< Return to Video

Demensiyanın digər növləri | Psixi sağlamlıq | NCLEX-RN | Khan Academy

  • 0:03 - 0:06
    Demensiya xatırlamaqda,
  • 0:06 - 0:08
    ünsiyyət qurmaqda və
    anlamaqda çətinliyi ifadə
  • 0:08 - 0:10
    edən ümumi termindir.
  • 0:10 - 0:13
    Altsheymer xəstəliyi bütün
    demensiya hallarının təxminən
  • 0:13 - 0:17
    60-80% -ni təşkil edən
    spesifik demensiya növüdür.
  • 0:18 - 0:20
    Bəs digər 20-40%-ə nə aiddir?
  • 0:20 - 0:22
    Demensiya hallarının
    təxminən
  • 0:22 - 0:26
    20-30%-ni təşkil edən geniş
    yayılmış ikinci növü
  • 0:26 - 0:28
    Damar mənşəli demensiyadır.
  • 0:29 - 0:31
    Funksiyasından asılı olmayaraq bədəndəki
  • 0:31 - 0:33
    bütün hüceyrələrin sağ qalması
    üçün nə lazımdır?
  • 0:34 - 0:36
    Oksigen. Hər birinə oksigen lazımdır.
  • 0:37 - 0:39
    Beyin hüceyrələri üçün də
    bu, eynidir.
  • 0:40 - 0:42
    Onlar orqanizmdə oksigeni
    ən çox istifadə
  • 0:42 - 0:42
    edənlərdir.
  • 0:43 - 0:46
    Ürək hər dəfə döyündükdə, o,
    qanın təxminən
  • 0:46 - 0:48
    20-25%-ni beyin hüceyrələrinə ötürür.
  • 0:49 - 0:52
    Beyin hüceyrəsi və ya neyronların
    oksigen ehtiyacı
  • 0:52 - 0:55
    bu qədər çoxdursa, deməli,
  • 0:55 - 0:58
    beyin qan dövranının azalmasına qarşı
  • 0:58 - 0:59
    xüsusilə həssasdır.
  • 1:00 - 1:03
    Beləliklə, onlar oksigeni almadıqda və ya
  • 1:03 - 1:06
    az aldıqda zədələnə, hətta məhv ola bilər.
  • 1:06 - 1:10
    Gicgah payı hüceyrələri
    müvəqqəti olaraq lazımi
  • 1:10 - 1:12
    qədər oksigen almazsa,
    məhv olmağa başlayacaq,
  • 1:12 - 1:15
    bu da öz növbəsində,
    yaddaş problemlərinin yaranması ilə
  • 1:15 - 1:18
    nəticələnəcək, çünki bu
    payın əsas
  • 1:18 - 1:19
    funksiyaları pozulacaq.
  • 1:21 - 1:23
    Beləliklə, qan təchizatının
    pozulması
  • 1:23 - 1:26
    səbəbindən yarandığına
    görə buna,
  • 1:26 - 1:27
    damar mənşəli demensiya deyirik.
  • 1:28 - 1:31
    Qan axınının azalması nəticəsində
  • 1:31 - 1:33
    beyində qan təchizatı pozularsa,
    beyin
  • 1:33 - 1:35
    hüceyrələrinin və onların
    funksiyalarının
  • 1:35 - 1:37
    itirilməsi baş verə bilər.
  • 1:38 - 1:41
    Damar mənşəli demensiya zamanı
    düşünmə
  • 1:41 - 1:44
    qabiliyyətindəki dəyişikliklər ani
    bir zədələnmədən sonra
  • 1:44 - 1:47
    baş verə bilər, məsələn,
    insult nəticəsində beynə
  • 1:47 - 1:49
    qan axını kəsilə bilər.
  • 1:49 - 1:51
    Dəyişikliklər tədricən də baş verə
  • 1:51 - 1:54
    bilər, beyni qanla təchiz edən kiçik
  • 1:54 - 1:56
    kiçik damarların tutulması səbəbindən
  • 1:56 - 1:59
    proqressiv zədələnməyə səbəb ola bilər.
  • 2:01 - 2:03
    Qan təchizatı və ürək-damar sistemi ilə
  • 2:03 - 2:05
    əlaqəli olduğuna görə,
    risk faktorları ürək xəstəlikləri,
  • 2:05 - 2:08
    damar problemləri və insult riskini
    artıran faktorlarla
  • 2:08 - 2:11
    olduqca oxşardır.
  • 2:12 - 2:15
    Bura siqaretçəkmə, yüksək qan təzyiqi,
  • 2:15 - 2:19
    hərəkətsiz həyat tərzi, piylənmə
    və yetərsiz qidalanma aiddir.
  • 2:21 - 2:24
    Demensiyanın ikinci ən yayılmış növü
    haqda danışdıq.
  • 2:24 - 2:26
    Üçüncü ən yayğın növ Levi
  • 2:26 - 2:28
    cisimcikli demensiyadır ki,
    bu da bütün demensiya
  • 2:28 - 2:31
    hallarının təxminən
    10-25%-ni təşkil edir.
  • 2:31 - 2:34
    Bu növ 1900-cü illərin əvvəllərində
    onu kəşf edən
  • 2:34 - 2:37
    həkim Levi'nin adını
    daşıyan Levi cisimciyi adlanan
  • 2:37 - 2:39
    neyronların daxilində meydana gələn
  • 2:39 - 2:41
    anormal quruluşlu
