-
Ağciyərlərin xroniki obstruktiv
-
xəstəliyini rahat səslənsin deyə
qısaldaraq
-
AXOX adlandırırıq.
-
Xroniki xəstəliyin uzun müddət ərzində
-
baş verməsi və daha da inkişafı deməkdir.
-
Ağciyər xəstəlikləri
prosesin ağciyərlərdə getməsi deməkdir.
-
Obstruktiv sözü açar sözdür.
-
Bir neçə saniya sonra obstruktiv
-
sözünü izah edəcəyəm.
-
Birinci hava yolunu təsvir edim.
-
Hava traxeya vasitəsilə
hava yoluna daxil olur.
-
Mənə görə, bu sistem tərsinə
çevrilmiş ağaca bənzəyir.
-
Budaqlar və onlardan ayrılan
şaxələrdən ibarətdir.
-
Burada 20 və ya 30
budaq var. Hamısını çəkə bilmirəm.
-
Lakin onların ağacın
budaqları kimi
-
getdikcə daha da kiçildiyini
təsəvvür edin.
-
Ən sonda buna bənzər
-
bir şeylə qarşılaşırıq.
-
Bunlar qabarcıqlar
-
dəstəsinə bənzəyir.
-
Biz onları alveol qrupu adlandırırıq.
-
Onlar alveolların cəmidir.
-
Bütün gördükləriniz
-
alveollardır.
-
Əslində onlar
yalnız dəstədə deyil,
-
"ağac budağının" gövdəsində də
-
yaranırlar.
-
Beləliklə, daha dəqiq desək,
-
emfizema yaranır.
-
Şəkli daha da böyüdərək
-
aydın təsvir edək.
-
Bu, sonuncu budaqdır.
-
Onları çadır qrupları kimi
-
təsvir edirəm.
-
Niyə belə təsvir etdiyimi
-
bir neçə saniyə ərzində biləcəksiniz.
-
Alveolları bir--birindən ayıran
-
divarların mövcudluğu fikrini
aydınlaşdırmağa çalışıram.
-
Hər bir divarda alveollar və
-
onların da sonunda dəstələr
mövcuddur.
-
Nəfəs aldığımız zaman
alveollar
-
bu cür görünür.
-
Bir qədər hava şarlarına
bənzəyir.
-
Lakin ağciyərlər və hava şarları
-
arasındakı fərq onların davamlılıq
-
müddətidir.
-
Bir neçə saniyə sonra
müddətin bitdiyini görəcəyik.
-
Əvvəlcə sizə fərqin
nəyə görə yalnız davametmə
-
müddəti olduğunu
aydınlaşdırım.
-
Adi hava şarında
-
havanı daxil edən
-
müsbət təzyiqdir.
-
Onu üfürməklə və ya
hər hansı maşından istifadə
-
ilə havanın içəri daxil
olmasına nail oluruq.
-
Lakin nəfəsalma zamanı,
-
heçnə havanı ağıza üfürmür.
-
Hava daxilə neqativ təzyiqlə
daxil olur.
-
Bu, döş qəfəsində baş verir,
-
şarın xaricindəki
qutuya bənzəyir.
-
Əzələlər genişlənir. Onlar
genişləndikcə
-
şarın divarlarını da özü ilə aparır və bu
neqativ təzyiq ilə
-
havanın içəri daxil olma formasıdır.
-
Hazırda nəfəsalma maraq obyektimiz
deyil. Çünki obstruktiv
-
xəstəliklər nəfəs vermə ilə
əlaqədardır.
-
Havanın oraya necə daxil olmasından
asılı olmayaraq onu nəfəsin
-
üzərində bir şar kimi
təsəvvür edək.
-
Şarı buraxdığımız zaman
hava dərhal çölə
-
çıxır. Ağciyərlərdə də proses
eynidir.
-
Əzələ rahatlayan zaman
hava yolunun divarları
-
havanı xaricə atır.
Çünki elastin zülalı
-
divarları quruluşunu
təşkil edir.
-
Elastin sözü divarın
rezin bant kimi
-
elastiki olduğunu göstərir.
-
Ağciyərlər istirahət etdikdə
divarlar yenidən
-
əvvəlki ölçüsünə qayıdır.
-
Daxildə bir o qədər də
hava olmur. Çünki divarların
-
geri çəkilmə gücü
havanı itələyir.
-
AXOX zamanı elastin
dağılır.
-
Elastinin divarlara
elastiklik qabiliyyəti
-
verdiyini söylədim.
O parçalandıqda,
-
divarın strukturunu saxlayan,
geri çəkilmə gücü verən
-
elastiklik keyfiyyəti də
yox olur.
-
AXOX xəstəliyi olan
bir ağciyərin forması, fikrimcə,
-
şişkin şar əvəzinə,
-
formasız damlaya
bənzəyir.
