< Return to Video

Прометейн домог - Iseult Gillespie

  • 0:07 - 0:09
    Хүн төрөлхтөн үүсэхээс өмнө
  • 0:09 - 0:14
    Грекийн бурхад Титануудын
    эсрэг тулаанд ялж
  • 0:14 - 0:19
    тэднийг Тартарусын мөнхийн
    тамд хорьжээ.
  • 0:19 - 0:22
    Гэвч Прометей буюу "Зөн билэг" хэмээх
    нэгэн титан өөрийн дүү Эпиметейг ятган
  • 0:22 - 0:28
    бурхдын талд хамт тулалдсанаар
    Зевс бурхны итгэлийг олж авчээ.
  • 0:28 - 0:30
    Талархлаа илэрхийлж Зевс бурхан
  • 0:30 - 0:34
    ах дүү хоёрт амьд бүхнийг
    бүтээх даалгавар өгөв.
  • 0:34 - 0:39
    Эпиметей бурхдын бэлгийг олон төрлийн
    бүтээлд зориулжээ.
  • 0:39 - 0:40
    Заримд нь нисэх чадвар,
  • 0:40 - 0:43
    нөгөөд нь усан дотор явах чадвар,
  • 0:43 - 0:45
    бас өвсөн дундуур уралдах
    чадварыг бэлэглэжээ.
  • 0:45 - 0:47
    Тэр араатнуудад гялтганасан хайрс,
  • 0:47 - 0:48
    зөөлөн арьс болон
  • 0:48 - 0:50
    хурц савар өгчээ.
  • 0:51 - 0:55
    Энэ хооронд Прометей анхны хүнийг
  • 0:55 - 0:58
    бурхдын төрхтэй адилхан болгож
    шавраар урлав.
  • 0:58 - 1:00
    Гэвч Зевс хүнийг мөнх бус амьдарч
  • 1:00 - 1:05
    Олимпийн оршин суугчдыг сүсэглэн
    биширч байхыг зарлигджээ.
  • 1:05 - 1:10
    Зевс хүн төрөлхтөнийг захирч болохуйц,
    тодорхой зүйлсд эмзэг,
  • 1:10 - 1:13
    бурхдын хамгаалалтанд байхаар тооцжээ.
  • 1:13 - 1:18
    Хэдий тийм боловч Прометей хүнийг
    илүү агуу зорилготойгоор төсөөлж байв.
  • 1:18 - 1:22
    Зевс түүнээс бурхдад барих өргөл
    ямар байхыг шийдэхийг хүсэхэд,
  • 1:22 - 1:28
    Прометей хүнд ашигтай мэх бодож олов.
  • 1:29 - 1:34
    Тэр бух хороож, Зевсд
    барихаар хоёр хэсэг хуваав.
  • 1:34 - 1:36
    Нэг хэсэгт нь Прометей
  • 1:36 - 1:40
    амьтны муудсан гүзээн
    доор шүүслэг мах нуув.
  • 1:41 - 1:45
    Харин нөгөө хэсэгт нь
    зузаан өөхөн доор ясыг нь нуув.
  • 1:45 - 1:48
    Зевс сонголтоо хийхдээ хамгийн
    сайхан үзэмжтэйг нь сонгоход
  • 1:48 - 1:52
    Прометейд мэхлэгдсэнээ ойлгожээ.
  • 1:52 - 1:55
    Үүнд хилэгнэсэн Зевс
  • 1:55 - 1:59
    Дэлхий дээр галыг ямар ч зориулалтаар
    хэрэглэхийг хориглов.
  • 2:00 - 2:03
    Прометей үүнийг тэвчиж чадсангүй.
  • 2:04 - 2:08
    Тиймээс тэр Хэфест
    болон Афины урлангаас
  • 2:08 - 2:11
    гал хулгайлахаар Олимп уул руу зүглэжээ.
  • 2:11 - 2:16
    Тэр дүрэлзэж буй дөлийг гоньдны ишинд
    нууж хүмүүст амжилттайгаар хүргэв.
  • 2:17 - 2:20
    Энэ нь тэдэнд байгалийг өөрийн
    ашигт нийцүүлэн ашиглах,
  • 2:20 - 2:23
    улмаар байгалийн дэг журмыг
    давамгайлах хүчийг өгчээ.
  • 2:25 - 2:29
    Галаар хүмүүс өөрсдийгөө
    хоол хүнс, дулаанаар хангаж чадаж байв.
  • 2:29 - 2:33
    Мөн тэд байлдааны зэвсэг урлаж,
    дайтах чадвартай болов.
  • 2:33 - 2:39
    Прометейн дөл нь соёл иргэншлийн
    хөгжил дэвшлийг хурдацтай болгосон.
  • 2:39 - 2:44
    Зевс энэ дүр төрхийг хараад
    юу болсныг ойлгов.
  • 2:44 - 2:46
    Прометей дахин нэг удаа
    түүний итгэл болон
  • 2:46 - 2:49
    эрх мэдлийг нь үгүйсгэв.
  • 2:49 - 2:52
    Хилэгнэсэн Зевс түүнд хэрцгий
    шийтгэл оноожээ.
  • 2:52 - 2:56
