بەرخودانی نهێنی خوێندنکارێک دژ بە هیتلەر- ئایسوڵت گیلسپای
-
0:07 - 0:11لە ساڵی ١٩٤٣ فرۆکەی هاوپەیمانان
هێرشیان کردە سەر ئەڵمانیای نازی، -
0:11 - 0:14دە هەزار نامیلکەیان بەسەر
خەڵکدا باراند. -
0:14 - 0:19ئەڵمانیەک نامیلکەکانی نووسی بوو و داوای
لە خۆێنەر دەکرد تا دەستبەرداری هیتلەر بن، -
0:19 - 0:22شێتانە لە پێناو داهاتوو بجەنگن-
و هەرگیزیش هیوا لە دەست نەدەن، -
0:22 - 0:26داوایان لە خەڵک دەکرد لە ڕێگەی
کار و ماڵەکانەوە نامیلکەکان بڵاو بکەنەوە- -
0:26 - 0:30و تەنانەت هەواڵی پەیامەکەیان بە زیندانەکان
و زیندانەکان گەیشت. -
0:30 - 0:34تەنها کاتێک کە جەنگ کۆتایی پێهات
شوناسی نووسەرەکەوە، چیرۆکەکان، -
0:34 - 0:38و چارەنووسی تراژیدایا ئاشکرا بوو.
-
0:38 - 0:41کاتێک هیتلەر پیش دە ساڵ
دەسەڵاتی گرتە دەست، -
0:41 - 0:45هانس و سۆفیا شۆڵ لاو بوون
لە شاری فۆرتن بێرک دەژیان. -
0:45 - 0:48لەم سەردەمە، ترس، پرۆپاگەندە و
چاودێری -
0:48 - 0:52هەموو ڕۆخسارەکانی ژیانی تەنی بوو
بۆ خانەوادەی شۆڵ و ملیۆنەها ئەڵمانی دیکە -
0:52 - 0:53لەژێر دەسەڵاتی نازی.
-
0:53 - 0:56بەتایبەتی حکومەت کەسی
گەنجی بە ئامانج دەگرت، -
0:56 - 1:01پەیمانگەی دامەزراند بۆ ڕێکخستنی
ڕەفتارەکانیان و چاودێریکردنی بیروڕایان. -
1:01 - 1:04وەکو لاوێک، هانس ئەندامی
گەنجانی هیتلەر بوو -
1:04 - 1:07و سۆفیا پەیوەندی بە
دەستەی کچانی ئەڵمانیەوە کرد. -
1:07 - 1:09هانس وردە وردە پلەی بەرز بوویەوە
-
1:09 - 1:12و چاودێری ڕا‌هێنان و فێرکردن و
بانگێشت کردنی لاوی دیکەی دەکرد. -
1:12 - 1:17لە ساڵی١٩٣٦، لە کۆبوونەوە نەتەوەییدا
ئەو بۆ هەڵگرتنی ئاڵا هەڵبژێردرا. -
1:17 - 1:20بەڵام کاتێک بە جۆش و خرۆشەوە
سرودی نازی دەگوتەوە، -
1:20 - 1:23بۆ یەکەم جار گوومانی
بۆ دروست بوو. -
1:23 - 1:27لەهەمان کاتیشدا، سۆفیاش لەبارەی ئەم
زانیاریانە پێدرابوون گومانی بۆ دروست بوو. -
1:27 - 1:29دایک و باوکیان ڕۆبێرت و ماگدالێنا،
-
1:29 - 1:32ترسیان لە لەدەستانی منداڵەکانیان هەبوو
بەهۆی بیروباوڕو ڕێبازی نازیەوە، -
1:32 - 1:35ئەم گوومانانەش هاندەربوون.
-
1:35 - 1:38لە ماڵەوە، ڕۆبێرت و ماگدالینا گوێیان
لە وێستگەی ڕادیۆ بیانیەکان دەگرت -
1:38 - 1:42کەوا سەرتا حکومەت بەربەست و لامپەری
دەخستە بەردەمیان دواتر بەتەواوەتی داخران. -
1:42 - 1:47لەم کاتدا حکومەت دەزگا ڕاگەیاندنەکانی
قۆرخکرد بوو کە باسی دڕندەیەیی نازیەکانی نەدەکرد، -
1:47 - 1:50خانەوادەی شۆڵ درکیان بە ڕاستیەکی تاڵ کرد.
-
1:50 - 1:54و هێشتاش لە ژێر یاساکانی ژیانی
ئەڵمانیایی هیتلەر بەردەوام بوون. -
1:54 - 1:55دوای بەرپابوونی جەنگ.
