hide💡 Professional translators have the expertise to navigate the subtleties of language.
Learn with Amara.org What Are "False Friends" and Why You Should Rely on Professional Translators.

< Return to Video

Ода за живеењето на Земјата

  • 0:01 - 0:02
    (Оливер Џеферс)
  • 0:02 - 0:04
    (Ода за живеењето на Земјата)
  • 0:05 - 0:07
    Здраво.
  • 0:07 - 0:10
    Сигурен сум додека
    да ја завршам реченицава,
  • 0:10 - 0:11
    со начинот на кој зборувам,
  • 0:11 - 0:14
    сите ќе имате сфатено дека
    доаѓам од место наречено
  • 0:14 - 0:15
    планета Земја.
  • 0:15 - 0:17
    Земјата е прилично одлична.
  • 0:17 - 0:19
    Таа е нашиот дом.
  • 0:20 - 0:21
    И на микробите.
  • 0:21 - 0:24
    Тие мали (бип) се во позадината
    за времетраењето,
  • 0:24 - 0:27
    затоа што верувајте или не,
    не дејствуваат само тие.
  • 0:27 - 0:29
    Планетата е дом и на
    автомобили, прокељ,
  • 0:29 - 0:32
    тие чудни рибести нешта
    со сопствени фарови;
  • 0:32 - 0:34
    уметност, оган,
  • 0:34 - 0:35
    противпожарни апарати,
  • 0:35 - 0:37
    закони, гулаби, шишиња пиво,
  • 0:37 - 0:38
    лимони и сијалици;
  • 0:38 - 0:40
    Пино ноар и парацетамол;
  • 0:40 - 0:42
    духови, комарци, фламингоси, цвеќиња,
  • 0:42 - 0:44
    укулелето, лифтови и мачки,
  • 0:44 - 0:46
    видеа со мачки, интернетот;
  • 0:46 - 0:47
    железни греди, згради и батерии,
  • 0:47 - 0:50
    целата генијалност и светли идеи,
    целиот познат живот
  • 0:50 - 0:52
    и многу други работи.
  • 0:52 - 0:54
    Скоро сѐ што знаеме
    и за сѐ што сме чуле.
  • 0:54 - 0:56
    Всушност, тоа ми е омиленото место.
  • 0:56 - 0:58
    Оваа мала сфера,
  • 0:58 - 1:00
    што лебди во студен и осамен
    дел од космосот.
  • 1:01 - 1:04
    А, акцентот е од Белфаст,
    патем, што е...
  • 1:04 - 1:06
    тука.
  • 1:06 - 1:07
    Отприлика.
  • 1:08 - 1:10
    Можеби мислиш дека ја знаете оваа
    планета Земја,
  • 1:10 - 1:12
    затоа што си од тука.
  • 1:12 - 1:13
    Но, постојат шанси дека
  • 1:13 - 1:16
    ти можеби немаш размислено
    за основите долго време.
  • 1:16 - 1:17
    Јас мислев дека ги знам.
  • 1:17 - 1:18
    Дури мислев дека сум експерт.
  • 1:18 - 1:21
    Сѐ додека требаше да го објаснам
    целото место,
  • 1:21 - 1:23
    како треба да работи
  • 1:23 - 1:26
    на некој што никогаш не бил тука.
  • 1:26 - 1:27
    Не тоа што го помисли,
  • 1:27 - 1:29
    иако татко ми секогаш велеше
  • 1:29 - 1:31
    дека знакот на паметен
    живот таму некаде
  • 1:31 - 1:33
    е тоа што не се потрудиле
    да нѐ контактираат.
  • 1:34 - 1:37
    Всушност сакав да ги објаснам работите
    на мојот новороден син.
  • 1:37 - 1:39
    Никогаш не сме биле родители,
  • 1:39 - 1:40
    мојата жена и јас,
  • 1:40 - 1:44
    и се однесувавме со него како гостите
    кога тој дојде дома за прв пат,
  • 1:44 - 1:45
    со тура низ домот.
  • 1:45 - 1:47
    Тука живееш, сине.
  • 1:47 - 1:48
    Во оваа соба правиме храна.
  • 1:48 - 1:52
    Во оваа соба ја чуваме колекцијата
    на столици и така натаму.
  • 1:52 - 1:53
    Освежувачки е,
  • 1:53 - 1:56
    објаснувајќи како работи планетата
    на 0 годишно дете.
