< Return to Video

Waarom hebben we lief? Een filosofische beschouwing

  • 0:07 - 0:09
    Ah, de romantische liefde ...
  • 0:09 - 0:11
    prachtig en bedwelmend,
  • 0:11 - 0:13
    hartverscheurend en overweldigend,
  • 0:13 - 0:15
    vaak allemaal tegelijkertijd.
  • 0:15 - 0:19
    Waarom kiezen we ervoor om onszelf
    door die emotionele mangel te halen?
  • 0:19 - 0:21
    Maakt liefde ons leven betekenisvol,
  • 0:21 - 0:24
    of is het een vlucht
    voor onze eenzaamheid en lijden?
  • 0:24 - 0:27
    Is liefde een vermomming
    van ons seksueel verlangen,
  • 0:27 - 0:30
    of een biologische truc
    zodat we ons voortplanten?
  • 0:30 - 0:32
    Is dat alles wat we nodig hebben?
  • 0:32 - 0:35
    Hebben we het überhaupt nodig?
  • 0:35 - 0:36
    Als ware liefde een doel heeft,
  • 0:36 - 0:40
    hebben noch wetenschap
    noch psychologie dat reeds ontdekt.
  • 0:40 - 0:41
    Maar in de loop van de geschiedenis
  • 0:41 - 0:47
    zijn sommige van onze beste filosofen
    met enkele interessante theorieën gekomen.
  • 0:47 - 0:50
    Liefde maakt ons weer compleet.
  • 0:50 - 0:52
    De historische Griekse filosoof Plato
  • 0:52 - 0:56
    onderzocht het idee dat we liefhebben
    om weer compleet te worden.
  • 0:56 - 0:58
    In 'Symposium' schreef hij
    over een etentje
  • 0:58 - 1:01
    waarbij Aristophanes,
    een komisch toneelschrijver,
  • 1:01 - 1:04
    zijn gasten trakteerde
    op het volgende verhaal:
  • 1:04 - 1:11
    Mensen waren ooit wezens met vier armen,
    vier benen en twee gezichten.
  • 1:11 - 1:13
    Op een dag maakten ze de goden boos
  • 1:13 - 1:16
    en Zeus sneed hen in twee.
  • 1:16 - 1:21
    Sindsdien mist elke persoon
    zijn andere helft.
  • 1:22 - 1:26
    Liefde is het verlangen een zielsverwant
    te vinden die ons weer heel maakt --
  • 1:26 - 1:32
    althans, dat is volgens Plato wat een
    dronken komiek zou zeggen op een feest.
  • 1:32 - 1:35
    Liefde verleidt ons ertoe baby's te maken.
  • 1:35 - 1:39
    Veel, veel later, beredeneerde
    de Duitse filosoof Arthur Schopenhauer
  • 1:39 - 1:44
    dat liefde gebaseerd op seksueel verlangen
    een weelderige illusie was.
  • 1:44 - 1:47
    Hij suggereerde dat we liefhebben
    omdat onze verlangens ons laten geloven
  • 1:47 - 1:50
    dat een andere persoon
    ons gelukkig zal maken.
  • 1:50 - 1:52
    Maar we hebben het helemaal mis.
  • 1:52 - 1:54
    De natuur verleidt ons ertoe
    ons voort te planten
  • 1:54 - 1:56
    en de liefdevolle versmelting
    die we zoeken,
  • 1:56 - 1:58
    wordt voltrokken in onze kinderen.
  • 1:58 - 2:01
    Als onze seksuele verlangens
    bevredigd zijn,
  • 2:01 - 2:04
    worden we teruggeworpen
    naar ons getormenteerde bestaan,
  • 2:04 - 2:07
    en slagen we alleen maar
    in het behouden van onze soort
  • 2:07 - 2:11
    en het voortzetten van de cirkel
    van de menselijke sleur ...
  • 2:11 - 2:14
    Klinkt alsof iemand
    een knuffel nodig heeft.
  • 2:14 - 2:17
    Liefde is een vlucht
    uit onze eenzaamheid.
  • 2:17 - 2:20
    Volgens de Britse Nobelprijswinnaar
    en filosoof Bertrand Russell,
  • 2:20 - 2:25
    hebben we lief om onze fysieke
    en psychologische verlangens te lessen.
  • 2:25 - 2:27
    Mensen zijn gemaakt
    om zich voort te planten,
  • 2:27 - 2:30
    maar zonder de extase
    van gepassioneerde liefde
  • 2:30 - 2:32
    is seks onbevredigend.
  • 2:32 - 2:36
    Onze angst voor de koude en gemene wereld
    verleidt ons om een harde schulp te bouwen
  • 2:36 - 2:39
    om onszelf te beschermen en isoleren.
  • 2:39 - 2:42
    De vreugde, intimiteit
    en warmte van liefde
  • 2:42 - 2:44
    helpt ons onze angst
    voor de wereld te overwinnen,
  • 2:44 - 2:46
    te ontsnappen uit onze eenzame schulp
  • 2:46 - 2:49
    en uitbundiger in het leven te staan.
  • 2:49 - 2:54
    Liefde verrijkt ons hele bestaan,
    en is daardoor het hoogste goed.
  • 2:54 - 2:57
    Liefde is een misleidende aandoening.
  • 2:57 - 2:58
    Siddhārtha Gautama,
  • 2:58 - 3:00
    die bekend staat als Boeddha,
    of De Verlichte,
  • 3:00 - 3:04
    zou waarschijnlijk interessante gesprekken
    hebben kunnen voeren met Russell.
  • 3:04 - 3:06
    Boeddha opperde dat we liefhebben