-
1:55 - 1:58سۆفیا بە دوو دڵیەوە کاری
بۆ بەرژەوندی نەتەوەیی دەکرد، -
1:58 - 2:03و هانس پێویستە بوو ئەرکێک لە سوپا وەربگرێت
لە میونخ پزیشکی بخوێنێت. -
2:03 - 2:09هەرلەوێ هانس چاوی بە کریستۆڤ پڕۆبتی و
ویلی گراف و ئەلیگزاندەر شمۆرایڵ کەووت. -
2:09 - 2:12ڕۆژی لە دوای ڕۆژ، زیاتر و زیاتر
لە بیروباور و ڕێبازی نازی بێزار تر دەبوون. -
2:12 - 2:14بیروباوڕەکانیان لە نێوان
خۆیاندا هاوبەشی پێ دەکرد. -
2:14 - 2:19بەڵام چۆن بڵاویان بکەنەوە، لە کاتێکدا
محاڵە متمانە بە خەڵک بکەیت؟ -
2:19 - 2:22و هەربۆیە، هاوڕێکان ىڕیاریاندا
خەباتێکی نەناسراو بکەن. -
2:22 - 2:25پارەیان کۆکردەوە و
ئامێری چاپکردنیان کڕی. -
2:25 - 2:28و ناسیاوێکیان ڕێگەی پێدان
ژووری ژێر ستۆدیۆیەکەی بەکار بهێنن. -
2:28 - 2:31بە نهێنی، وردە وردە
ڕەشنووسی پەیامەکانیان نووسی. -
2:31 - 2:37لە حوزەیرانی ١٩٤٢، نامیلکەی شاراوەی
دژە نازی بە هەموو میونخ بڵاو دەبێتەوە. -
2:37 - 2:40نامیلکەکان ئاماژەیان بە
بە هێمای گوڵی سپی دەکرد. -
2:40 - 2:42یەک نامیلکە هیتلەری تاوەنبار دەکرد
-
2:42 - 2:45و داوای لە ئەڵمانیەکان دەکرد
پشتگیری و پاڵپشتی شەڕ نەکەن: -
2:45 - 2:47ڕازیبوون بە بەرخودانی ئەرێنی....
-
2:47 - 2:52وەستاندنی چالاکی ئەم ئامێرە جەنگە
خوا نەناسەنە پێش درەنگ بوون، -
2:52 - 2:54پێش ئەوەی کۆتا شار بێتە کەلاوە........
-
2:54 - 2:58پێش ئەوەی کۆتا گەنجی
نەتەوەکەم مەرگ بەرۆکی بگرێت... -
2:58 - 3:02ئەو لە بیرمەکەن هەموو کەسێک ئەو
حکومەتە بە دەست دەهێنێت کە شایەنیەتی!" -
3:02 - 3:05لەم کاتەیە کە لێدوانی گاڵتەجارێک
بە ناپاکی دادەنرێت، -
3:05 - 3:08ئەم زمانە بێ هاوتاییە.
-
3:08 - 3:11زۆربەی لە لایەن هانس شۆڵەوە نووسرا بوو.
-
3:11 - 3:16لە ١٩٤٢دا، سۆفیا دەچێتە میونخ بەبێ ئەوەی
هیچ سەبارەت بە چالاکیەکانی برایەکە بزانێت. -
3:16 - 3:18هەرزوو لە خوێندنگا
چاوی بە نامیلکەکان دەکەوێت. -
3:18 - 3:21بەڵام بەلایەوە گرینگ نەبوو تاوەکو
بەڵگەی لە ژوورەکەی هانس دۆزیەوە -
3:21 - 3:23زانی کێ ئەم نامیلکانەی نووسیوە.
-
3:23 - 3:28هەرزوو سەرسوڕمانەکەی بۆ بەشداری کردن
لەم خەباتە گۆڕا. -
3:28 - 3:34بۆ خوشک و براکە، کاتی ئەوە بوو ئەو قینەی
چەند ساڵێکە پەنگیخواردۆتەوە دەریببڕن. -
3:34 - 3:40لە حورەیرانی ١٩٤٢ تا شوباتی ١٩٤٣
بە لێهاتوونەوە دەستەکە کاریان دەکرد. -
3:40 - 3:42لە کاتێک پۆلیس نهێنی نازی بە دوای
سەرۆکەکانی نامیلکەکە دەگەڕان، -
3:42 - 3:45گوڵی سپی بە چاودێری
و وریایەوە بەردەوام بوو. -
3:45 - 3:50توندوتیژی شەڕ زیاتربوون، ڕێکخستنەکان چڕ تر بوون
و میونخ بە دەست هێرش ئاسمانیەوە دەیناڵانت. -
3:50 - 3:54بەڵام گوڵی سپی بوێرانە پلانی
زیاتریان داڕشت. -
3:54 - 3:58باڵاخانەکانیان نەخشاند وهێرشیان کردە سەر
شەمەندەنەفەرکانی پۆلیسی نهێنی نازیەکان. -
3:58 - 4:00لە زستانی ١٩٤٢دا،
-
4:00 - 4:04هانس گەشتێکی ئازایانە بۆ سنووری
جیکوسلۆڤاکیا کرد -
4:04 - 4:06تا لەوێ چاوی بە خەباتگێڕانی
دژی نازی بکەوێت. -
4:06 - 4:09لە ١٨ شوباتی ١٩٤٢دا،
-
4:09 - 4:13سۆفیاو هانس جانتایەکی پڕ
لە نامیلکەیان بۆ زانکۆکەیان هێنا بوو. -
4:13 - 4:18پاسەوانەکە تێبینی ئەوە کرد کە خەریکی چین
و زوو پۆلیسی نهێنی نازی ئاگادار دەکاتەوە. -
4:18 - 4:20بەڵام بە هێمنانە تۆمەتەکانیان ڕەت کردەوە-
-
4:20 - 4:24تائەوکاتەی پۆلیس هەموو نامیلکەکانی
کۆکردەوە و لە ناو جانتا بەتاڵەکەیان دانا، -
4:24 - 4:27بەتەواوەتی گونجاوبوون لە جانتایەکەیا.