  • 1:56 - 1:57
    Но по насмевките,
  • 1:57 - 2:00
    и кога големината на тоа дека новите луѓе
    не знаат апсолутно ништо
  • 2:00 - 2:03
    ќе ја сфатиш и колку малку и ти
    знаеш,
  • 2:03 - 2:06
    објаснувањето ја целата планета
    станува застрашувачко.
  • 2:06 - 2:08
    Но, пробав како и да е.
  • 2:08 - 2:11
    Како што се шетав тие први неколку недели,
  • 2:11 - 2:13
    раскажувајќи го светот како што го гледав,
  • 2:13 - 2:16
    започнав да бележам
    какви смешни работи кажував.
  • 2:16 - 2:19
    Забелешките се претвораа во писмо
  • 2:19 - 2:21
    наменето за син ми
    кога ќе научи да чита.
  • 2:21 - 2:23
    И тоа писмо прерасна во книга
  • 2:23 - 2:25
    за основните принципи
    на тоа да се биде човек
  • 2:25 - 2:28
    што живее на Земјата во 21 век.
  • 2:28 - 2:31
    Некои работи се многу очигледни.
  • 2:31 - 2:33
    Па, планетата е направена од два дела:
  • 2:33 - 2:35
    копно и вода.
  • 2:35 - 2:38
    Некои помалку очигледни
    сѐ додека не размислиш за нив.
  • 2:38 - 2:40
    Како времето.
  • 2:40 - 2:43
    Работите понекогаш се движат
    бавно на Земјата.
  • 2:44 - 2:47
    Но многу почесто, се движат брзо.
  • 2:47 - 2:49
    Па добро искористи го времето,
    ќе го снема пред да сфатиш.
  • 2:50 - 2:52
    Или луѓето.
  • 2:52 - 2:56
    Има луѓе во различна форма,
    големина и боја.
  • 2:56 - 2:57
    Сите изгледаме различно
  • 2:57 - 2:59
    се однесуваме и звучиме различно,
  • 2:59 - 3:00
    но не се залажувај.
  • 3:00 - 3:02
    Сите сме луѓе.
  • 3:02 - 3:05
    Не ме изненадува што од
    сите места во универзумот,
  • 3:05 - 3:06
    луѓето живеат на Земјата,
  • 3:06 - 3:08
    и можат да живеат само на
    Земја.
  • 3:08 - 3:10
    И дури тогаш,
    само на некои од сувите делови.
  • 3:10 - 3:13
    Има само мал дел од
    површината на нашата планета
  • 3:13 - 3:15
    што е наменет за живеење на луѓе,
  • 3:15 - 3:17
    и собрани тука
    ние живееме.
  • 3:17 - 3:20
    Лесно е да се заборави
    кога си блиску до нечистотијата,
  • 3:20 - 3:23
    камењата, зеленилото,
    бетонот на нашите земји,
  • 3:23 - 3:26
    колку е лимитиран просторот
    за маневрирање.
  • 3:26 - 3:28
    Од сет затворени очи до земјата,
  • 3:28 - 3:31
    хоризонтот личи како да е бесконечен.
  • 3:31 - 3:33
    Покрај сѐ, не е секојдневен ритуал
  • 3:33 - 3:35
    да размислуваме каде сме
    на топката од планетата
  • 3:35 - 3:37
    и каде таа топка е во вселената.
  • 3:37 - 3:40
    Не сакав да му ја кажам на син ми
    истата приказна за држави
  • 3:40 - 3:43
    која мене ми ја кажуваа додека растев
    во Северна Ирска.
  • 3:43 - 3:45
    Дека сме од една мала парохија,
  • 3:45 - 3:47
    која го игнорира животот
    вон најблиските потреби.
  • 3:47 - 3:51
    Сакав да се почувствувам
    како е да ја гледам нашата планета
  • 3:51 - 3:53
    како еден систем, како еден објект,
  • 3:53 - 3:55
    стоејќи во вселената.
  • 3:55 - 3:56
    За да го направам ова,
  • 3:56 - 3:58
    треба да преминам од
    цртежи за книги,
  • 3:58 - 4:00
    во 3Д скулптури на улица,
  • 4:00 - 4:02
    и би ми биле потребни 200 јарди,
  • 4:02 - 4:03
    населба во Њујорк Сити,
  • 4:03 - 4:06
    за да направам голем модел на Месечината,
  • 4:06 - 4:08
    Земјата и ние.
  • 4:08 - 4:11
    Овој проект се случи
    на Њујоршкиот хајлајн парк
  • 4:11 - 4:12
    претходната зима
  • 4:12 - 4:15
    на 50 годишнината
    од мисијата на Аполо 11 околу Месечината.