    zülaldan götürülüb.
  • 2:42 - 2:45
    Levi cisimcikləri, alfa-sinuklein adlanan
  • 2:45 - 2:47
    zülalların toplanmasından
    əmələ gəlir.
  • 2:48 - 2:50
    Bunlar beyin hüceyrələrində,
    yəni neyronlarda
  • 2:50 - 2:52
    asılı vəziyyətdə olur.
  • 2:53 - 2:55
    Alfa-sinuklein zülalları beyində
  • 2:55 - 2:57
    geniş yayılıb, lakin dəqiq funksiyası
  • 2:57 - 2:59
    hələ tam öyrənilməyib.
  • 3:00 - 3:02
    Bildiyimiz bir şey odur ki, hüceyrələriniz bu zülallarla lazımınca
  • 3:02 - 3:06
    işləyə bilmədikdə yığılmağa və bir növ
  • 3:06 - 3:09
    əmələ gəlməyə başlayırlar bu Lewy body-lərə
  • 3:09 - 3:11
    və nəticədə hüceyrəyə zərər verir.
  • 3:13 - 3:15
    Lewy Body Demensiyasının simptomları arasında
  • 3:15 - 3:17
    düşüncə və yaddaş, hərəkətlər və titrəmə, halüsinasiyalar,
  • 3:17 - 3:21
    hətta yuxu gəzmək, danışmaq və ya
  • 3:21 - 3:23
    yuxulu gəzmək xəyalları fiziki olaraq
  • 3:23 - 3:26
    həyata keçirmək kimi problemlər var.
  • 3:28 - 3:31
    Alzheimerə bənzər şəkildə, elm adamları Lewy Bodies’in
  • 3:31 - 3:33
    bu şəkildə qurulmasının birbaşa və spesifik səbəbinin
  • 3:33 - 3:36
    nə olduğunu hələ araşdırmayıblar
  • 3:36 - 3:37
    və araşdırmalar davam edir.
  • 3:38 - 3:40
    Bildikləri şeyə baxmayaraq, bu Lewy Bodies-ə
  • 3:40 - 3:42
    Alzheimer və Parkinson Xəstəlikləri olan xəstələrdə
  • 3:42 - 3:45
    də rast gəlinir, bu da beynin
  • 3:45 - 3:47
    bu cür zülalları parçalamaqda
  • 3:47 - 3:49
    çətinlik çəkdiyində bəzi oxşarlıqlar
  • 3:49 - 3:50
    ola biləcəyini düşünür.
  • 3:51 - 3:54
    Bununla birlikdə, Parkinson Xəstəliyi olan xəstələrdə
  • 3:54 - 3:56
    daha sonra demensiya inkişaf edə bilər və bu baş verərsə,
  • 3:56 - 3:59
    buna Parkinson Demensiya xəstəliyi deyilir.
  • 4:00 - 4:02
    Və Parkinson xəstəliyi təkcə ,ümumiyyətlə,
  • 4:02 - 4:03
    hərəkət kontrolunuza təsir göstərir, hə?
  • 4:04 - 4:06
    Bu tip demensiya ilə Parkinson Xəstəliyi,
  • 4:06 - 4:08
    fizikiyə əlavə olaraq zehni funksiyalara da
  • 4:08 - 4:11
    təsir etməyə başladığı bir nöqtəyə gəlib.
  • 4:14 - 4:17
    İndi başqa demensiya növü əvvəllər Pick's Xəstəliyi
  • 4:17 - 4:19
    adlanan Frontotemporal Demensiyadır.
  • 4:20 - 4:21
    Və bu tip, beynin ön və temporal paylarında
  • 4:21 - 4:24
    xüsusi olaraq yerləşən neyronların
  • 4:24 - 4:25
    zədələnməsini ehtiva edir.
  • 4:26 - 4:27
    Və bu neyronlar zədələnəndə, bunlara xas olan
  • 4:27 - 4:30
    bölgələrə təsir göstərir, hə?
  • 4:30 - 4:32
    Ön paydakı oriyentasiya və ya temporal payın
  • 4:32 - 4:35
    zədələnməsinə görə nitq qüsurunun yaranması kimidir.
  • 4:37 - 4:40
    Demensiya, ümumiyyətlə, beyninizə bir növ
  • 4:40 - 4:42
    akkumulyativ ziyan vurması ilə nəticələnən
  • 4:42 - 4:44
    digər amillərdən də qaynaqlana bilər.
  • 4:46 - 4:48
    Məsələn, alkoqolun zəhərli təsirləri beyin hüceyrələrinə və beyin toxumasına
  • 4:48 - 4:52
    zərər verə bilər və ya təkrarlanan baş zədələnmələri,
  • 4:52 - 4:54
    davamlı şəkildə peşəkar boksçular və ya futbolçular kimi
  • 4:54 - 4:57
    həm Amerikan futbolundan, həm də adi futboldan
  • 4:57 - 4:59
    bəhs etdiyimiz kimi zamanla beyin toxumalarına
  • 4:59 - 5:02
    ciddi ziyan vura bilər.
  • 5:05 - 5:07
    Həm də birdən çox demensiya
  • 5:07 - 5:09
    növünün olması da nadir deyil.
  • 5:09 - 5:11
    Məsələn, Alzheimer Xəstəliyinizlə bərabər ,
  • 5:11 - 5:14
    eyni zamanda Vaskulyar Demensiyanız da ola bilər.
Title:
Demensiyanın digər növləri | Psixi sağlamlıq | NCLEX-RN | Khan Academy
Description:

Sağlamlıq və dərman tərkibi üçün bizi (http://www.khanacademy.org/science/healthcare-and-medicine) və ya MCAT ilə əlaqəli məzmunu üçün (http://www.khanacademy.org/test-prep/mcat) ziyarət edin. Bu videolar tibbi məsləhət vermir və yalnız məlumat vermək üçündür. Videoların peşəkar tibbi məsləhət, diaqnoz və ya müalicənin əvəzi olması nəzərdə tutulmayıb. Tibbi vəziyyətlə bağlı suallarınız üçün həmişə ixtisaslı bir sağlamlıq məsləhətçisindən məsləhət alın. Heç bir Khan Academy videosunda oxuduğunuz və ya gördüyünüz bir şey olduğuna görə heç vaxt peşəkar tibbi məsləhətləri laqeyd yanaşmayın və ya müraciətində gecikməyin. Tanner Marshall tərəfindən hazırlanmışdır.

Növbəti dərsi izləyin: https://www.khanacademy.org/test-prep/nclex-rn/rn-mental-health/dementia-delirium-alzheimers-rn/v/risk-factors-for-dementia?utm_source=YT&utm_medium = Desc & utm_campaign = Nclex-rn

Əvvəlki dərsi qaçırdınız? https://www.khanacademy.org/test-prep/nclex-rn/rn-mental-health/dementia-delirium-alzheimers-rn/v/alzheimers-disease-plaques-and-tangles?utm_source=YT&utm_medium=Desc&utm_c Nclex-rn

Khan Academy-də NCLEX-RN: NCLEX-RN-də yer alan məzmundan suallar toplusu. Bu suallar Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 Amerika Birləşmiş Ştatları Lisenziyası (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/us/ saytında mövcuddur) altında mövcuddur.

Khan Academy haqqında: Khan Academy şagirdlərə sinifdə və xaricində öz templəri ilə təhsil almağa imkan verən təcrübə məşqləri, təlimat videoları və fərdi öyrənmə panelini təklif edir. Riyaziyyat, elm, kompüter proqramı, tarix, sənət tarixi, iqtisadiyyat və s. Riyaziyyat tapşırıqlarımız güclü və öyrənmə boşluqlarını müəyyənləşdirən ən müasir, uyğunlaşma texnologiyasından istifadə edərək uşaqları uşaq bağçasından hesablamalara aparır. Xüsusi məzmun təqdim etmək üçün NASA, Müasir İncəsənət Muzeyi, Kaliforniya Elmlər Akademiyası və MIT kimi qurumlarla da əməkdaşlıq etmişik.

Pulsuz. Hər kəs üçün. Əbədi. # Hər şey öyrənə bilərsən

Khan Academy’nin NCLEX-RN kanalına abunə olun: https://www.youtube.com/channel/UCDx5cTeADCvKWgF9x_Qjz3g?sub_confirmation=1
Khan Academy-yə abunə olun: https://www.youtube.com/subscription_center?add_user=khanacademy
more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
05:19

Azerbaijani subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.