< Return to Video

Christopher Columbus li Dadgeha Dîrokî - Alex Gendler

  • 0:06 - 0:10
    Li Amerîkayê gellek mirov ji biçûkatiyê ve
  • 0:10 - 0:14
    salvegera Sefera Christopher Columbusî
    pîroz dikin.
  • 0:14 - 0:18
    Gelo Christopher Columbus ew keşfdar bû
    ku her du dinya gihandin hev?
  • 0:18 - 0:23
    an zordarekî bû ku mêtingerî û
    koletî anî Amerîkayê?
  • 0:23 - 0:26
    Gelo bi rastî wî Amerîka keşf kir?
  • 0:26 - 0:32
    Niha dem ew dem e ku
    em Christopher Columbus darizînin.
  • 0:32 - 0:35
    "Bêdeng bin, bêdeng bin di dadgehê de,
  • 0:35 - 0:37
    Ma divê ez îro bişixulim?"
  • 0:38 - 0:39
    "Belê, birêz dadger,
  • 0:39 - 0:44
    Ji 1792'an û vir ve 12ê Kewçêrê,
    li gelek deverên Amerîkayê
  • 0:44 - 0:47
    wek roja Columbus tê pîrozkirin.
  • 0:47 - 0:51
    Di sala 1934an de, ev roj bi awayê fermî
    wek betlane hat pejirandin,
  • 0:51 - 0:55
    lê parêzgeh li ser vê biryarê neman.
  • 0:55 - 0:58
    Bi tenê 23 parêzgehan,
    ev roj wek betlane qebûlkir,
  • 0:58 - 1:02
    parêzgehên din karên xwe ranewestandin"
  • 1:02 - 1:03
    "Xebînet e, heyf e,
  • 1:03 - 1:06
    di salên 70yî de me bi sê rojan
    betlane dikir û
  • 1:06 - 1:09
    em sê rojan bi şahî dijîn,
  • 1:09 - 1:12
    lê mirovên vê heyamê
    ji pîrozbahiyan fahm nakin''
  • 1:12 - 1:14
    "Uh, Em dîsa çi pîroz dikin?"
  • 1:14 - 1:17
    "Birêz dadger, em hemû li dibistanê
    hîn bûn.
  • 1:17 - 1:21
    Christopher Columbus qralê Spanyayê
    qaneh kir ku
  • 1:21 - 1:23
    rêyeke nû ya Hîndîstanê bibîne,
  • 1:23 - 1:27
    lê ne di rojhilatî re, di rojavayî re.
  • 1:27 - 1:31
    Hemû kesî got tu dîn î, dinya rast e,
  • 1:31 - 1:33
    lê wî bêhtir dizanî.
  • 1:33 - 1:36
    Dema di 1492yan de bi rê ket,
  • 1:36 - 1:39
    wî ciyekî ji Hîndîstanê çêtir dît:
  • 1:39 - 1:41
    parzemîneke nû."
  • 1:41 - 1:42
    "Tev derew e.
  • 1:42 - 1:47
    Ya ewil, însanên zanyar dizanîn ku
    dinya gulover e.
  • 1:47 - 1:50
    Ya duyem Columbusî tiştek keşf nekir.
  • 1:50 - 1:53
    Ji hezar sal zêdetir bû,
    mirov li wir dijîyan,
  • 1:53 - 1:55
    û beriya ku Columbus biçe,
    Ewrûpî hatibûn Amerîkayê.
  • 1:55 - 2:00
    500 sal beriya Columbus biçe,
    Vîkîng hatibûn Amerîkayê."
  • 2:00 - 2:04
    "Nexwe çima li serê me hemûyan
    mîxferên Vîkîng'ê tune?"
  • 2:04 - 2:07
    "Bi rastî tu car ew mîxfer bi kar neanîn."
  • 2:07 - 2:09
    "Xema kê ye ku Vîkîng hatine?
  • 2:09 - 2:13
    Vîkîngan dewam nekir, wenda bûn,
    lê Colombous'i dewam kir,
  • 2:13 - 2:16
    û xeber gihişt hemû Ewrûpayê ,
  • 2:16 - 2:20
    gellek mirov hatin li Amerîkayê bi cî bûn.
  • 2:20 - 2:24
    Ne ji wî bibûya yek ji me
    îro ne li vir bû."
  • 2:24 - 2:29
    "Û bi xêra wî bi mîlyonan
    niştecihên Amerîkayê îro ne li vir in.
  • 2:29 - 2:32
    Colombous, tu dizanî di mêtingehan de
    çi kir, dema ew der ava kirin?
  • 2:32 - 2:35
    Niştecihên ku yekem car dîtî, dîl girt
  • 2:35 - 2:41
    û nivîsî ku çawa niştecihên Amerîkayê
    bi hêsanî tên girtin û dibin kole.
  • 2:41 - 2:45
    "Of, hemî kes bi hev re şer dike.
  • 2:45 - 2:47
    Beriya Colombousî jî eşîrên Amerîkayê
  • 2:47 - 2:50
    bi hev re şer dikir û hev dîl digirt.
  • 2:50 - 2:53
    "Erê, lê şerê eşîran hinek xwezayî bû û
  • 2:53 - 2:56
    Ji 90%î gel nehat qirkirin.
  • 2:56 - 3:00