  • 4:15 - 4:17
    По нејговата инсталација
  • 4:17 - 4:19
    Успеав да ставам вселенски шлем
    со син ми,
  • 4:19 - 4:22
    и да лансирам, како Аполо 11
    пред половина век,
  • 4:22 - 4:24
    кон Месечината.
  • 4:24 - 4:25
    Кружевме наоколу
  • 4:25 - 4:28
    и погледавме назад кон нас.
  • 4:28 - 4:29
    Почувствував
  • 4:29 - 4:32
    осаменост таму во темницата.
  • 4:32 - 4:34
    А само се преправав.
  • 4:34 - 4:35
    Месечината е единствен објект
  • 4:35 - 4:37
    на помала близина до нас.
  • 4:37 - 4:39
    И во рамката на проектов,
  • 4:39 - 4:41
    каде планетата беше 10 јарди во дијаметар,
  • 4:41 - 4:44
    следната планета, Марс
    ќе биде колку јога топка
  • 4:44 - 4:46
    и неколку милји оддалечена.
  • 4:46 - 4:49
    Иако границите не се
    видливи од вселената,
  • 4:49 - 4:50
    на мојата скулптура
  • 4:50 - 4:52
    секоја граница беше впишана.
  • 4:52 - 4:55
    Но наместо да пишувам имиња на
    држави на изградена земја,
  • 4:55 - 4:56
    Напишав насекаде
  • 4:56 - 4:59
    „луѓе живеат тука, луѓе живеат тука.“
  • 4:59 - 5:02
    „Луѓе живеат тука.“
  • 5:02 - 5:04
    А на Месечината беше напишано,
  • 5:04 - 5:06
    „Никој не живее тука. “
  • 5:06 - 5:08
    Често, очигледните работи
  • 5:08 - 5:11
    не се толку очигледни
    сѐ додека не помислиш на нив.
  • 5:11 - 5:13
    Гледајќи од
    доволно голема дистанца
  • 5:13 - 5:15
    менува сѐ,
  • 5:15 - 5:17
    како што искусиле многу астронаути.
  • 5:17 - 5:19
    И човековите очи
    ја виделе нашата Земја
  • 5:19 - 5:21
    само од далечина на Месечината.
  • 5:21 - 5:22
    Има многу долги патишта
  • 5:22 - 5:25
    пред да стигнеме до аглите
    на нашиот Сончев Систем.
  • 5:25 - 5:28
    И дури до другите ѕвезди,
    другите соѕвездија.
  • 5:28 - 5:32
    Има една точка
    во целиот космос
  • 5:32 - 5:34
    што ја има во сите
    соѕвездија и ѕвезди,
  • 5:34 - 5:37
    и тоа присуство е
  • 5:37 - 5:39
    тука, планетата Земја.
  • 5:39 - 5:42
    Тие фотографии што сме ги направиле
    од клопчињата ѕвезди
  • 5:42 - 5:45
    прават смисла само
    од оваа гледна точка тука долу.
  • 5:46 - 5:49
    Тие приказни имаат смисла
    само на Земјата.
  • 5:49 - 5:51
    И само на нас.
  • 5:51 - 5:53
    Луѓето.
  • 5:53 - 5:55
    Ние сме суштества од приказни.
  • 5:55 - 5:57
    Ние сме приказните за кажување
  • 5:57 - 5:59
    ние сме приказните што ги кажуваме.
  • 5:59 - 6:03
    Па, приказната за човековата
    цивилизација на Земјата.
  • 6:03 - 6:06
    Раскажува за генијалност, елеганција,
  • 6:06 - 6:08
    дарежлива и негувaчка природа на еден вид
  • 6:08 - 6:11
    кој е и фокусиран на себеси, ранлив
  • 6:11 - 6:13
    и пркосно заштитнички настроен.
  • 6:13 - 6:16
    Ние, луѓето, го штитиме
    пламенот на нашето постоење
  • 6:16 - 6:18
    од сировите, широки елементи
    надвор од наша контрола,
  • 6:18 - 6:20
    големата широчина.
  • 6:20 - 6:23
    Но, секогаш гледаме кон пламенот.
  • 6:24 - 6:26
    „Сѐ што знаеме,“
  • 6:26 - 6:27
    кажано како изјава,
  • 6:27 - 6:30
    го означува збирот на целото знаење.
  • 6:30 - 6:32
    Но кажано на друг начин,
  • 6:32 - 6:34
    „сѐ што знаеме,“
  • 6:34 - 6:36
    значи дека ништо не знаеме.
