< Return to Video

Demensiyanın digər növləri | Psixi sağlamlıq | NCLEX-RN | Khan Academy

  • 0:03 - 0:06
    Demensiya xatırlamaqda,
  • 0:06 - 0:08
    ünsiyyət qurmaqda və
    anlamaqda çətinliyi ifadə
  • 0:08 - 0:10
    edən ümumi termindir.
  • 0:10 - 0:13
    Altsheymer xəstəliyi bütün
    demensiya hallarının təxminən
  • 0:13 - 0:17
    60-80% -ni təşkil edən
    spesifik demensiya növüdür.
  • 0:18 - 0:20
    Bəs digər 20-40%-ə nə aiddir?
  • 0:20 - 0:22
    Demensiya hallarının
    təxminən
  • 0:22 - 0:26
    20-30%-ni təşkil edən geniş
    yayılmış ikinci növü
  • 0:26 - 0:28
    Damar mənşəli demensiyadır.
  • 0:29 - 0:31
    Funksiyasından asılı olmayaraq bədəndəki
  • 0:31 - 0:33
    bütün hüceyrələrin sağ qalması
    üçün nə lazımdır?
  • 0:34 - 0:36
    Oksigen. Hər birinə oksigen lazımdır.
  • 0:37 - 0:39
    Beyin hüceyrələri üçün də
    bu, eynidir.
  • 0:40 - 0:42
    Əslində, onlar ola bilsin ki, bədəndə
  • 0:42 - 0:42
    ən böyük oksigen daşıyıcılarıdır.
  • 0:43 - 0:46
    Ürəyimiz hər dəfə döyündükdə, o qanın təxminən
  • 0:46 - 0:48
    20-25% -ni birbaşa beyin hüceyrələrimizə ötürürük.
  • 0:49 - 0:52
    Beləliklə, bu qədər oksigenə ehtiyacı olan bu qədər
  • 0:52 - 0:55
    beyin hüceyrəsi və ya neyron varsa,
  • 0:55 - 0:58
    beynin qan axını çatışmazlığına qarşı,
  • 0:58 - 0:59
    xüsusilə, həssas olduğunu düşünə bilərsiniz.
  • 1:00 - 1:03
    Beləliklə, o oksigeni almadıqda və ya
  • 1:03 - 1:06
    az aldıqda, zədələnə bilər hətta ölməyə başlaya bilər.
  • 1:06 - 1:10
    Beləliklə, məsələn, müvəqqəti pay hüceyrələriniz
  • 1:10 - 1:12
    kifayət qədər oksigen almır və ölməyə başlayırsa,
  • 1:12 - 1:15
    şeyləri xatırlamaq və yeni xatirələr yaratmaq
  • 1:15 - 1:18
    daha çətin olacaq, çünki beyin
  • 1:18 - 1:19
    bu şeyləri idarə edir.
  • 1:21 - 1:23
    Beləliklə, buna Vaskular hissənin qan tədarükünə
  • 1:23 - 1:26
    və beyni qanla təmin edən qan damarlarına
  • 1:26 - 1:27
    istinad etdiyi Vaskulyar demensiyası deyirik.
  • 1:28 - 1:31
    Az miqdarda qan tədarükü nəticəsində beyinə
  • 1:31 - 1:33
    qan axını çatışmazlığı varsa, beyin hüceyrələrinin itkisi
  • 1:33 - 1:35
    və bəzi zehni funksiyaların itirilməsi
  • 1:35 - 1:37
    baş verə bilər.
  • 1:38 - 1:41
    Vaskulyar Demensiya ilə düşünmə qabiliyyətindəki
  • 1:41 - 1:44
    dəyişikliklər birdən-birə ani bir zədələnmədən sonra
  • 1:44 - 1:47
    baş verə bilər, bəlkə də ağır bir iflicdən
  • 1:47 - 1:49
    sonra beyinə qan tədarükünün kəsilməsidir.
  • 1:49 - 1:51
    Bununla yanaşı, düşüncə bacarıqlarında dəyişikliklər
  • 1:51 - 1:54
    tədricən baş verə bilər kiçik zərbələr və ya beyni qanla
  • 1:54 - 1:56
    təmin edən kiçik bir damarın tıxanması səbəbindən
  • 1:56 - 1:59
    daha irəliləyən bir ziyana səbəb olur.
  • 2:01 - 2:03
    Beləliklə, bu qan təminatı və ürək-damar sistemi ilə
  • 2:03 - 2:05
    əlaqəli olduğundan sistem, risk faktorları ürək xəstəlikləri,
  • 2:05 - 2:08
    damar problemləri və iflic riskinizi
  • 2:08 - 2:11
    artıra bilənlərə çox oxşardır.
  • 2:12 - 2:15
    Bunlardan bəziləri siqaret çəkmə, yüksək qan təzyiqi,
  • 2:15 - 2:19
    idman etməmə, piylənmə və zərərli bir pəhriz kimi şeylərdir.
  • 2:21 - 2:24
    Beləliklə,bu demensiyanın ikinci ən yayılmış növüdür.
  • 2:24 - 2:26
    Üçüncü ən yaygın növ Lewy Bodies adlanır
  • 2:26 - 2:28
    və bu, bütün demensiya hallarının
  • 2:28 - 2:31
    təxminən 10-25%-ni təşkil edir.
  • 2:31 - 2:34
    Və bu tip, 1900-cü illərin əvvəllərində onları kəşf edən
  • 2:34 - 2:37
    Dr.Friedrich Lewy'nin adını daşıyan Lewy bodies adlanan
  • 2:37 - 2:39
    neyronlarınızın içərisində meydana gələn