    "Hmm. Çima pîrozkirina roja Columbus
    ji bo we ewqas girîng e?"
  • 3:00 - 3:03
    "Birêz dadgeh, Sefera Columbusî ji bo me
  • 3:03 - 3:08
    sembola azadiyê û nîşaneya jiyaneke nû ye,
  • 3:08 - 3:11
    û keşfa Colombousî derfet çêkir
    ji bo kalikên me
  • 3:11 - 3:16
    ku bên vê derê, jiyaneke nû ava bikin.
  • 3:16 - 3:19
    Gelo mafê me tune ye em lehengê ku
  • 3:19 - 3:23
    bûye sembola têkoşîna penaberan
    bibîr bînin?"
  • 3:23 - 3:28
    ''Tu qala berxwedana niştecihên Amerîkayê
    ku du re hemû hatin qetilkirin nakî
  • 3:28 - 3:31
    û heta, îro jî zilm û zordarî
    li zarokên wan tên kirin
  • 3:31 - 3:33
    û xizan in.
  • 3:33 - 3:36
    Çawa mirovekî ku bûye
    sedema ewqas zordariyê, dibe leheng?"
  • 3:36 - 3:41
    "Tu nikarî bi awayekî modern
    mirovekî ji sedsala 15an darizînî.
  • 3:41 - 3:43
    Ji bo mirovên wê serdemê
  • 3:43 - 3:47
    belavkirina ola mesihî û
    şaristaniyê erkeke pîroz bû."
  • 3:47 - 3:51
    "Bi rastî ew li gor serdema xwe jî
    pir zordar bû.
  • 3:51 - 3:53
    Dema ku ew desthilatdarê Hispaniola bû,
  • 3:53 - 3:57
    li însanên ku zêr nedianîn,
    şkence dikir û ew însan seqet dibûn.
  • 3:57 - 4:00
    Wî keçikên neh salî dikirin koleyên seksê,
  • 4:00 - 4:03
    û ji mêtingehkarên din zêdetir zalim bû
  • 4:03 - 4:07
    û di dawiyê de derb li desthilatdariya wî
    hat xistin û ket girtîgehê.
  • 4:07 - 4:09
    ''Gava ku mîsyoner,
    Bartolomé de las Casas,
  • 4:09 - 4:11
    serdana giravê kir, nivîsî ku,
  • 4:11 - 4:17
    ji 1494an heta 1508an, nêzikê 3 mîlyon
    însan ji ber şer û koletiyê telef bûne.
  • 4:17 - 4:23
    Di siberojê de dê kî, baweriya xwe
    bi we bîne?''
  • 4:23 - 4:26
    "Bi rastî, ez ji van hejmaran
    bawer nakim.''
  • 4:26 - 4:29
    "Awayekî din nîn e ku vê rojê
    pîroz bikin?"
  • 4:29 - 4:31
    "Li hin welatên din yên Latîn Amerîkayê
  • 4:31 - 4:35
    heman rojê bi navekî din pîroz dikin,
    wek Día de la Raza.
  • 4:35 - 4:39
    Li wan deran wek roja berxwedana çanda xwe
  • 4:39 - 4:42
    li hember mêtingehkariyê pîroz dikin.
  • 4:42 - 4:45
    Hin deverên Amerîkayê, ev roj, bi navê
  • 4:45 - 4:48
    Roja Binecihên Amerîkî tê pîrozkirin,
  • 4:48 - 4:51
    û wateya rojê jî diguhere.''
  • 4:51 - 4:53
    "Ku pirsgirêk ev be,
    çima tenê nav naguherînin?"
  • 4:53 - 4:56
    "Ji ber ku ev kevneşopî ye.
  • 4:56 - 4:59
    Ji mirovên ji rêzê re
    leheng û çîrokên wan pewîst in.
  • 4:59 - 5:03
    Bêyî ku evqas lêkolînên tevlihev bikin,
  • 5:03 - 5:06
    em nikarin weke ku em bi hezar salan
    dikin, pîroz bikin?
  • 5:06 - 5:08
    Ev ne pîrozkirina komkujiyekê ye."
  • 5:09 - 5:13
    "Kevnoşopî diguherin û
    awayê ku em pîroz dikin
  • 5:13 - 5:15
    nirxên me nîşan dide. "
  • 5:15 - 5:21
    "Baş e, ez jî westiyam, rojeke ku
    ne nirxê îro ye darizînim."
  • 5:21 - 5:25
    Kevnoşopî û pîrozbahî ji bo hemû çandan
    girîng in,
  • 5:25 - 5:29
    lê lehengê çandekê belkî ji bo çandeke din
    zordar be.
  • 5:29 - 5:33
    Zanyariyên me yên dîrokî
    nirxên me jî diguherînin.
  • 5:33 - 5:36
    ji bo em bikarin wateya rastîn
    a kevneşopiyan fahm bikin,
  • 5:36 - 5:39
    , hewce ye em wan di dadgeha dîrokî de
    darizînin.
Title:
Christopher Columbus li Dadgeha Dîrokî - Alex Gendler
Speaker:
Alex Gendler
Description:

