< Return to Video

Birinci tərtibli reaksiyalar | Kinetika| AP Kimya | Khan Academy

  • 0:01 - 0:03
    Deyək ki, hipotetik reaksiyamız var
  • 0:03 - 0:06
    burada reaktant A məhsullara çevrilir və
  • 0:06 - 0:10
    reaksiya A-ya görə birinci tərtiblidir.
  • 0:12 - 0:15
    Reaksiya A-ya görə birinci tərtiblidirsə,
  • 0:15 - 0:18
    sürət qanunu üçün reaksiya sürətinin
    düsturunu
  • 0:18 - 0:20
    sürət sabiti K vuraq
  • 0:20 - 0:23
    A-nın qatılığı üstü bir kimi yaza bilərik.
  • 0:23 - 0:26
    Həmçinin reaksiyanın sürətini
  • 0:26 - 0:29
    mənfi A-nın qatılığının dəyişməsinin
  • 0:29 - 0:31
    zamanla dəyişməyə nisbəti kimi yaza bilərik.
  • 0:33 - 0:35
    Hər ikisini bərabərləşdirərək,
  • 0:35 - 0:37
    və bəzi hesablamalar edərək,
  • 0:37 - 0:39
    inteqrasiya konsepsiyası da daxil olmaqla,
  • 0:39 - 0:41
    birinci tərtibli reaksiya üçün
  • 0:41 - 0:43
    inteqrasiya olunmuş sürət qanununu tapırıq,
  • 0:43 - 0:46
    bu qanun bizə T müəyyən zamanda
    A-nın qatılığının təbii
  • 0:46 - 0:50
    loqarifminin KT-yə bərabər olduğunu deyir,
  • 0:50 - 0:52
    burada K sürət sabiti
  • 0:52 - 0:55
    üstəgəl A-nın ilkin qatılığının
    loqarifminə bərabərdir.
  • 0:57 - 0:58
    İnteqrasiya edilmiş sürət qanunu
  • 0:58 - 1:03
    düz xəttə aid tənlik olan
  • 1:04 - 1:07
    Y funksiyası mx üstəgəl b-yə bərabərdir.
  • 1:07 - 1:11
    Belə ki, A-nın qatılığının loqarifmini qrafikə yazsaq,
  • 1:11 - 1:15
    davam edək və buraya qoyaq,
    A-nın qatılığının təbii
  • 1:15 - 1:19
    loqarifmini Y oxunda yerləşdirsək
  • 1:19 - 1:24
    və zamanı X oxuna yazsaq
  • 1:24 - 1:26
    düz bir xətt əldə edərik
  • 1:26 - 1:29
    və bu düz xəttin bucaq əmsalı
  • 1:29 - 1:32
    mənfi K-yə bərabər olar.
  • 1:32 - 1:34
    Yəni bu xəttin bucaq əmsalı,
  • 1:35 - 1:37
    bucaq əmsalı mənfi
  • 1:37 - 1:39
    sürət sabiti K-ya və
  • 1:39 - 1:43
    Y oxu A-nın ilkin qatılığının
  • 1:43 - 1:45
    təbii loqarifminə bərabər olardı.
  • 1:45 - 1:49
    Yəni bu xəttin Y oxu ilə kəsişdiyi yerdə
  • 1:49 - 1:52
    bu nöqtə A-nın ilkin qatılığının
  • 1:52 - 1:55
    təbii loqarifminə bərabərdir.
  • 1:56 - 2:00
    Metil izonitrilin asetonitrilə çevrilməsi
  • 2:00 - 2:02
    birinci tərtibli reaksiyadır.
  • 2:02 - 2:05
    Və bu iki molekul bir-birinin izomeridir.
  • 2:05 - 2:08
    Cədvəldə olan məlumatları çevrilmənin
    birinci
  • 2:08 - 2:13
    tərtibli reaksiya olduğunu
    göstərmək üçün istifadə edək.
  • 2:13 - 2:16
    Metil izonitrilin əmsalı 1 olduğundan
  • 2:16 - 2:20
    İnteqrasiya edilmiş sürət qanunundan
    bu funksiyasından bucaq əmsalının
  • 2:20 - 2:22
    mənfi sürət sabiti K-ya bərabər
  • 2:22 - 2:24
    olduğu yerlərdə istifadə edək.
  • 2:25 - 2:28
    Bərabərləşdirilmiş tənlikdə
    reaktivin qarşısında
  • 2:28 - 2:31
    əmsal olaraq 2 olsaydı,
    stoxiometrik əmsal kimi
  • 2:32 - 2:36
    onun 1/2 hissəsini daxil etməli idik.
  • 2:36 - 2:39
    İki nisbəti bir-birinə bərabər etdikdə və
  • 2:39 - 2:43
    mənfi KT almaq əvəzinə hesabladıqda
  • 2:43 - 2:46
    mənfi iki KT əldə edə bilərik.
  • 2:46 - 2:51
    Ancaq reaksiyada əmsalımız 2 deyil.
  • 2:51 - 2:54
    Əmsalımız birdir, buna görə də inteqrasiya
  • 2:54 - 2:58
    edilmiş sürət qanununun bu
    funksiyasından istifadə edirik.
  • 3:00 - 3:02
    Həm də nəzərə alın ki, bu A-nın qatılığı
  • 3:02 - 3:06
    baxımından inteqrasiya edilmiş sürət
  • 3:06 - 3:09
    qanunu funksiyasıdır, lakin məlumat
    cədvəlində
  • 3:09 - 3:10
    metil izonitrilin qatılığı yox,
  • 3:10 - 3:13
    onun təzyiqi verilib.
  • 3:13 - 3:16
    Amma təzyiq ideal qaz qanunundan qatılıq
  • 3:16 - 3:21
    ilə əlaqəlidir, PV nRT-yə bərabərdir.
  • 3:21 - 3:25
    Hər iki tərəfi V-yə bölsək,
  • 3:25 - 3:29
    onda təzyiqin, n moldur, V isə həcmdir,
  • 3:29 - 3:31
    belə ki, mol bölünsün həcm
    molyarlığa bərabər olduğu üçün
  • 3:31 - 3:34
    təzyiqin molyarlıq vurulsun R-ə
    oda vurulsun T-yə
  • 3:34 - 3:38
    bərabər olduğunu görərik.
  • 3:38 - 3:41
    Buna görə təzyiq qatılıq ilə düz
  • 3:41 - 3:46
    mütənasibdir və qaz üçün təzyiqi ölçmək