-
Çünki divarlar strukturunu
-
və geriyə qayıtma qabiliyyətini
itirdikləri zaman hər
-
hansı formaya
sahib olmurlar.
-
Şar əvəzinə,
-
plastik torbaya bənzəyirlər.
-
Plastik torba havanı çölə
-
buraxmır. Divarların geri çəkilməsinə
-
səbəb olan geri çəkilmə
qüvvəsi yoxdur.
-
Burada qalır və
heçnə baş vermir.
-
Bu, emfizema zamanı
vəəziyyətin pisləşməsinin
-
ilk addımıdır. Tənəffüs yolunun
gövdəsi çökür. Burada
-
baş verənlər çıxan havaya
-
fiziki maneə əmələ gətirir.
-
Mən bunu küləkli havada
-
evin qapısının açıq qalmasına
-
bənzədirəm.
-
Külək açıq hava yolundan keçərkən,
-
bəzən, qapı onunla birlikdə bağlanır.
-
Biz səs eşitdikdə, qapı
təkrar açılır.
-
Bu ağciyərlərdən
havanın çıxmağa çalışdığı zaman
-
divarları da özü ilə
birlikdə çəkməsinə bənzəyir.
-
Adətən, elastin və divarların
quruluşu bunu açıq saxlayır.
-
Lakin onlarsız divarlar da
hava ilə birlikdə gedir.
-
Bu da çöküşə səbəb olur.
-
Nəticədə çölə çıxa bilməyən
hava toplanır.
-
Sadəcə divarlar onu itələmir.
-
Artıq həm də qapalı qapı da var.
-
Bütün bunların hamısı birləşdikdə
-
obstruktiv xəstəliyi meydana gətirir.
-
AXOX texniki olaraq, iki fərqli
xəstəliyə aiddir.
-
Bu gün haqqında danışdığımız,
elastinin məhvi olan
-
emfizema xəstəliyi və
xroniki bronxit.
-
Sadəcə bir bölgənin iltihabı və ya
-
qıcıqlanması tənəffüs yollarını da
qıcıqlandırır.
-
İnsanın neçə dəfə xəstələnməsindən
asılı olaraq,
-
bir insanda AXOX-un hər iki
versiyası ola bilər. Amma
-
bu gün biz elastin məhvi
-
olan emfizemadan danışacağıq.
-
Biz ağciyərlərdən
-
çıxa bilməyən əlavə havanın
-
olduğu barədə bəhs etdik.
-
Düşünə bilərsiniz ki,
insan bütün
-
gün işləyərək ağciyərlərə
hava daxil edir. Bu necə baş verir?
-
Siz yarı haqqlı ola bilərsiniz.
-
Buranın qanla təchiz olunduğunu
təsəvvür edək.
-
Tənəffüs yollarında qan tədarükü
birgə gedir. Çünki onlar
-
mübadilə sistemi
yaratmalıdırlar.
-
Oksigen ağciyərlərə
havadan daxil olur. Oksigen
-
qan dövranına daxil olaraq,
qanı qırmızı edir.
-
Mübadilənin digər tərəfi
qanın qurtulmaq üçün
-
ağciyərlərə gətirdiyi karbon
qazı ilə əlaqəlidir.
-
O toxumalar tərəfindən
oksigen
-
istifadəsindən sonra yaranır.
-
Bir növ tullantı məhsuludur.
-
Onun ağciyərlərə geri dönməsi və
ağızdan çıxması lazımdır.
-
Bu mübadilə ağciyərlərin funksiyasının
-
tamamıdır. Obstruktiv xəstəlik
-
zamanı bunun yarısı edilə bilir.
-
Oksigen qəbul olunur.
Lakin karbon qazı xaric oluna bilmir.
-
Mübadilənin digər yarısı işləmədiyi üçün
-
problemə səbəb olur.
-
Bütün problemlərin kökündə
emfizema dayanır.
-
Ağciyərlərdə təqribən
2.5 milyon alveollar var.
-
Onların hamısının
elastini itirdiyini və
-
plastik torbaya bənzədiyini
təsvir edək.
-
Emfizema nəyə bənzəyəcək?
-
Ağciyərləri
-
təsvir
-
edək.
-
-
-
Bütün hava yolları doludursa və
-
hava çıxa bilmirsə bu mənə
-
yastıq qutularını xatırladır.
-
Gündən-günə şişirlər və
-
geriyə qayıda bilmirlər.
-
Təsvirdəki insanın
uzun müddətdir emfizeması var.
-
Xronikidir. Döş qəfəsi və sinədən
çıxan toxuma formasını
-
dəyişir. Çünki, ağciyərlər hər zaman
-
onu itələyir.
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Khan Academy
