-
15, 6 və 10-un ƏKOB kimi yazılan
-
ən kiçik ortaq bölünəni neçədir?
-
Ən kiçik ortaq bölünən elə sözdə
-
deyildiyi kimidir.
-
Bu ədədlərin ən kiçik ortaq bölünənidir.
-
Bilirəm bu o qədər də kömək etmədi.
-
Amma gəlin bu məsələyə baxaq.
-
Bunu etmək üçün gəlin 15, 6 və 10-un
-
müxtəlif bölünənləri haqqında düşünək və
-
ortaq olan ən kiçik bölünəni tapaq.
-
Gəlin 15-in bölünənlərini tapaq.
-
1 vur 15 = 15.
-
2 vur 15 = 30.
-
Əgər 15 əlavə etsəniz, 45 alarsınız.
-
Yenə 15 əlavə edirik və 60 alırıq.
-
Yenə 15 əlavə edib 75 alırıq.
-
Yenə 15 əlavə edirik və 90 alırıq.
-
Yenə də 15 əlavə etsək 105 alarıq.
-
Əgər bu yazdığımız bölünənlərin heç biri
-
uyğun deyilsə, onda davam edərik.
-
Amma mən hələlik burada dayanacam.
-
Bunlar 105-ə qədər 15-in bölünənləridir.
-
Aydındır ki, buradan davam edə bilərik.
-
İndi isə gəlin 6-nın bölünənlərinə baxaq.
-
1 vur 6 = 6.
-
2 vur 6 = 12.
-
3 vur 6 = 18.
-
4 vur 6 = 24.
-
5 vur 6 = 30.
-
6 vur 6 = 36.
-
7 vur 6 = 42.
-
8 vur 6 = 48.
-
9 vur 6 = 54.
-
10 vur 6 = 60.
-
60 ədədi maraqlı gəldi, çünki
-
həm 60-ın, həm də 15-in ortaq bölünənidir,
-
baxmayaraq ki, artıq burada ikisi var.
-
Burada 30 var.
-
Burada 60 da var.
-
Ən kiçik ortaq bölünən, əgər
-
15 və 6-nın ən kiçik ortaq bölünənini axtarırıqsa,
-
onda cavab 30-dur.
-
Gəlin bunu orta dərəcəli olaraq yazaq.
-
15 və 6-nın ƏKOB-u, yəni ən kiçik ortaq bölünəni,
-
onların ortaq olaraq ən kiçik bölünə
-
bildikləri ədəddir.
-
15 vur 2 = 30.
-
6 vur 5 isə = 30.
-
Bu göründüyü kimi ortaq bölünəndir.
-
Həmçinin bütün bölünənlərin ən kiçiyidir.
-
60 özü də ortaq bölünəndir.
-
Amma daha böyükdür.
-
Bu isə ən kiçik ortaq bölünəndir.
-
Bu 30-dur.
-
Hələ ki, 10-u tapmamışıq.
-
Gəlin 10-u buraya gətirək.
-
Artıq bunun necə olacağını görürsünüz.
-
Gəlin 10-un bölünənlərini tapaq.
-
Onlar 10, 20, 30, 40-dır.
-
Artıq kifayət qədər yazdıq, çünki
-
artıq 30-u aldıq.
-
30 ədədi 15 və 6-nın ortaq bölünənidir.
-
Həm də ən kiçik ortaq bölünəndir.
-
Yəni, 15, 6 və 10-un ƏKOB-u
-
30-a bərabərdir.
-
Bu məsələni həll etməyin bir yolu idi.
-
Sadəcə hər bir ədədin bölünənlərinə baxın
-
və ən kiçik ortaq bölünənini
-
tapın.
-
Bunu etməyin digər yolu isə
-
hər bir ədədi sadə vuruqlara ayırmaqdır.
-
Ən kiçik ortaq bölünən tərkibində
-
bütün sadə vuruqlar olan
-
ədəddir.
-
Gəlin sizə nə demək istədiyimi göstərim.
-
Bu üsulla edə bilərsiniz:
-
Siz 15-i 3 vur 5 kimi yaza bilərsiniz.
-
Budur.
-
Bu sadə vuruqlara ayırmaqdır.
-
15 3 vur 5-dir.
-
Həm 3, həm də 5 sadədir.
-
Biz 6-nı 2 vur 3 kimi yaza bilərik.
-
Budur.
-
Bu sadə vuruqlara ayırmaqdır.
-
Həm 2, həm də 3 sadədir.
-
Daha sonra 10-u 2 vur 5 kimi yaza bilərik.
-
Həm 2, həm də 5 sadədir.
-
Onu vuruqlara ayırdıq.
-
Onda, 15, 6 və 10-un ən kiçik ortaq bölünəni
-
bütün bu sadə vuruqlardan ibarət olmalıdır.
-
Demək istədiyim odur ki, əgər
-
15-ə bölünə bilməsini istəyirsinizsə, onda
sadə vuruqlara ayırdıqda
-
ən azı bir 3 və ya 5 olmalıdır.
-
Deməli, ən azı bir 3 və ya 5.
-
Sadə vuruqlara ayırdıqda 3 vur 5 olmağı
-
bu ədədi 15-ə bölünən edir.
-
6-a bölünə bilməsi üçün tərkibində ən azı
bir 2 və ya 3 olmalıdır.
-
Yəni, ən azı bir 2.
-
Artıq burada bir 3 var.
-
Bu istədiyimizdir.
-
Sadəcə bir 3 lazımdır.
-
Deməli, bir 2 və bir 3, 2 vur3 olmağı
-
ədədi 6-a bölünən edir.
-
Gəlin bunu aydınlaşdıraq.
-
Bu gördüyünüz 15-dir.
-
10-a bölünə bildiyinə əmin olmaq üçün
-
ən azı bir 2 və ya 5 olmalıdır.
-
Bu ikisi ədədin 10-a bölünə bildiyini göstərir.
-
Hamısı əlimizdədir.
-
2 vur 3 vur 5, həm 6, həm 10, həm də 15-in
-
sadə vuruqlarından ibarətdir.
-
Deməli, ən kiçik ortaq bölünəndir.
-
Əgər bunu vursanız, nəticədə 2 vur 3
= 6 alarsınız.
-
6 vur 5 = 30.
-
Hər iki halda, ümid edirəm ki, hər ikisi
sizə uyğundur.
-
Onların niyə məntiqli olduğunu görürsünüz.
-
İkinci üsul isə daha yaxşıdır,
-
Əgər daha kompleks ədədlər üzərində işləyirsinizsə,
-
onda bu daha çox vaxt alacaq.
-
Hər iki üsul ən kiçik ortaq bölünəni tapmaq üçün
-
məntiqli üsullardır.
Khan Academy