  • 3:46 - 3:48
    qatılığı əldə etməkdən daha asandır.
  • 3:48 - 3:50
    Tez-tez təzyiq baxımından qazlar üçün
  • 3:50 - 3:54
    məlumatları görəcəksiniz.
  • 3:54 - 3:56
    Buna görə, inteqrasiya olunmuş sürət
  • 3:56 - 4:00
    qanununun bu funksiyasının T
    zamanı vurulsun qazın təzyiqinin
  • 4:00 - 4:04
    təbii loqarifminə bərabərdir
    mənfi KT üstəgəl qazın ilkin
  • 4:04 - 4:08
    təzyiqinin təbii loqarifminə
    bərabər olduğunu düşünün.
  • 4:08 - 4:10
    Buna görə reaksiyanın 1-ci tərtibli
  • 4:10 - 4:14
    olduğunu göstərmək üçün metil izonitril
  • 4:14 - 4:18
    təzyiqinin təbii loqarifmasını Y oxu üzərində,
  • 4:18 - 4:21
    zamanı isə X oxu üzərində qurmalıyıq.
  • 4:21 - 4:24
    Məlumat cədvəlində yeni sütuna ehtiyacımız var.
  • 4:25 - 4:28
    Metil izonitril təzyiqinin təbii
  • 4:28 - 4:33
    loqarifmini yerləşdirməliyik.
  • 4:34 - 4:36
    Məsələn, zaman 0-a bərabər olduqda
  • 4:36 - 4:41
    metil izonitrilin təzyiqi 502 torrdur.
  • 4:42 - 4:45
    Beləliklə, 502-nin təbii loqarifmini götürməliyik.
  • 4:45 - 4:49
    Və 502-nin təbii loqarifmi 6.219-dur.
  • 4:55 - 4:57
    Vaxt itirməmək üçün irəli getdim
  • 4:57 - 4:59
    və son sütunu burada doldurdum,
  • 4:59 - 5:02
    metil izonitrilin təzyiqinin təbii loqarifmi.
  • 5:02 - 5:05
    Zaman artdıqca nələrin baş verdiyinə baxın,
  • 5:05 - 5:09
    zaman artdıqca metil
    izonitrilin təzyiqi
  • 5:09 - 5:14
    asetonitrilə çevrildiyi üçün azalır.
  • 5:14 - 5:17
    Qrafikdə metil
    izonitrilin təzyiqinin
  • 5:17 - 5:20
    təbii loqarifmi Y oxunda olacaq.
  • 5:20 - 5:24
    Və X oxunda zaman olacaq.
  • 5:24 - 5:26
    Burada ilk məqama diqqət yetirin,
  • 5:26 - 5:28
    zaman 0 saniyəyə bərabər olduqda,
  • 5:28 - 5:33
    təzyiqin təbii loqarifmi 6.219-dur.
  • 5:34 - 5:37
    Beləliklə, aşağı enib qrafikə baxaq.
  • 5:37 - 5:40
    Buna görə artıq onu qrafikdə göstərmişəm.
  • 5:40 - 5:43
    Və indicə zaman 0 olduqda,
  • 5:43 - 5:48
    ilk nöqtənin 6.219-a bərabər olduğunu gördük.
  • 5:48 - 5:53
    Artıq qrafikdə digər
    məlumat nöqtələri də var.
  • 5:53 - 5:56
    1-ci tərtibli reaksiya üçün
    inteqrasiya edilmiş sürət qanununu
  • 5:56 - 6:01
    və qatılıq əvəzinə təzyiqləri göstərdim.
  • 6:01 - 6:04
    Beləliklə,metil izonitrilin təzyiqinin
  • 6:04 - 6:07
    təbii loqarifmi y oxunda, zaman
  • 6:07 - 6:10
    isə X oxunda yerləşir,
  • 6:10 - 6:13
    xəttin bucaq əmsalı mənfi sürət sabiti
  • 6:13 - 6:16
    K-ya bərabər olmalıdır.
  • 6:16 - 6:19
    Xəttin bucaq əmsalını
    tapmaq üçün çox yol var,
  • 6:19 - 6:23
    1 yol qrafik kalkulyatorundan istifadədir.
  • 6:23 - 6:25
    Qrafik kalkulyatorundan istifadə etdim
  • 6:25 - 6:28
    və cədvəldən əldə etdiyim
    məlumatları yerləşdirdim
  • 6:28 - 6:31
    və xəttin bucaq əmsalının
  • 6:31 - 6:34
    mənfi 2.08 vur on üstü mənfi dördə
  • 6:37 - 6:42
    bərabər olduğunu tapdım.
  • 6:42 - 6:46
    Davam etsəm və y, mx
    üstəgəl b-yə bərabərdir
  • 6:46 - 6:50
    yazsam, K sürət sabitini tapmaq üçün
    bucaq əmsalının
  • 6:50 - 6:52
    mənfisini aradan qaldırmalıyam.
  • 6:52 - 6:56
    Buna görə K, müsbət 2.08 vur
  • 6:58 - 7:02
    10 üstü mənfi dördə bərabərdir.
  • 7:02 - 7:04
    Sürət sabiti üçün vahidləri tapaq,
  • 7:04 - 7:06
    xatırlayaq ki, bucaq əmsalı Y-dəki dəyişiklik
  • 7:06 - 7:10
    bölünsün X-dəki dəyişikliyə bərabərdir.
  • 7:10 - 7:14
    Y-dəki dəyişiklik təzyiqin
    təbii loqarifmidir,
  • 7:14 - 7:19
    onun vahidi yoxdur və
    saniyə ərzində baş verir.
  • 7:19 - 7:24
    K-nın vahidi bir bölünsün
    saniyə olmalıdır.
  • 7:25 - 7:28
    Və nəhayət, düz bir xətt aldığımız üçün
  • 7:28 - 7:33
    təzyiqin təbii loqarifminin
    zamandan asılılıq qrafikini qursaq,
  • 7:33 - 7:37
    bu məlumatların birinci tərtibli
    reaksiyaya görə olduğunu bilərik.
  • 7:37 - 7:39
    Buna görə də, metil izonitrilin asetonitrilə
  • 7:39 - 7:41
    çevrilməsinin birinci tərtibli reaksiya
  • 7:41 - 7:43
    olduğunu sübut etdik.
Title:
Birinci tərtibli reaksiyalar | Kinetika| AP Kimya | Khan Academy
Description:

Birinci tərtibli reaksiya üçün inteqrasiya edilmiş sürət qanunu A → məhsullar loqarifmdə[A]_t = -kt + ln[A]_0. Bu tənlik y = mx + b funksiyasına malik olduğundan, [A] təbii loqarifmin zaman funksiyası kimi qrafiki düz xətt verir. Reaksiya üçün sürət sabiti -K-ya bərabər olan xəttin əyrisindən müəyyən edilə bilər.

Daha çox dərslərə baxın və ya bu mövzunu tətbiq edin https://www.khanacademy.org/science/ap-chemistry-beta/x2eef969c74e0d802:kinetics/x2eef969c74e0d802:concentration-changes-over-time/v/first-order-reactions

Khan Academy, hər kəsə, hər yerdə pulsuz, dünya səviyyəli təhsil vermək missiyasına sahib olan qeyri-kommersiya təşkilatıdır. Riyaziyyat, biologiya, kimya, fizika, tarix, iqtisadiyyat, maliyyə, qrammatika, məktəbəqədər və daha çox daxil olmaqla müxtəlif akademik mövzularda testlər, suallar, təhsil videoları və məqalələr təqdim edirik. Müəllimlərə şagirdlərinə məktəbdə və xaricində uğur qazanmaq üçün bacarıq, vərdiş və düşüncə tərzini inkişaf etdirmələrinə kömək edə biləcək vasitələr və məlumatlar təqdim edirik. Xan Akademiyası onlarla dilə tərcümə edilib və hər ay dünyada 15 milyon insan Khan Academy -də təhsil alır. 501 (c) (3) qeyri -kommersiya təşkilatı olaraq köməyinizi çox istərdik!

Bu gün ianə edin və ya könüllü olun! Buradan bağışlayın: https://www.khanacademy.org/donate?utm_source=youtube&utm_medium=desc

Buradan könüllü olun: https://www.khanacademy.org/contribute?utm_source=youtube&utm_medium=desc

more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
07:44

Azerbaijani subtitles

Revisions Compare revisions