  • 6:36 - 6:41
    Ова е убавата,
    кршлива драма на цивилизацијата.
  • 6:41 - 6:43
    Ние сме актери и гледачи
    на космичка претстава
  • 6:43 - 6:45
    што премногу ни значи нам,
  • 6:45 - 6:47
    но не значи ништо на друго место.
  • 6:47 - 6:49
    Дури не значи ни толку многу
    тука, долу.
  • 6:49 - 6:52
    Ако навистина помисливме на
    врската со нашиот брод,
  • 6:52 - 6:53
    со нашата Земја,
  • 6:53 - 6:56
    би било повеќе приказна
    на незнаење и алчност.
  • 6:57 - 6:59
    Како случајот со Фаусто,
  • 6:59 - 7:01
    човек кој верувал дека имал сѐ
  • 7:01 - 7:04
    и тргнал да бара што било негово.
  • 7:04 - 7:06
    Тој лесно добива сопственост на цвет,
  • 7:06 - 7:09
    овца, дрво и поле.
  • 7:09 - 7:11
    Езерото и планината
    се потешки за освојување,
  • 7:11 - 7:13
    но и тие се предаваат.
  • 7:13 - 7:15
    Пробувајќи да го освои отвореното море
  • 7:15 - 7:18
    каде неговата алчност му ги отвара очите,
  • 7:18 - 7:20
    кога, во борба со ароганцијата
  • 7:20 - 7:23
    се качува на палубата
    да се покаже пред морето.
  • 7:23 - 7:25
    Но тој не сфаќа,
  • 7:25 - 7:27
    паѓа помеѓу брановите,
    тоне на дното.
  • 7:28 - 7:30
    Морето тажеше по него
  • 7:30 - 7:32
    но продолжи да биде море.
  • 7:33 - 7:35
    Како и на сите објекти
    во негова сопственост,
  • 7:35 - 7:38
    судбината на Фаусто
    не им е важна ним.
  • 7:40 - 7:43
    За сето тоа мислиме дека
    е важно во космосот,
  • 7:43 - 7:45
    би немале ништо
  • 7:45 - 7:47
    ако не е на Земјава.
  • 7:47 - 7:49
    Додека таа среќно би се вртела,
  • 7:49 - 7:51
    несвесно без нас.
  • 7:51 - 7:53
    На оваа планета, има луѓе.
  • 7:54 - 7:56
    Ни поминуваат деновите,
  • 7:56 - 7:58
    понекогаш гледаме горе и надвор,
  • 7:58 - 8:01
    најчесто гледаме долу и внатре.
  • 8:01 - 8:04
    Гледајќи горе и цртајќи линии
    помеѓу светлата на небото,
  • 8:04 - 8:07
    пробавме да направиме
    смисла од хаосот.
  • 8:07 - 8:10
    Гледајќи долу, цртавме линии
    низ земјата за да знаеме каде припаѓаме
  • 8:10 - 8:12
    а каде не припаѓаме.
  • 8:12 - 8:14
    Често забораваме дека линиите
    што ги спојуваат ѕвездите
  • 8:14 - 8:16
    и линиите што ја делат земјата
  • 8:16 - 8:19
    постојат само во нашите глави.
  • 8:19 - 8:21
    И тие се приказни.
  • 8:21 - 8:23
    Ги правиме дневните рутини
    и ритуали
  • 8:23 - 8:25
    според приказните во
    кои веруваме,
  • 8:26 - 8:28
    и денеска, приказната
    се менува како што ја пишуваме.
  • 8:28 - 8:30
    Има многу страв во
    денешнава приказна,
  • 8:30 - 8:31
    и до неодамна,
  • 8:31 - 8:34
    приказните кои
    имаат најмногу моќ
  • 8:34 - 8:35
    се оние од горчина,
  • 8:35 - 8:38
    за тоа како се влошиле работите
    индивидуално и колективно.
  • 8:38 - 8:41
    Многу е инспиративно да се види
    како најдоброто доаѓа од најлошото.
  • 8:41 - 8:44
    Како луѓето се будат
    во ова време на глобална пресметка
  • 8:44 - 8:48
    сфаќајќи дека врските еден со друг
  • 8:48 - 8:49
    се најважните работи.
  • 8:50 - 8:51
    Враќајќи се назад.
  • 8:51 - 8:53
    За сѐ што жалиме,
  • 8:53 - 8:56
    поминуваме малку време
    ценејќи ја работата
  • 8:56 - 8:58
    што е добра за нас.
