Hoe vaccins werken tegen COVID-19: wetenschap vereenvoudigd

Nadat we zijn blootgesteld aan een infectie, onthoudt ons immuunsysteem de dreiging, specifiek door antilichamen aan te maken. Dit zijn eiwitten die in het bloed en door het hele lichaam circuleren; ze herkennen en schakelen de indringer snel uit bij contact, waardoor ziekte wordt voorkomen of geminimaliseerd. Dit is de reden waarom we meestal niet twee keer ziek worden van dezelfde ziektekiemen, wij worden immuun. Vaccins bootsen dit proces na en moedigen het immuunsysteem aan om antilichamen aan te maken zonder dat we de ziekte moeten doormaken.

Enkele van de toonaangevende SARS-CoV-2-vaccinkandidaten zijn ‘mRNA-vaccins’, gebaseerd op het opnemen van de genetische blauwdruk voor het belangrijkste spike-eiwit op het virusoppervlak in een formule die, wanneer geïnjecteerd in mensen, onze eigen cellen instrueert om het spike-eiwit te maken. Het lichaam maakt dan op zijn beurt antilichamen aan tegen het spike-eiwit en die beschermen ons tegen een virale infectie.
Deze strategie is sneller dan meer traditionele benaderingen waarbij vaak verzwakte of geïnactiveerde vormen van een levend virus worden gegenereerd of grote hoeveelheden van het spike-eiwit worden gemaakt om te bepalen of ze een antilichaamrespons kunnen veroorzaken.

Zodra een mogelijk vaccin is ontdekt, zijn er een aantal stappen te nemen voordat het aan mensen kan worden toegediend. Allereerst zijn er preklinische testen, experimenten die in een laboratorium en met dieren worden uitgevoerd. Wetenschappers moeten ervoor zorgen dat het kandidaat-vaccin niet alleen effectief is, maar ook veilig. Een antilichamenreactie op een onvolmaakt vaccin kan bijvoorbeeld, onder uiterst zeldzame omstandigheden, het risico op infectie vergroten.
Wanneer het potentiële vaccin de nodige preklinische resultaten behaalt, kunnen klinische proeven beginnen bij een kleine groep mensen. Naarmate het kandidaat-vaccin vordert wordt het op steeds meer mensen getest, dan houden wetenschappers en artsen de veiligheid, werkzaamheid en dosering nauwlettend in de gaten. Na succesvolle afronding van klinische onderzoeken moet het kandidaat-vaccin worden beoordeeld en goedgekeurd door regelgevende instanties, zoals de FDA voordat er een grootschalige productie en distributie van start gaat en het goedgekeurde vaccin op grote schaal wordt toegediend.

Hoe vaccins werken tegen COVID-19: wetenschap vereenvoudigd

Nadat we zijn blootgesteld zijn geweest aan een infectie,

onthoudt ons immuunsysteem de dreiging,

in het bijzonder door antilichamen aan te maken.

Dit zijn eiwitten die circuleren
in het bloed en door het hele lichaam;

ze herkennen de indringer snel bij contact en schakelen die uit,

waardoor ziekte wordt voorkomen of geminimaliseerd.

Daarom worden we meestal niet
twee keer ziek door dezelfde ziektekiem,

wij zijn immuun.

Vaccins bootsen dit proces na,

ze stimuleren het immuunsysteem
antistoffen aan te maken,

zonder dat we ziek hoeven te worden.

Enkele van de leidende
SARS-CoV-2-vaccinkandidaten

zijn "mRNA-vaccins,"

die de genetische blauwdruk
opnemen

voor het belangrijkste spike-eiwit
op het virusoppervlak

in een formule

dat wanneer geïnjecteerd in mensen,

onze eigen cellen instrueert
om het spike-eiwit te maken.

Het lichaam maakt dan op zijn beurt weer
antistoffen aan tegen het spike-eiwit,

en ze beschermen ons
tegen virale infectie.

Deze strategie is sneller
dan meer traditionele benaderingen,

waarbij vaak sprake is van
het genereren van verzwakte

of geïnactiveerde vormen
van een levend virus,

of het maken van grote aantallen
van het spike-eiwit

om te bepalen of ze een
antilichamenreactie kunnen veroorzaken.

Als een mogelijk vaccin is ontdekt,

zijn er een aantal stappen te doen

voordat het aan mensen
kan worden toegediend.

Eerst zijn er preklinische tests,

dit zijn experimenten in een laboratorium
en met dieren.

Wetenschappers moeten ervoor zorgen dat

het kandidaat-vaccin niet alleen
effectief is, maar ook veilig.

Bijvoorbeeld: een antilichamenreactie
naar een imperfect vaccin

kan onder uiterst
zeldzame omstandigheden

uiteindelijk het gevaar vergroten
besmet raken.

Wanneer het potentiële vaccin
de nodige preklinische resultaten bereikt,

kunnen klinische proeven beginnen
in een kleine groep mensen.

Naarmate het kandidaat-vaccin vordert,

wordt het getest op een
toenemend aantal mensen,

en houden wetenschappers en artsen

nauwlettend toezicht op de veiligheid,
werkzaamheid en dosering.

Als de klinische proeven succesvol
worden afgerond,

moet het kandidaat-vaccin
worden gecontroleerd en goedgekeurd

door regelgevende instanties

zoals de FDA,

voordat een grootschalige productie
en de distributie in gang wordt gezet

en het in licentie gegeven vaccin
breed toegepast wordt.

Ondertiteling door Ilona vd Tang,
revisie door Nathalie B.