:01 - 2:03
    Đúng là vậy, nhưng bởi vì hiện giờ nó là nội lực,
  • 2:03 - 2:04
    nếu chúng ta xem toàn bộ hệ thống như là một vật thể
  • 2:04 - 2:07
    bởi vì lực căng dây làm nó di chuyển,
  • 2:07 - 2:10
    bạn có một lực căng dây khác ở đây
  • 2:10 - 2:11
    chống lại sự chuyển động của vật nặng,
  • 2:11 - 2:13
    cố gắng làm nó dừng.
  • 2:13 - 2:14
    Đó là những gì nội lực tác động.
  • 2:14 - 2:16
    Luôn luôn có phần thuận và đối trên
  • 2:16 - 2:18
    một phần của vật so với phần khác
  • 2:18 - 2:19
    vì vật bạn không thể chuyển động về phía trước
  • 2:19 - 2:21
    chỉ với tác động của nội lực.
  • 2:21 - 2:22
    Những thứ này cuối cùng về cơ bản sẽ bị triệt tiêu.
  • 2:22 - 2:25
    Lực duy nhất trong trường hợp này
  • 2:25 - 2:26
    là trọng lực phía trên này,
  • 2:26 - 2:28
    ngoại lực duy nhất,
  • 2:28 - 2:29
    và tổng khối lượng ở phía dưới.
  • 2:29 - 2:32
    Và đó là mánh khoé.
  • 2:32 - 2:33
    Đó là mẹo để nhanh chóng tìm
  • 2:33 - 2:35
    gia tốc của một số hệ thống
  • 2:35 - 2:37
    có thể phức tạp
  • 2:37 - 2:39
    nếu bạn phải tính bằng nhiều phương trình
  • 2:39 - 2:40
    và nhiều ẩn chưa tìm được
  • 2:40 - 2:42
    nhưng sẽ dễ hơn nhiều khi bạn biết cách này.
  • 2:42 - 2:45
    Vì vậy mẹo này thường được gọi
  • 2:45 - 2:46
    là "Xét hệ thống như một vật thể riêng biệt".
  • 2:46 - 2:51
    Để tôi chỉ nhanh cho bạn.
  • 2:51 - 2:52
    Nếu cách này không hợp lý, hãy để tôi chỉ giải thích cho bạn.
  • 2:52 - 2:55
    Nếu chúng ta không có được điều này.
  • 2:55 - 2:57
    Những gì tôi muốn nói là cái này.
  • 2:57 - 2:59
    Nếu bạn có một hệ thống
  • 2:59 - 3:00
    mà có nhiều vật thể phải chuyển động
  • 3:00 - 3:03
    với cùng độ lớn của gia tốc, đúng không?
  • 3:03 - 3:06
    Bởi vì chúng có thể được buộc với nhau bằng sợi dây
  • 3:06 - 3:08
    hoặc chúng có thể đẩy lẫn nhau.
  • 3:08 - 3:10
    Có thể có nhiều hộp trong hàng
  • 3:10 - 3:13
    và những chiếc hộp này phải được đẩy
  • 3:13 - 3:15
    với cùng gia tốc
  • 3:15 - 3:16
    vì chúng không được bị đẩy qua nhau.
  • 3:16 - 3:19
    Có một số trường hợp nhiều vật thể
  • 3:19 - 3:23
    phải có cùng độ lớn của gia tốc,
  • 3:23 - 3:26
    bạn sẽ tìm được gia tốc của hệ một cách đơn giản
  • 3:26 - 3:31
    như nó là một vật thể riêng lẻ.
  • 3:31 - 3:32
    Tôi đang viết tắt "SYS" là hệ.
  • 3:32 - 3:34
    Chỉ cần sử dụng Định luật II Niu-tơn,
  • 3:34 - 3:36
    nhưng thay vì nhìn mỗi vật thể
  • 3:36 - 3:38
    theo một hướng xác định,
  • 3:38 - 3:40
    chúng ta sẽ tính tất cả ngoại lực,
  • 3:40 - 3:44
    tất cả ngoại lực tác động lên hệ,
  • 3:44 - 3:47
    xem nó như một vật thể riêng lẻ,
  • 3:47 - 3:49
    chia nó với tổng khối lượng của hệ thống.
  • 3:49 - 3:52
    Và vì khi bạn cộng tất cả ngoại lực ---
  • 3:52 - 3:55
    Có những lực từ bên ngoài
  • 3:55 - 3:56
    vì vậy bên ngoài có nghĩa là không ở bên trong hệ.
  • 3:56 - 3:59
    Vì vậy nếu tôi xem chiếc hộp năm kí-lô-gam này
  • 3:59 - 4:03
    và chiếc hộp ba kí-lô-gam này như một vật nặng riêng biệt,
  • 4:03 - 4:07
    lực căng dây sẽ là một nội lực
  • 4:07 - 4:09
    bởi vì nó tác động bên trong giữa hai vật thể,
  • 4:09 - 4:13
    giữa những vật thể trong hệ thống.