Tevahiya dersê binêre: http://ed.ted.com/lessons/history-vs-christopher-columbus-alonex-gendler

Li Amerîka'yê gelek mirov ji biçûkayî ve salvegera sefera Christopher Columbus pîroz dikin.Gelo Christopher Columbus keşfdarekî ku her du dinya gihandine hev e an zordarekî ku mêtingehî û koletî anî Amerîka'yê ye.Niha dema ku em Christopher Columbus têxin dadgehê.

Ders: Alex Gendler, anîmasyon: Brett Underhill.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:55
Dimitra Papageorgiou edited Kurdish subtitles for History vs. Christopher Columbus Mar 10, 2016, 12:50 PM
Dimitra Papageorgiou approved Kurdish subtitles for History vs. Christopher Columbus Mar 2, 2016, 4:06 PM
ronya bewran accepted Kurdish subtitles for History vs. Christopher Columbus Dec 13, 2015, 7:07 PM
Mehmet Sıddık Dilek edited Kurdish subtitles for History vs. Christopher Columbus Dec 7, 2015, 8:27 PM
Mehmet Sıddık Dilek edited Kurdish subtitles for History vs. Christopher Columbus Dec 7, 2015, 8:27 PM
Mehmet Sıddık Dilek edited Kurdish subtitles for History vs. Christopher Columbus Dec 7, 2015, 8:27 PM
Mehmet Sıddık Dilek edited Kurdish subtitles for History vs. Christopher Columbus Dec 7, 2015, 7:20 PM
Mehmet Sıddık Dilek edited Kurdish subtitles for History vs. Christopher Columbus Dec 7, 2015, 7:20 PM

Kurdish subtitles

Revisions Compare revisions

  • Revision 3 Edited
    Dimitra Papageorgiou Mar 10, 2016, 12:50 PM
  • Revision 2 Edited
    Mehmet Sıddık Dilek Dec 7, 2015, 8:27 PM
Our website uses cookies for analysis purposes.