-
Burada paylama qanununu tətbiq etməyimiz istənilir.
-
1/2(2a-6b+8)
-
ifadəsi verilib.
-
Misalı həll etmək üçün onu artıq
-
yazı dəftərimə köçürmüşəm.
-
Buradadır.
-
1/2(2a-6b+8).
-
Gəlin yenidən yazaq.
-
Gəlin bunu rəngləyək,
-
onda, 1/2 dəfə
-
biraz boşluq buraxım,
-
1/2(2a-6b),
-
deməli 2a-6b,
-
çıxılsın altı b, gəlin belə yazaq:
-
- 6b və üstəgəl 8.
-
Üstəgəl səkkizi bu rənglə edəcəm,
-
+8.
-
1/2-i paylamalıyam.
-
Əgər 1/2-i ümumi ifadəyə vursam,
-
onda 1/2-i ifadənin hər həddinə vurmalıyam.
-
Deməli, bunu 1/2-ə vuracam,
-
bunu və bunu da 1/2-ə vuracam.
-
Deməli, 1/2 vur 2a,
-
1/2 vur 2a,
-
gəlin eyni rəngdə edək,
-
2a-nın haradan gəldiyini görürsünüz.
-
1/2(2a) çıx,
-
çıx 1/2(6b).
-
Çıx 1/2(6b).
-
Vur 6b+1/2(8).
-
1/2(8).
-
Cavab neçə olacaq?
-
Gəlin baxaq, burada 1/2(2a) var.
-
1/2(2) birə bərabərdir, onda
-
sadəcə A qalacaq.
-
Daha sonra 1/2(6b) çıxılır.
-
1/2(6)-nın cavabının
-
neçə olduğunu hesablaya bilərsiniz.
-
1/2(6) üçə bərabər olacaq və sadəcə
-
B-ə vuracaqsınız.
-
Onda cavab 3b olacaq.
-
Daha sonra 1/2(8) toplayırıq.
-
Səkkizin yarısı dörd edir.
-
Ya da dediyiniz kimi ikidə səkkiz,
dördə bərabərdir.
-
Deməli, dörd olacaq.
-
Deməli, bu a-3b+4,
-
a-3b+4-dür.
-
Gəlin bunu yazaq.
-
Cavab a-3b+4
-
olacaq.
-
Diqqət edin ki, burada sadəcə
-
verilənlərin yarısını yazmışıq.
-
2a-nın yarısı A-dır, 6b-nin yarısı isə 3b-dir,
-
burada çıxılsın 6b verilmişdi, amma indi
o, 3b oldu
-
və üstəgəl səkkizin əvəzinə,
-
üstəgəl dörd olacaq.
-
Gəlin cavabımızı yoxlayaq.
-
Düzgündür.
-
Gəlin daha bir misal həll edək.
-
Burada ən böyük ortaq böləni
-
tapmaq üçün paylama qanununu
-
tətbiq etməyimiz istənilir.
-
Burada 60m-40 verilib,
-
gəlin yazı dəftərimizi yenə götürək.
-
Yoxsa, boş yer qalmayacaq.
-
Belə yazaq.
-
İfadəmiz,
-
60m-40-dır.
-
Çıxılsın 40.
-
60m və 40-ın ən böyük ortaq
-
böləni neçədir?
-
Ağlımıza dərhal 10 gələ bilər.
-
Burada dayanıb düşünə bilərik.
-
60 10-a bölünə bilir ya da
-
10 vur altı 60 edir və
-
burada M də var,
-
bunu 10 vur 6m kimi hesablaya bilərsiniz.
-
Digərinə isə 10 vur dörd
-
kimi baxa bilərsiniz.
-
10 hələ də ən böyük ortaq bölən deyil.
-
Bunun səbəbini soruşa bilərsiniz?
-
Çünki, hələ də altı və dördün
-
ortaq vuruğu var.
-
Onların ortaq vuruğu ikidir.
-
Siz əslində ən böyük ortaq bölənə ayırırsınızsa,
-
qalan vuruqların bir-birləri ilə
-
ortaq vuruqları olmamalıdır.
-
Gəlin 60 və 40-ın ən böyük ortaq bölənini
-
tapmağa çalışaq.
-
İki vur 10 20-ə bərabərdir.
-
Siz əslində 20-ni vuruqlara ayıra bilərsiniz.
-
Burada 20 və 30m var.
-
Bağışlayın, daha doğrusu 20 və 3m var.
-
40 ədədi əslində 20-ə və
-
ikiyə bölünə bilər.
-
İndi isə 3m və iki, 3m və ikinin ortaq
vuruğu yoxdur.
-
Hər ikisini tamamilə vuruqlara
-
ayırdığınızı bilirsiniz.
-
İndi isə, əgər bu etdiyimin
-
qarışıq olduğunu düşünürsünüzsə,
-
onda ən böyük ortaq böləni,
-
60-ı sadə vuruqlara ayıraraq
-
tapa bilərsiniz.
-
Siz 60-ı iki vur 30, onu da iki vur 15,
-
onu da üç vur beş kimi yaza bilərsiniz.
-
Bu 60-ın sadə vuruqlara ayrılmasıdır.
-
İki vur iki vur üç vur beş.
-
40-ı sadə vuruqlara ayırdıqda isə,
-
iki vur 20, 20 isə iki vur 10-dur.
-
10 isə iki vur beşdir.
-
Bu gördüyünüz 40-ın sadə vuruqlara ayrılmasıdır.
-
Ən böyük ortaq böləni tapmaq üçün
-
bacardığınız qədər çox sadə ortaq vuruq
tapmalısınız.
-
Burada iki 2 və bir 5 var.
-
Dediyimiz kimi iki 2 və bir 5.
-
Siz bunu üç 2 və əlavə bir 5 edə bilməzsiniz,
-
çünki burada nə üç 2, nə də əlavə bir 5 var.
-
Burada sadəcə iki 2 və bir 5 var.
-
İki 2 və bir 5.
-
Ən böyük ortaq bölən
-
iki vur iki vur 5 olacaq.
-
İki vur iki vur beş, dörd vur beş deməkdir.
-
Dörd vur beş 20 edir.
-
Bu ən böyük ortaq böləni sistematik olaraq
-
tapmağın bir yoludur.
-
Amma hər halda, artıq 20-nin ən böyük
-
ortaq bölən olduğunu bilirsiniz, gəlin
onu vuruqlara ayıraq.
-
Deməli, bu 20-ə bərabər olacaq,
-
deməli 60m 20-ə bölünür və cavabda 3m alınır.
-
Sadəcə 3m qalacaq.
-
Daha sonra 40 20-ə bölünür,
-
sadəcə iki qalır.
-
Çıxılsın iki.
-
Çıxılsın iki, gəlin bunu yazaq.
-
Bu 20 vur,
-
20(3m-2) olacaq.
-
Bir daha düzgün etdik,
-
sadəcə ən böyük ortaq böləni tapdıq,
-
çünki 3m və iki, xüsusilə üç və iki
-
nisbi olaraq sadədir.
-
Nisbi olaraq sadə onların bir xaric
-
ortaq vuruqlarının olmaması deməkdir.