-
Biz bərk maddələrin
-
növləri haqqında çoxlu danışmışıq.
-
İon bərk cisimlər haqqında danışdıq.
-
Nə vaxt ki, bir-birini cəzb edən ionlar
-
var , bu o zaman formalaşır və onlar
-
qəfəs şəkilli struktur əmələ gətirirlər.
-
Biz metallik bərk maddələr gördük və mənfi
-
yüklənmiş elektronlar toplusunda onları
-
müsbət yüklənmiş ionlar olaraq düşündük.
-
Biz həmçinin bir-birinə molekullararası
-
qüvvələr vasitəsilə
-
cəlb olunan fərdi molekullardan formalaşan
-
molekulyar bərk maddələr də gördük.
-
Kovalent bərk maddələr şəbəkəsindən
-
fərqli olan
-
kovalent zəncirlərlə formalaşan bütün
-
şəbəkələrdir. Məsələn biz burada görürük
-
silisiumların,karbonların şəbəkəsini və
-
tam bura silisium karbiddir.(SiC) Və indi
-
bəziləriniz düşünə bilər ki,
-
məsələn molekulyar bərk maddədə əvvəllər
-
bərk halda iştirak edən kovalent zəncirlər
-
görməmişik. O videoda
-
öyrəndiyimiz molekulyar bərk nümunə budur
-
Sizin kovalent zəncirlərlə
-
bağlanmış atomlardan ibarət molekullarınız
-
var. Lakin onların bərk əmələ gəlməsinin
-
səbəbi molekulların bir-birlərinə
-
molekullararası
-
qüvvələr vasitəsilə cəlb edilməsidir.
-
Əgər sən bərk molekulları əritmək istəsən
-
bu molekullararası qüvvələri
-
mahiyyətcə həll etməlisən.
-
Bərk,böyük dərəcədə bərk kovalent
-
şəbəkə bu kovalent zəncirlərdən düzəlir.
-
Və əgər sən bunu birtəhər əritmək istəsən,
-
ümumiyyətlə bu molekullararası qüvvələrdən
-
daha güclü olan kovalent zəncirləri aradan
-
qaldırmalı olacaqsan.
-
Beləliklə siz kovalent bərk
-
şəbəkənin daha yüksək
-
ərimə nöqtələrinə malik olacağını
-
təsəvvür edə bilərsiz
-
Siz burada elektronlar toplusu görmürsüz.
-
Belə ki metallik bərk maddələr əksinə
-
yaxşı elektrik keçirmirlər.
-
Lakin bu hissəni daha aydın başa düşmək
-
üçün bir neçə başqa bərk maddələrin
-
kovalent şəbəkəsinə baxaq. Solda
-
gördüyünüzü almaz kimi tanıya bilərsiniz.
-
Almaz bir birinə sadəcə kovalent halda
-
bağlanmış bir qrup karbondan ibarətdir və
-
bu karbonların necə bağlandığının
-
quruluşudur.Və bildiyimiz
-
kimi almazlar ən sərt maddədir.
-
Bu kovalent zəncirləri itələmək və çəkmək
-
onların quruluş yoluna daha çox təzyiq
-
yarada bilər. Onu qırmaq çətindir.
-
İndi maraqlı olan odur ki,
-
eyni karbon müxtəlif növ bərk kovalent şəbəkə yarada bilər
-
Məsələn
-
tam buradakı qrafitdir
-
və qrafit yəqin ki,çox tanış
-
olduğunuz bir şeydir.
-
Qələmlə yazı yazdığınız
-
zaman qrafiti kağızın üzərinə
-
sürükləyirsiniz.
-
Və beləliklə qrafitin görünüşü belədir
-
Bu kovalent şəbəkə təbəqələri və
-
bu təbəqələrin hər biri molekullararası
-
qüvvələr vasitəsilə bir-birlərini cəzb edirlər
-
Buna görə də onu cızmaq asanddır çünki
-
bu təbəqələr bir-birinin üstündən sürüşə bilər
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Khan Academy