  • 3:06 - 3:09
    omdat we onze basisbehoefte
    proberen te bevredigen.
  • 3:09 - 3:13
    Niettemin zijn onze passionele
    verlangens tekortkomingen,
  • 3:13 - 3:15
    en zijn relaties --
    zelfs romantische liefde --
  • 3:15 - 3:17
    een grote bron van lijden.
  • 3:17 - 3:20
    Gelukkig ontdekte Boeddha
    'het achtvoudige pad',
  • 3:20 - 3:23
    een soort programma
    voor het uitdoven van het verlangen,
  • 3:23 - 3:26
    zodat we het nirwana kunnen bereiken,
  • 3:26 - 3:31
    een verlichte staat van vrede,
    helderheid, wijsheid en compassie.
  • 3:31 - 3:34
    De romanschrijver Cao Xueqin
    illustreerde dit boeddhistische sentiment,
  • 3:34 - 3:39
    dat romantische liefde waanzin is,
    in een van China's grootste klassiekers:
  • 3:39 - 3:42
    'Droom van de Rode Kamer'.
  • 3:42 - 3:45
    In een subplot wordt Jia Rui
    verliefd op Xi-feng,
  • 3:45 - 3:48
    die hem misleidt en vernedert.
  • 3:48 - 3:51
    Tegenstrijdige emoties van liefde en haat
    scheuren hem in twee,
  • 3:51 - 3:55
    dus gaf een taoïst hem
    een magische spiegel die hem kon genezen,
  • 3:55 - 3:58
    zolang hij niet naar de voorkant kijkt.
  • 3:58 - 4:00
    Maar natuurlijk kijkt hij wel
    naar de voorkant.
  • 4:00 - 4:02
    Hij ziet Xi-feng.
  • 4:02 - 4:04
    Zijn ziel betreedt de spiegel
  • 4:04 - 4:09
    en hij wordt meegesleurd
    in ijzeren kettingen om te sterven.
  • 4:09 - 4:12
    Niet alle boeddhisten denken zo
    over romantische en erotische liefde,
  • 4:12 - 4:14
    maar de moraal van dit verhaal
  • 4:14 - 4:17
    is dat zulke relaties tragedie betekenen,
  • 4:17 - 4:21
    en dat ze, net als magische spiegels,
    vermeden zouden moeten worden.
  • 4:21 - 4:24
    Liefde laat ons onze grenzen verleggen.
  • 4:24 - 4:27
    Laten we eindigen
    met een iets positievere noot:
  • 4:27 - 4:29
    De Franse filosoof Simone de Beauvoir
  • 4:29 - 4:33
    stelde voor dat liefde het verlangen is
    om met een ander te versmelten
  • 4:33 - 4:36
    en dat het ons leven betekenis geeft.
  • 4:36 - 4:39
    Maar ze was minder bezorgd
    over waarom we liefhebben,
  • 4:39 - 4:42
    en meer geïnteresseerd
    in hoe we beter kunnen liefhebben.
  • 4:43 - 4:46
    Ze zag dat het probleem
    met traditionele liefde is
  • 4:46 - 4:48
    dat het zo betoverend kan zijn
  • 4:48 - 4:51
    dat we in de verleiding komen
    om het onze enige bestaansreden te maken.
  • 4:51 - 4:55
    En toch, afhankelijk zijn van een ander
    om ons bestaan te verklaren
  • 4:55 - 4:59
    leidt gemakkelijk tot saaiheid
    en machtsspelletjes.
  • 4:59 - 5:03
    Om dit te vermijden, adviseert Beauvoir
    het authentieke liefhebben,
  • 5:03 - 5:05
    dat meer is zoals een goede vriendschap.
  • 5:05 - 5:08
    Geliefden ondersteunen elkaar
    om zichzelf te ontdekken,
  • 5:08 - 5:10
    grenzen te verleggen,
  • 5:10 - 5:13
    en hun leven en de wereld
    samen te verrijken.
  • 5:13 - 5:17
    Hoewel we misschien nooit zullen leren
    waarom we verliefd worden,
  • 5:17 - 5:21
    kunnen we zeker zijn
    dat het een emotionele achtbaan wordt.
  • 5:21 - 5:22
    Het is eng en opwindend.
  • 5:22 - 5:23
    Het doet ons lijden
  • 5:23 - 5:25
    en laat ons zweven.
  • 5:25 - 5:27
    Misschien verliezen we onszelf.
  • 5:27 - 5:28
    Misschien vinden we onszelf.
  • 5:28 - 5:30
    Het kan hartverscheurend zijn,
  • 5:30 - 5:33
    of misschien juist
    het beste van ons leven.
  • 5:33 - 5:35
    Durf jij het zelf te ondervinden?
Title:
Waarom hebben we lief? Een filosofische beschouwing
Speaker:
Skye C. Cleary
Description:

Ah, de romantische liefde; prachtig en bedwelmend, hartverscheurend en overweldigend, vaak allemaal tegelijkertijd! Als ware liefde een doel heeft,
hebben noch wetenschap, noch psychologie dat reeds ontdekt. Maar in de loop van de geschiedenis zijn sommige van onze beste filosofen met enkele interessante theorieën gekomen. Skye C. Cleary belicht vijf van deze filosofische perspectieven over waarom we liefhebben.

Geregisseerd door Avi Ofer, ingesproken door Addison Anderson, muziek door Brooks Ball en Cem Misirlioglu.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:45

Dutch subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.