  • 4:13 - 4:16
    Nhưng trọng lực tác dụng lên vật nặng ba kí-lô-gam,
  • 4:16 - 4:18
    đó là ngoại lực bởi vì Trái Đất
  • 4:18 - 4:21
    kéo vật nặng ba kí-lô-gam xuống
  • 4:21 - 4:23
    và Trái Đất không thuộc trong hệ thống.
  • 4:23 - 4:26
    Tương tự, lực pháp tuyến là ngoại lực
  • 4:26 - 4:30
    nhưng nó có thể hoàn toàn bị triệt tiêu bởi trọng lực.
  • 4:30 - 4:33
    Vì vậy mặc dù chúng là ngoại lực,
  • 4:33 - 4:35
    chúng sẽ không được tính trong đây.
  • 4:35 - 4:36
    Ý tôi là, bạn có thể tính chúng trong đây
  • 4:36 - 4:37
    nhưng chúng sẽ bị triệt tiêu.
  • 4:37 - 4:39
    Chúng ta chỉ xét lực cùng chiều chuyển động
  • 4:39 - 4:42
    và nếu lực đó gây ra chuyển động
  • 4:42 - 4:44
    chúng ta sẽ cho nó là lực dương.
  • 4:44 - 4:46
    Nếu nó là lực cùng chiều chuyển động
  • 4:46 - 4:48
    giống như trọng lực ở đây,
  • 4:48 - 4:50
    chúng ta sẽ cho nó là lực dương.
  • 4:50 - 4:52
    Vì vậy lực sẽ được cộng ở đây
  • 4:52 - 4:56
    nếu chúng làm cho hệ chuyển động.
  • 4:56 - 4:59
    Và nó sẽ thể hơi kì lạ.
  • 4:59 - 5:01
    Bạn sẽ giống như, "Đợi đã.
  • 5:01 - 5:01
    Làm sao tôi biết được nó có làm hệ chuyển động hay không?"
  • 5:01 - 5:04
    Bạn chỉ cần tự hỏi là, "Lực này có
  • 5:04 - 5:06
    cùng chiều chuyển động với hệ hay không?"
  • 5:06 - 5:09
    Vì vậy, chúng ta nói rằng hệ đang tăng tốc
  • 5:09 - 5:12
    nếu lực làm nó chuyển động
  • 5:12 - 5:14
    và chúng ta sẽ cộng những lực âm,
  • 5:14 - 5:18
    lực cản cho hệ thống dừng lại
  • 5:18 - 5:20
    hoặc làm chậm chuyển động của hệ.
  • 5:20 - 5:23
    Vậy tôi có thể gọi là, "Ngăn chuyển động của hệ."
  • 5:23 - 5:27
    Trong trường hợp này, cho cái dưới này,
  • 5:27 - 5:29
    tôi không có bất kì lực nào như vậy.
  • 5:29 - 5:31
    Vậy ngăn chuyển động của hệ.
  • 5:31 - 5:33
    Tôi không có lực nào như vậy.
  • 5:35 - 5:36
    Tôi sẽ có nếu lực ma sát xuất hiện.
  • 5:36 - 5:39
    Sẽ có ngoại lực ngăn chuyển động của hệ.
  • 5:39 - 5:43
    Tôi sẽ cộng ngoại lực đó với giá trị âm
  • 5:43 - 5:46
    bởi vì nó ngăn chuyển động của hệ.
  • 5:46 - 5:48
    Vì vậy, mặc dù điều này nghe có vẻ kì lạ,
  • 5:48 - 5:50
    nó hoàn toàn hợp lí khi bạn suy nghĩ về nó.
  • 5:50 - 5:52
    Gia tốc của hệ được xem như một vật thể riêng lẻ
  • 5:52 - 5:55
    sẽ phụ thuộc vào những lực
  • 5:55 - 5:57
    làm cho hệ thống chuyển động
  • 5:57 - 5:59
    và những lực làm cho hệ thống dừng lại
  • 5:59 - 6:01
    hoặc ngăn chuyển động của nó.
  • 6:01 - 6:02
    Vậy nếu chúng ta thêm những lực tương ứng với giá trị dương và âm,
  • 6:02 - 6:05
    chúng ta chia nó với tổng khối lượng
  • 6:05 - 6:07
    cái mà thể hiện tổng khối lượng quán tính của hệ,
  • 6:07 - 6:09
    chúng ta sẽ có được gia tốc của hệ thống.
  • 6:09 - 6:11
    Nó hoàn toàn hợp lí và đúng đắn.
  • 6:11 - 6:13
    Thật ra nó luôn luôn đúng
  • 6:13 - 6:14
    và nó tiết kiệm rất nhiều thời gian.
  • 6:14 - 6:17
    Ví dụ, nếu chúng ta muốn giải quyết bài tập này,
  • 6:17 - 6:19
    Nếu bạn đưa cho tôi bài tập này
  • 6:19 - 6:21
    và bảo, "Làm bài này với bất kì cách nào bạn muốn."
  • 6:21 - 6:23
    tôi sẽ dùng mẹo này.