  • 8:58 - 8:59
    Што сме тука воопшто,
  • 8:59 - 9:01
    што сме воопшто живи.
  • 9:01 - 9:02
    Што сме сѐ уште живи.
  • 9:02 - 9:05
    Милион и половина години
    по наоѓање на кутијата со чкорчиња,
  • 9:05 - 9:08
    не сме ја изгореле целата куќата.
  • 9:08 - 9:09
    Сѐ уште.
  • 9:10 - 9:12
    Шансите да бидеме тука
    се бесконечни.
  • 9:12 - 9:13
    И еве сме.
  • 9:13 - 9:14
    Со опасностите.
  • 9:14 - 9:17
    Никогаш немало повеќе
    луѓе на Земјата.
  • 9:17 - 9:18
    Користејќи повеќе работи.
  • 9:18 - 9:21
    И станува очигледно
    дека многу стари системи
  • 9:21 - 9:23
    што сме ги измислиле за себе
  • 9:23 - 9:24
    се застарени.
  • 9:24 - 9:26
    И сме изградиле нови.
  • 9:26 - 9:27
    Ако не беа микробите,
  • 9:27 - 9:31
    нашиот заеднички оган
    би нѐ загушил многу рано.
  • 9:31 - 9:34
    Додека ги гледаме тркалата
    на индустријата како запираат,
  • 9:34 - 9:36
    машинеријата на напредокот стишува,
  • 9:36 - 9:38
    ги имаме најлудите можности
  • 9:38 - 9:40
    да го притиснеме копчето за ресетирање.
  • 9:40 - 9:42
    Да одбереме друг пат.
  • 9:42 - 9:44
    Ние сме тука на Земјата.
  • 9:44 - 9:47
    И живеењето на Земјата е прекрасна работа.
  • 9:47 - 9:48
    Личи голема, Земјава,
  • 9:48 - 9:50
    но има многу од нас тука.
  • 9:50 - 9:53
    Седум ипол милијарди,
  • 9:53 - 9:56
    со многу повеќе секој ден.
  • 9:56 - 9:57
    Дури и тогаш,
  • 9:57 - 9:59
    има доволно за сите,
  • 9:59 - 10:00
    ако делиме по нешто.
  • 10:01 - 10:03
    Па те молам,
  • 10:03 - 10:04
    биди фин.
  • 10:05 - 10:07
    Ако размислиш поинаку,
  • 10:07 - 10:09
    Земјата е единственото место
    каде луѓето живеат
  • 10:09 - 10:12
    и е всушност најсоцијалното
    место во универзумот.
  • 10:13 - 10:16
    Има многу луѓе што те сакаат,
  • 10:16 - 10:18
    и многу луѓе за сакање.
  • 10:18 - 10:20
    Потребни сме еден на друг.
  • 10:20 - 10:22
    Го знаеме тоа сега, повеќе од кога било.
  • 10:23 - 10:24
    Добра ноќ.
Title:
Ода за живеењето на Земјата
Speaker:
Оливер Џеферс
Description:

Ако морате да објасните на новороденче што значи да се биде човечко суштество и да се живее на Земјата, што би рекле? Визуелниот уметник Оливер Џеферс ги става неговите одговори во писмо за неговиот син, споделувајќи бисери на мудроста за постоењето и разновидноста на животот. Тој проникнува во „убавата, кревка драма на човечката цивилизација“ во овој поетски говор надополнет со неговите оригинални илустрации и анимации.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
10:46
ALEKSANDAR MITEVSKI approved Macedonian subtitles for An ode to living on Earth Jun 14, 2020, 8:46 AM
ALEKSANDAR MITEVSKI edited Macedonian subtitles for An ode to living on Earth Jun 14, 2020, 8:46 AM
Mimi Vojnovska accepted Macedonian subtitles for An ode to living on Earth May 10, 2020, 1:22 PM
Mimi Vojnovska edited Macedonian subtitles for An ode to living on Earth May 10, 2020, 1:22 PM
Stefan Mitikj edited Macedonian subtitles for An ode to living on Earth May 9, 2020, 3:54 PM
Stefan Mitikj edited Macedonian subtitles for An ode to living on Earth May 9, 2020, 1:36 PM
Stefan Mitikj edited Macedonian subtitles for An ode to living on Earth May 5, 2020, 12:19 PM
Stefan Mitikj edited Macedonian subtitles for An ode to living on Earth May 4, 2020, 2:55 PM
Show all

Macedonian subtitles

Revisions

  • Revision 7 Edited
    ALEKSANDAR MITEVSKI Jun 14, 2020, 8:46 AM