  • 2:39 - 2:41
    anormal protein quruluşlarından qaynaqlanır.
  • 2:42 - 2:45
    İndi bu Lewy cisimləri, həqiqətən, Alfa-sinüklein adlı
  • 2:45 - 2:47
    bir zülalın yığılmış parçalarıdır.
  • 2:48 - 2:50
    Və bunları beyin hüceyrələrində və ya neyronlarınızda
  • 2:50 - 2:52
    asılı vəziyyətdə tapa bilərsiniz.
  • 2:53 - 2:55
    Bu Alfa-sinuklein zülalları beyində
  • 2:55 - 2:57
    geniş yayılmışdır, lakin dəqiq funksiyası
  • 2:57 - 2:59
    hələ tam öyrənilməyib.
  • 3:00 - 3:02
    Bildiyimiz bir şey odur ki, hüceyrələriniz bu zülallarla lazımınca
  • 3:02 - 3:06
    işləyə bilmədikdə yığılmağa və bir növ
  • 3:06 - 3:09
    əmələ gəlməyə başlayırlar bu Lewy body-lərə
  • 3:09 - 3:11
    və nəticədə hüceyrəyə zərər verir.
  • 3:13 - 3:15
    Lewy Body Demensiyasının simptomları arasında
  • 3:15 - 3:17
    düşüncə və yaddaş, hərəkətlər və titrəmə, halüsinasiyalar,
  • 3:17 - 3:21
    hətta yuxu gəzmək, danışmaq və ya
  • 3:21 - 3:23
    yuxulu gəzmək xəyalları fiziki olaraq
  • 3:23 - 3:26
    həyata keçirmək kimi problemlər var.
  • 3:28 - 3:31
    Alzheimerə bənzər şəkildə, elm adamları Lewy Bodies’in
  • 3:31 - 3:33
    bu şəkildə qurulmasının birbaşa və spesifik səbəbinin
  • 3:33 - 3:36
    nə olduğunu hələ araşdırmayıblar
  • 3:36 - 3:37
    və araşdırmalar davam edir.
  • 3:38 - 3:40
    Bildikləri şeyə baxmayaraq, bu Lewy Bodies-ə
  • 3:40 - 3:42
    Alzheimer və Parkinson Xəstəlikləri olan xəstələrdə
  • 3:42 - 3:45
    də rast gəlinir, bu da beynin
  • 3:45 - 3:47
    bu cür zülalları parçalamaqda
  • 3:47 - 3:49
    çətinlik çəkdiyində bəzi oxşarlıqlar
  • 3:49 - 3:50
    ola biləcəyini düşünür.
  • 3:51 - 3:54
    Bununla birlikdə, Parkinson Xəstəliyi olan xəstələrdə
  • 3:54 - 3:56
    daha sonra demensiya inkişaf edə bilər və bu baş verərsə,
  • 3:56 - 3:59
    buna Parkinson Demensiya xəstəliyi deyilir.
  • 4:00 - 4:02
    Və Parkinson xəstəliyi təkcə ,ümumiyyətlə,
  • 4:02 - 4:03
    hərəkət kontrolunuza təsir göstərir, hə?
  • 4:04 - 4:06
    Bu tip demensiya ilə Parkinson Xəstəliyi,
  • 4:06 - 4:08
    fizikiyə əlavə olaraq zehni funksiyalara da
  • 4:08 - 4:11
    təsir etməyə başladığı bir nöqtəyə gəlib.
  • 4:14 - 4:17
    İndi başqa demensiya növü əvvəllər Pick's Xəstəliyi
  • 4:17 - 4:19
    adlanan Frontotemporal Demensiyadır.
  • 4:20 - 4:21
    Və bu tip, beynin ön və temporal paylarında
  • 4:21 - 4:24
    xüsusi olaraq yerləşən neyronların
  • 4:24 - 4:25
    zədələnməsini ehtiva edir.
  • 4:26 - 4:27
    Və bu neyronlar zədələnəndə, bunlara xas olan
  • 4:27 - 4:30
    bölgələrə təsir göstərir, hə?
  • 4:30 - 4:32
    Ön paydakı oriyentasiya və ya temporal payın
  • 4:32 - 4:35
    zədələnməsinə görə nitq qüsurunun yaranması kimidir.
  • 4:37 - 4:40
    Demensiya, ümumiyyətlə, beyninizə bir növ
  • 4:40 - 4:42
    akkumulyativ ziyan vurması ilə nəticələnən
  • 4:42 - 4:44
    digər amillərdən də qaynaqlana bilər.
  • 4:46 - 4:48
    Məsələn, alkoqolun zəhərli təsirləri beyin hüceyrələrinə və beyin toxumasına
  • 4:48 - 4:52
    zərər verə bilər və ya təkrarlanan baş zədələnmələri,
  • 4:52 - 4:54
    davamlı şəkildə peşəkar boksçular və ya futbolçular kimi
  • 4:54 - 4:57
    həm Amerikan futbolundan, həm də adi futboldan
  • 4:57 - 4:59
    bəhs etdiyimiz kimi zamanla beyin toxumalarına
  • 4:59 - 5:02
    ciddi ziyan vura bilər.
  • 5:05 - 5:07
    Həm də birdən çox demensiya
  • 5:07 - 5:09
    növünün olması da nadir deyil.
  • 5:09 - 5:11
    Məsələn, Alzheimer Xəstəliyinizlə bərabər ,
  • 5:11 - 5:14
    eyni zamanda Vaskulyar Demensiyanız da ola bilər.
Title:
Demensiyanın digər növləri | Psixi sağlamlıq | NCLEX-RN | Khan Academy
Description:

Sağlamlıq və dərman tərkibi üçün bizi (http://www.khanacademy.org/science/healthcare-and-medicine) və ya MCAT ilə əlaqəli məzmunu üçün (http://www.khanacademy.org/test-prep/mcat) ziyarət edin. Bu videolar tibbi məsləhət vermir və yalnız məlumat vermək üçündür. Videoların peşəkar tibbi məsləhət, diaqnoz və ya müalicənin əvəzi olması nəzərdə tutulmayıb. Tibbi vəziyyətlə bağlı suallarınız üçün həmişə ixtisaslı bir sağlamlıq məsləhətçisindən məsləhət alın. Heç bir Khan Academy videosunda oxuduğunuz və ya gördüyünüz bir şey olduğuna görə heç vaxt peşəkar tibbi məsləhətləri laqeyd yanaşmayın və ya müraciətində gecikməyin. Tanner Marshall tərəfindən hazırlanmışdır.

Növbəti dərsi izləyin: https://www.khanacademy.org/test-prep/nclex-rn/rn-mental-health/dementia-delirium-alzheimers-rn/v/risk-factors-for-dementia?utm_source=YT&utm_medium = Desc & utm_campaign = Nclex-rn

Əvvəlki dərsi qaçırdınız? https://www.khanacademy.org/test-prep/nclex-rn/rn-mental-health/dementia-delirium-alzheimers-rn/v/alzheimers-disease-plaques-and-tangles?utm_source=YT&utm_medium=Desc&utm_c Nclex-rn

Khan Academy-də NCLEX-RN: NCLEX-RN-də yer alan məzmundan suallar toplusu. Bu suallar Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 Amerika Birləşmiş Ştatları Lisenziyası (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/us/ saytında mövcuddur) altında mövcuddur.

Khan Academy haqqında: Khan Academy şagirdlərə sinifdə və xaricində öz templəri ilə təhsil almağa imkan verən təcrübə məşqləri, təlimat videoları və fərdi öyrənmə panelini təklif edir. Riyaziyyat, elm, kompüter proqramı, tarix, sənət tarixi, iqtisadiyyat və s. Riyaziyyat tapşırıqlarımız güclü və öyrənmə boşluqlarını müəyyənləşdirən ən müasir, uyğunlaşma texnologiyasından istifadə edərək uşaqları uşaq bağçasından hesablamalara aparır. Xüsusi məzmun təqdim etmək üçün NASA, Müasir İncəsənət Muzeyi, Kaliforniya Elmlər Akademiyası və MIT kimi qurumlarla da əməkdaşlıq etmişik.

Pulsuz. Hər kəs üçün. Əbədi. # Hər şey öyrənə bilərsən

Khan Academy’nin NCLEX-RN kanalına abunə olun: https://www.youtube.com/channel/UCDx5cTeADCvKWgF9x_Qjz3g?sub_confirmation=1
Khan Academy-yə abunə olun: https://www.youtube.com/subscription_center?add_user=khanacademy
more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
05:19

Azerbaijani subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.