-
4:27 - 4:29کاتێک هانس و سۆفیا دانیان پێدانا،
-
4:29 - 4:34هەر بەخێرایی بۆ دادگای بەڕێکران و
بڕیاری لەسێدارەدانیان بەسەر داسەپێندرا. -
4:34 - 4:40سەرەڕای لێکۆڵیەنەوەی توند وماندووکەر
ڕەتیانکردەوە ناپاکی لە هاوکارەکانیان بکەن. -
4:40 - 4:45پێش لەسێدارەدانی، سۆفیا توڕەی خۆی
بەرامبەر بە بەرودۆخی وڵاتەکەی دەربڕی. -
4:45 - 4:48بەڵام هەروەها سەبارەت
بەداهاتووێکی گەشتر قسەی کرد: -
4:48 - 4:52"چۆن دەتوانین چاوەڕێ بکەیت دادپەروەری
سەربکەوێت لەکاتێکدا هیچ کەس نایەوێت -
4:52 - 4:56گیانی خۆی لە پێناوی ڕێبازی دادپەروەری
بەخت بکات؟ -
4:56 - 5:00چ ڕۆژێکی جوان و گەشە، پێویستە بڕۆم،
-
5:00 - 5:03بەڵام مردنی من گرینگی چی دەبێت
ئەگەر مردنەکەمان نابێتە هۆی، -
5:03 - 5:08ڕاچڵەکاندنی هەزارەها خەڵک و
والە خەڵک نەکات خەبات بکەن؟
- Title:
- بەرخودانی نهێنی خوێندنکارێک دژ بە هیتلەر- ئایسوڵت گیلسپای
- Speaker:
- ئایسوڵت گیلسپای
- Description:
-
more » « less
کۆیی وانکە لەم بەستەرە چاو لێ بکە:
https://ed.ted.com/lessons/the-secret-student-resistance-to-hitler-iseult-gillespieلە ساڵی ١٩٤٣ فرۆکەی هاوپەیمانان دە هەزار نامیلکەیان بەسەر ئەڵمانیایی نازی بارانت، نامیلکەکان داوای لە خوێنەر دەکرد تا دەستبەرداری هیتلەر بن، شێتانە لە پێناو داهاتوو بجەنگن و هەرگیزیش هیوا لەدەست نەدەن داوایان لە خەڵک کرد دا نامیلکەکەیان لە ناو کار و ماڵاندا بڵاوبکەنەوە تەنانەت پەیامەکەیان بە گرتنگەکان گەشیت، نامیلکەکان ئاماژەکرابوون بە هێمای گوڵی سپی، ئایسوڵت گیلسپای وەردەکاری سەبارەت بە دەستیەکەی بەرخودانکەر باس دەکات.
وانکە لە لایەن ئایسوڵت گیلسپای و کاری دەرهێنان لە لایەن واو هاو ستۆدیۆ
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 05:09
|
Daban Q Jaff edited Kurdish (Central) subtitles for The secret student resistance to Hitler | |
|
|
Daban Q Jaff approved Kurdish (Central) subtitles for The secret student resistance to Hitler | |
|
|
Daban Q Jaff edited Kurdish (Central) subtitles for The secret student resistance to Hitler | |
|
|
Daban Q Jaff accepted Kurdish (Central) subtitles for The secret student resistance to Hitler | |
|
|
Daban Q Jaff edited Kurdish (Central) subtitles for The secret student resistance to Hitler | |
|
|
Daban Q Jaff edited Kurdish (Central) subtitles for The secret student resistance to Hitler | |
|
|
Daban Q Jaff edited Kurdish (Central) subtitles for The secret student resistance to Hitler | |
|
|
Daban Q Jaff edited Kurdish (Central) subtitles for The secret student resistance to Hitler |