  • 6:23 - 6:24
    Và tôi sẽ nói rằng gia tốc của hệ
  • 6:24 - 6:27
    bao gồm vật nặng năm kí-lô-gam
  • 6:27 - 6:29
    và vật nặng ba kí-lô-gam
  • 6:29 - 6:31
    sẽ chỉ bằng với ---
  • 6:31 - 6:33
    tôi sẽ tự hỏi, "Lực nào làm cho hệ chuyển động?
  • 6:33 - 6:35
    Lực nào tác động lên hệ thống này?"
  • 6:35 - 6:38
    Và nó chính là trọng lực tác dụng lên vật nặng ba kí-lô-gam
  • 6:38 - 6:41
    làm cho hệ thống chuyển động, đúng không?
  • 6:41 - 6:43
    Nếu bạn không tính lực này,
  • 6:43 - 6:45
    nếu bạn bỏ lực đó ra,
  • 6:45 - 6:46
    sẽ không có gì thay đổi cả.
  • 6:46 - 6:48
    Đây là lực làm cho hệ chuyển động
  • 6:48 - 6:50
    vậy tôi sẽ đặt nó trong ba kí-lô-gam nhân chín phẩy tám.
  • 6:50 - 6:54
    Và lúc này,
  • 6:56 - 6:56
    bạn sẽ giống như, "Được thôi, trọng lực làm nó chuyển động.
  • 6:56 - 6:59
    Tôi có nên cộng trọng lực vào không?"
  • 6:59 - 7:01
    Nhưng không, thứ nhất là trọng lực đó vuông góc với chuyển động
  • 7:01 - 7:04
    vì vậy trọng lực này không làm cho hệ chuyển động,
  • 7:04 - 7:07
    nó chỉ làm cho vật nặng đứng yên trên bàn
  • 7:07 - 7:09
    và thứ hai, nó bị triệt tiêu bởi lực pháp tuyến.
  • 7:09 - 7:12
    Vì vậy chúng bị triệt tiêu hoàn toàn,
  • 7:12 - 7:14
    mặc dù chúng là ngoại lực.
  • 7:14 - 7:16
    Đây là nó, đây là lực duy nhất làm hệ chuyển động.
  • 7:16 - 7:18
    Vậy tôi đặt nó ở đây và chia cho tổng khối lượng
  • 7:18 - 7:21
    bởi vì nó thể hiện hệ bị cản lại bao nhiêu
  • 7:21 - 7:23
    theo quán tính,
  • 7:23 - 7:25
    thay đổi của vận tốc, và đây là cái tôi có.
  • 7:25 - 7:27
  • 7:27 - 7:29
  • 7:29 - 7:32
  • 7:32 - 7:35
  • 7:35 - 7:38
  • 7:38 - 7:39
  • 7:39 - 7:41
  • 7:41 - 7:44
  • 7:44 - 7:47
  • 7:47 - 7:49
  • 7:49 - 7:50
  • 7:50 - 7:52
  • 7:52 - 7:54
  • 7:54 - 7:56
  • 7:56 - 7:58
  • 7:58 - 8:01
  • 8:01 - 8:03
  • 8:03 - 8:05
  • 8:05 - 8:06
  • 8:06 - 8:09
  • 8:09 - 8:13
  • 8:13 - 8:17
  • 8:17 - 8:18
  • 8:18 - 8:21
  • 8:21 - 8:23
  • 8:23 - 8:26
  • 8:26 - 8:27
  • 8:27 - 8:31
  • 8:32 - 8:35
  • 8:35 - 8:38
  • 8:39 - 8:41
  • 8:41 - 8:44
  • 8:44 - 8:48
  • 8:48 - 8:50
  • 8:50 - 8:52
  • 8:52 - 8:55
  • 8:55 - 8:58
  • 8:58 - 9:00
  • 9:00 - 9:03
  • 9:03 - 9:06
  • 9:06 - 9:09
  • 9:09 - 9:10
  • 9:10 - 9:15
  • 9:18 - 9:19
  • 9:19 - 9:22
  • 9:22 - 9:26
  • 9:26 - 9:29
  • 9:29 - 9:33
  • 9:33 - 9:36
  • 9:36 - 9:37
  • 9:37 - 9:39
  • 9:39 - 9:40
  • 9:40 - 9:43
  • 9:43 - 9:44
  • 9:44 - 9:46
  • 9:46 - 9:49
  • 9:49 - 9:51
  • 9:51 - 9:51
  • 9:51 - 9:54
  • 9:54 - 9:57
  • 9:57 - 9:58
  • 9:58 - 10:01
  • 10:01 - 10:03
  • 10:03 - 10:05
  • 10:05 - 10:07
  • 10:07 - 10:08
  • 10:08 - 10:11
  • 10:11 - 10:13
  • 10:13 - 10:16
  • 10:16 - 10:18
  • 10:18 - 10:20
  • 10:20 - 10:22
  • 10:22 - 10:24
  • 10:24 - 10:25
Title:
Treating systems (the easy way) | Forces and Newton's laws of motion | Physics | Khan Academy
Description:
more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
10:26

Vietnamese subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.