Thế giới hoang dã của cây ăn thịt - Kenny Coogan

Xem toàn bộ bài học tại: https://ed.ted.com/lessons/the-wild-world-of-flesh-eating-plants-kenny-coogan

Trên thế giới có hơn 600 loài cây ngoài lấy dinh dưỡng không chỉ từ ánh sáng, nước, đất mà còn cả côn trùng, ếch nhái, thậm chí là chuột. Ruồi, nòng nọc và vài loài bọ cánh cứng là con mồi ưa thích, phù hợp với đặc tính bẫy mồi của chúng Vậy chính xác thì cây ăn thịt là gì và làm thế nào chúng bẫy được con mồi? Kenny Coogan sẽ khám phá thế giới của những kẻ lọc lừa háu thịt này.

Bài học: Kenny Coogan, đạo diễn: Lisa LaBracio.

Không mảy may hay biết,

sáu sinh vật này sắp phải trải qua
những cái chết rất bất thường.

Lần lượt, chúng sẽ thành

nạn nhân của cú lừa ngoạn mục từ...

cây ăn thịt.

Khắp thế giới có hơn
600 loài thực vật,

bên cạnh chế độ dinh dưỡng thông thường
từ ánh sáng, nước và đất,

còn bổ sung dưỡng chất từ côn trùng,
vi khuẩn, thậm chí cả ếch và chuột.

Các nhà khoa học tin rằng
đặc tính săn mồi ở thực vật

đã tiến hóa
ít nhất sáu lần trên Trái đất,

gợi ý rằng
thích nghi với việc ăn thịt

đem đến cho chúng
lợi ích to lớn.

Cây ăn thịt thường mọc
ở nơi đất có độ axit cao,

nghèo chất dinh dưỡng thiết yếu
như nitơ, photpho và kali.

Trong điều kiện khắc nghiệt như thế,

những cây có khả năng thu hút,
đánh bẫy, và tiêu hóa con mồi,

có lợi thế hơn những cây
phụ thuộc vào chất dinh dưỡng trong đất.

Lấy đầm lầy cằn cỗi này làm ví dụ,

nơi cây nắp ấm có quyền lực tối thượng.

Bị thu hút bởi màu sắc bắt mắt
và mùi hương quyến rũ,

con ruồi bay đến
và hút mật hoa của cây.

Nhưng một thành phần
trong mật hoa gọi là conine,

là chất gây mê mạnh với côn trùng.

Khi chất này phát huy tác dụng,

con ruồi trở nên chậm chạp,
choáng váng, và rơi xuống phễu

vào một bầu chất lỏng ở đáy,

rồi chết chìm trong đó.

Enzyme và vi khuẩn trong chất lỏng
từ từ phân hủy cơ thể nó

thành các hạt siêu nhỏ
mà cây có thể hấp thụ qua lá.

Thỉnh thoảng, những con mồi lớn

cũng rơi vào
cái bẫy chết người này của cây.

Nạn nhân thứ hai đối mặt với
cây gọng vó dính nhớt.

Những chiếc lá bé nhỏ của cây
tiết ra chất nhờn gọi là chất nhầy.

Con kiến nhanh chóng bị kẹt trong đó.

Khi nó vùng vẫy, cũng là lúc enzyme
bắt đầu tiêu hóa cơ thể nó.

Những xúc tu đặc biệt
phát hiện cử động và quấn quanh nó,

dùng gọng kìm siết chặt con vật.

Một khi nó ngạt thở,

trong chưa đầy một giờ,

các xúc tu lại duỗi ra
để bẫy nạn nhân kế tiếp.

Hai con đã chết,
còn lại bốn.

Con vật tiếp theo
kết thúc cuộc đời dưới lòng đất,

trong đám dây chằng chịt
của cây xoắn ốc.

Nó vào rễ qua một khe nhỏ
để tìm thức ăn.

Nhưng bên trong, nó nhanh chóng bị lạc
khi đi qua mê cung rối rắm này.

Vô số lông cong
ngăn không cho nó thoát ra ngoài,

hướng nó vào khoang trung tâm
chức các enzyme tiêu hóa

và nồng độ oxy thấp gây tử vong.

Tại cái ao lân cận,
dưới làn nước sâu và tối tăm,

một con nòng nọc vô tình bơi vào đường dẫn
đến rong bắt mồi bladderwort,

loài cây ăn thịt có tốc độ nhanh nhất.

Vừa chạm vào bẫy của rong,

chỉ trong vài mili giây,

cửa bẫy mở ra,
hút con con nòng nọc vào.

Bị kẹt một nửa bên ngoài
một nửa bên trong,

nó giãy giụa để thoát thân

cũng là lúc
phần cơ thể bên trong bị tiêu hóa.

Trong vài giờ tới,

sự quằn quại của nó
liên tục kích hoạt bẫy.

mỗi lần, lại kéo nó sâu hơn vào bên trong

để cây tiêu hóa từng chút một.

Cùng lúc, con bọ cánh cứng này
bị mật hoa thơm mê hoặc.

Mùi hương kéo nó
mỗi lúc một gần hơn

đến khi đậu lên lá
của cây ăn thịt nổi tiếng nhất thế giới.

Cú đáp của nó kích hoạt
những chiếc lông nhỏ trên mặt lá,

những chiếc hàm của cây bẫy ruồi venus
thình lình sập lại.

Những chiếc gai
đan chặt, khóa lấy số phận con bọ.

Một khi đã đóng,

lá có vai trò như dạ dày ngoài,
tiêu hóa các mô mềm của con bọ.

Vài ngày sau, khi lá mở ra,

chỉ còn sót mỗi lớp xác khô.

Phù du là loài cuối cùng
chưa mắc bẫy.

Khi đến gần cây cỏ bơ butterwort,

nó bay đến những bông hoa cao vút
trên đám chất nhầy dính nhớp của cây.

Nó đáp xuống cánh hoa,
hút mật, và bay đi bình an vô sự.

Phần thân dài giữa cho
một số loài côn trùng tránh xa bẫy,

là cách cây phân biệt
côn trùng thụ phấn với nguồn thức ăn.

Phù du bay đi,
sống lâu và có nhiều con cháu....

Ồ!