Truyền thuyết Prometheus - Iseult Gillespie

Ghé thăm trang Patreon của chúng tôi: https://www.patreon.com/teded

Xem bài giảng đầy đủ tại: https://ed.ted.com/lessons/the-myth-of-prometheus-iseult-gillespie

Trước khi tạo ra nhân loại, các vị thần Hi Lạp đã chiến thắng trận chiến vĩ đại trước những người khổng lồ Titan. Đa số các Titan đều bị tiêu diệt hay lưu đày xuống địa ngục vĩnh hằng Tartarus. Thế nhưng, Prometheus, một Titan với tên có nghĩa là Nhà tiên tri, đã thuyết phục em trai mình là Epimetheus cùng đứng về phe các vị thần. Iseult Gillespie kể về truyền thuyết Prometheus.

Bài giảng của Iseult Gillespie, đạo diễn bởi Léa Krawczyk.

Cảm ơn các nhà bảo trợ. Không có các bạn, chúng tôi sẽ không thể thực hiện video này.
Yalda A., Susan Herder, Andrew Bosco, Craig Sheldon, Javier Aldavaz, Bruno Pinho, Rishi Pasham, Nick Johnson, Alex Kongkeo, Levi Cook, Peter Koebel, Misaki Sato, Runarm, Maxi Kobi Einy, Ilya Bondarik, Darren Toh, Bozhidar Karaargirov, Boytsov Ilya, Marc Veale, Rodrigo Carballo, Humberto A OjedaGomez, Daniel Day, SookKwan Loong, Jhuval, Nik Maier.

Trước khi tạo ra nhân loại,

các vị thần Hi Lạp đã chiến thắng
trận chiến vĩ đại trước các Titan.

Đa số các Titan đều bị tiêu diệt hoặc
lưu đày xuống địa ngục vĩnh hằng Tartarus.

Thế nhưng, Prometheus,
Titan với tên có nghĩa là Nhà tiên tri,

đã thuyết phục em trai mình là Epimetheus
cùng đứng về phe các vị thần.

Để cảm ơn, Zeus tin tưởng
trao cho hai anh em

nhiệm vụ tạo ra sự sống.

Nhiệm vụ của Epimetheus là trao
tặng vật từ các vị thần cho muôn loài.

Với một số, chàng trao sự bay lượn,
một số khác là khả năng bơi lội,

hoặc chạy băng qua đồng cỏ.

Chàng trao cho loài thú dữ
hình dạng to lớn,

bộ lông mềm mại,

và móng vuốt sắc nhọn.

Và Prometheus dùng bùn
để tạo ra con người đầu tiên,

dựa theo hình dáng của các vị thần.

Nhưng Zeus ra lệnh
con người không được bất tử

và phải thờ phụng các vị thần
đỉnh Olympus dưới trần thế.

Zeus cho rằng loài người
là sinh vật phụ thuộc,

dễ tổn thương
bởi các yếu tố bên ngoài

và phải nương nhờ
vào sự che chở của các vị thần.

Nhưng, Prometheus nhắm đến một mục tiêu
vĩ đại hơn cho tạo vật thô sơ của mình.

Cho nên khi Zeus yêu cầu chàng
quyết định nghi thức hiến tế,

chàng Prometheus quỷ quyệt sắp đặt
một mánh lới có lợi cho con người.

Chàng giết một con bò
và chia thành hai phần để dâng cho Zeus.

Một mặt, chàng giấu
phần thịt ngon lành và da

dưới bộ lòng kém
hấp dẫn của con vật.

Mặt khác, chàng giấu phần xương xẩu
dưới một lớp mỡ dày.

Khi Zeus chọn phần
có vẻ hấp dẫn đối với ngài,

ngài giận dữ trước mánh khóe
của Prometheus.

Giận dữ, Zeus cấm sử dụng
lửa trên Trái Đất

cho dù là để nấu nướng
hay bất cứ mục đích nào.

Tuy nhiên, Prometheus không muốn nhìn thấy
tạo vật của chàng từ bỏ tài nguyên này.

Nên chàng đã trèo
lên đỉnh Olympus để ăn cắp lửa

từ xưởng của Hephaestus và Athena.

Chàng giấu ngọn lửa trong thân cây rỗng
và mang về an toàn cho loài người.

Lửa cho con người
sức mạnh kiểm soát tự nhiên

và cuối cùng, làm chủ trật tự tự nhiên.

Nhờ có lửa, con người
có thức ăn và sưởi ấm.

Họ cũng có thể rèn vũ khí
và gây chiến.

Lửa của Prometheus là chất xúc tác cho
sự phát triển của văn minh nhân loại.

Khi nhìn xuống cảnh tượng này,
Zeus hiểu ngay điều đang diễn ra.

Prometheus, một lần nữa,
xúc phạm lòng kiêu hãnh

và bất tuân lệnh ngài.

Vô cùng tức giận,
Zeus ban một hình phạt tàn bạo.

Prometheus bị xích vĩnh viễn
vào một vách đá.

Mỗi ngày, chàng bị tra tấn bởi một
con kền kền, xé phanh lá gan của chàng

và mỗi đêm, lá gan sẽ mọc trở lại
để tiếp tục bị tấn công vào buổi sáng.

Tuy phải chịu đau đớn vĩnh viễn,

Prometheus chưa bao giờ
tỏ ra hối hận về sự nổi loạn của mình.

Sự kiên cường trước áp bức

khiến chàng trở thành nhân vật
được yêu thích trong thần thoại.

Chàng được chúc tụng vì
tinh thần tinh quái và hiếu kì,

và vì kiến thức, quá trình và sức mạnh
mang tới cho con người.

Chàng cũng là một nhân vật xuất hiện
thường xuyên trong thơ ca và nghệ thuật.

Trong truyện thơ "Prometheus Unbound"
của Percy Bysshe Shelley,

nhà thơ hình dung Prometheus
như một anh hùng lãng mạn

người đã trốn thoát và tiếp tục lan tỏa
sự cảm thông và kiến thức.

Nói về nhân vật này, Shelley viết:

"Prometheus là kiểu mẫu hoàn hảo nhất
của đạo đức và trí thông minh,

được thúc đẩy bằng động lực
trong sáng và chân thật nhất

cho những điều tốt đẹp
và cao thượng nhất".

Vợ ông Mary lại xem xét Prometheus
như một nhân vật đầy tính cảnh báo hơn

và đặt nhan đề cho tiểu thuyết của mình
"Frankenstein: Chàng Prometheus hiện đại".

Cuốn sách chỉ ra thiệt hại
vì xáo trộn trật tự tự nhiên

và những câu hỏi đạo đức
trong khoa học

và kĩ thuật ngày nay
vẫn còn nguyên tính xác đáng,

Là anh hùng, nổi loạn, hay láu cá,

Prometheus vẫn là hình ảnh đại diện cho
khả năng nắm bắt sức mạnh thiên nhiên

và sau cùng, nhắc nhớ chúng ta
về tiềm năng

của những hành động đơn lẻ
sẽ thay đổi thế giới như thế nào.