    Прометей үүрд хадан цохионд
    гинжлэгдсэн байх ба
  • 2:56 - 3:00
    өдөр бүр тас шувуу элгийг нь
    тасдаж авах боловч
  • 3:00 - 3:06
    шөнийн дотор элэг нь дахин ургахад өглөө
    дахин довтолгоонд өртөх шийтгэл оноожээ.
  • 3:07 - 3:10
    Хэдийгээр Прометей
    мөнхийн зовлонд унасан боловч
  • 3:10 - 3:14
    тэр хэзээ ч хийсэн үйлдэлдээ
    харамсдаггүй байв.
  • 3:14 - 3:19
    Дарамт шахалтыг тэсэх чадвар нь түүнийг
    эртний домгийн хайртай баатар болгожээ.
  • 3:19 - 3:24
    Тэр дүрсгүй, сониуч дүрээсээ гадна
    мэдлэг, ахиц дэвшил,
  • 3:24 - 3:28
    эрх мэдлийг хүн төрөлхтөний
    гарт авчирснаараа алдартай.
  • 3:28 - 3:32
    Түүнийг урлаг, уран зохиолын
    дүрээр дахин, дахин ашигласаар байна.
  • 3:32 - 3:35
    Пэрси Бише Шелли өөрийн
    "Прометейг нээсэн нь" дуурьдаа
  • 3:35 - 3:39
    түүнийг сэтгэл хөдлөл болон
    мэдлэгээ дэлгэрүүлэгч
  • 3:39 - 3:43
    дэврүүн баатраар дүрсэлжээ.
  • 3:43 - 3:45
    Гол дүрийнхээ талаар Шэлли бичихдээ:
  • 3:45 - 3:48
    "Прометей бол ёс суртахуун ба
  • 3:48 - 3:51
    оюуны төгс төгөлдөр,
  • 3:51 - 3:53
    цэвэр ариун, чин сэтгэлийн хүчээр
  • 3:53 - 3:57
    хамгийн мундаг, бас агуу
    зорилго руу тэмүүлдэг билээ" гэжээ.
  • 3:57 - 4:01
    Харин гэргий Мэри нь Прометейг
    илүү сургамжтай дүрээр дүрсэлж,
  • 4:01 - 4:06
    "Франкенштейн буюу орчин цагийн Прометей"
    гэж өөрийн зохиолыг нэрлэжээ.
  • 4:06 - 4:09
    Энэ нь өнөө үеийн шинжлэх ухаан
    ба технологиос үүдэлтэй,
  • 4:09 - 4:12
    байгалийн дэг журамд
    хохирол учруулж буй
  • 4:12 - 4:15
    ёс зүйн асуултуудыг дэвшүүлсэн зохиол юм.
  • 4:16 - 4:19
    Баатар, босогч эсвэл зальтай
    гэгдэх Прометей
  • 4:19 - 4:23
    байгалийн хүчийг ашиглах
    чадварын бэлгэдэл хэвээр байна.
  • 4:23 - 4:26
    Эцэст нь, тэрбээр хүн бүрийн үйлдэл
  • 4:26 - 4:29
    дэлхийг гэрэлтүүлэх чадалтайг
    сануулдаг билээ.
Title:
Прометейн домог - Iseult Gillespie
Description:

Check out our Patreon page: https://www.patreon.com/teded

View full lesson: https://ed.ted.com/lessons/the-myth-of-prometheus-iseult-gillespie

Before the creation of humanity, the Greek gods won a great battle against a race of giants called the Titans. Most Titans were destroyed or driven to the eternal hell of Tartarus. But the Titan Prometheus, whose name means foresight, persuaded his brother Epimetheus to fight with him on the side of the Gods. Iseult Gillespie shares the myth of Prometheus.

Lesson by Iseult Gillespie, directed by Léa Krawczyk.

Thank you so much to our patrons for your support! Without you this video would not be possible.
Yalda A., Susan Herder, Andrew Bosco, Craig Sheldon, Javier Aldavaz, Bruno Pinho, Rishi Pasham, Nick Johnson, Alex Kongkeo, Levi Cook, Peter Koebel, Misaki Sato, Runarm, Maxi Kobi Einy, Ilya Bondarik, Darren Toh, Bozhidar Karaargirov, Boytsov Ilya, Marc Veale, Rodrigo Carballo, Humberto A OjedaGomez, Daniel Day, SookKwan Loong, Jhuval, Nik Maier.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:47

Mongolian subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.